Sentriyol Nedir, Ne İşe Yarar? Sentriyol Görevleri Nelerdir, Hangi Hücrelerde Bulunur?

DNA, RNA ve protein gibi bileşenlerden oluşan sentriyol, bitki ve hayvan hücrelerinin bölünmesinde etkin rol oynamaktadır. Hücre bölünmesi esnasında dağılan çekirdekteki kromozomları kendi çeker ve her iki yeni hücrenin de bölünen kromozomdan parça almasını sağlar. Sentriyol boyları 0,2 mm ile 0,4 mm arasında değişir. Genelde hemen çekirdeğin yanında olurlar.

Sentriyol duvarları da mikrotübül adında parçalardan oluşmaktadır. Hücre bölünmesi gerçekleşirken en yaşlı olan sentriyol anne görevini alır ve yapıyı oluşturma görevi de organele kalır. Çekirdek, iki yeni hücreye can vermek için dağıldığı sırasında sentriyol ağ iplikleri oluşturarak hücrelerin sağa sola dağılmasını önler. Bu sayede orijinal parçalar ile yeni parçalar doğru yerlerini bulmuş olurlar. 

Sentriyol Görevleri Nelerdir, Hangi Hücrelerde Bulunur?

Bir merkezcil, bir halkanın içinde düzenlenmiş içi boş tüplerdir ve dokuz mikrotübül demeti içermektedir. Sentriyollerin silindirik bir şekli vardır ve sitoplazmada mikrotübüllerin düzenlenmesine yardım eder. Centriole pozisyonu, hücrenin uzaysal düzenlenmesinden ve aynı zamanda çekirdeğin pozisyonundan da sorumludur. Bundan dolayı da sentriyol hücre bölünmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir.

Tüm hayvan hücrelerinde iki adet sentriyol vardır. Hücre bölünmesi gerçekleşirken hücreye yardımcı olurlar. Miyoz ve mitoz bölünme sürecinde de aktif rolleri vardır. Genelde çekirdeğin yakınında olurlar fakat hücre bölünmediğinde görülmeleri mümkün değildir. Sentriyoller, hayvan hücrelerinde ve aynı zamanda bazı alt bitki hücrelerinde, flagellalarda ve silliada tek yapılar olarak bulunurlar.

Sentriyol Yapısı Nedir?

Hücreler, maddelerin hücre içinde taşınmasına izin veren bir iç iskelet oluştururlar. Ürünler de belirli motor proteinlerine sinyal görevi görürler ve şeker ile protein de etiketlenir. Bu proteinler keseciğe ya da içinde depolandığı ürüne bağlanır. Mikrotübüller, her sentrozomun iki adet olduğu merkezcilde düzenlenmektedir. Merkezler, mikrotübülleri tutturur ve daha çok tübül oluşturmak için de gerekli olan faktörü içerir.

Mitoz esnasında sentrozomlar kopyalanır. Dört merkezcil daha sonrasında her biri ikinci merkeze dik açıda olacak şekilde iki merkeze bölünmektedir. Mikrotübüller de merkezcil kümeleri birbirlerinden ayıran sentrozomların arasında uzanır. Merkezcil hücreler ise hücrenin zıt uçlarına olacak şekilde itilir. Bir kez kurulduktan sonra da mikrotübülleri kromozomları arayan sitoplazmaya doğru uzatır. 

Sentriyol Fonksiyonları

Sentriyollar DNA’dan yoksun olmalarına rağmen merkezcillerdir yani merkezciller oluşturmaları mümkündür. Bazal cisimlere dönüştürülebilirler ve bazal cisimler de kirpiklere ya da kamçıya yol açar. Mikrotübül düzenleme merkezi oluşturan sentriyollar hücre bölünmesine de yardım ederler.

İki merkezden uzak olan merkezcik, eksenel filamenti veya kuyruk oluşturur. Sentriyol, hücre bölünmesi ile ilgili olarak bilinmektedir. Hücre döngüsü olurken kromozomları ayıran iğ ipliklerinin de oluşmasına yardımcı olurlar.