Noktalı Virgül Nedir, Ne İşe Yarar? Noktalı Virgül Kullanımı Ve Özellikleri...
Noktalama işaretleri, bir yazının anlam bütünlüğü içermesine olanak sağlayan ve kullanımı açısından önem teşkil eden en önemli dilbilgisi kurallarından biridir. Noktanın, virgülün, soru işaretinin, bir cümlenin neresinde kullanılması gerektiğinin bilinmesi şarttır. Gazete ve dergi yazıları, edebiyat ürünleri, haber programları ve hatta günlük yazışmalarda bile imla kurallarına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Noktalı Virgül Nedir?
Noktalı virgül -şu şekilde sembollendirilir (; )- en basit tabiriyle, bir cümle içerisinde, gruplaşmış ve peş peşe gelen öbekleri ayırmada kullanılan bir noktalama işaretidir. Cümle içerisindeki anlamı pekiştiren noktalı virgül, uzun cümlelerdeki karışıklığı gidermek için kullanılır.
Noktalı Virgül Ne İşe Yarar?
1- Bir cümle içerisinde yer alan grup halindeki kelimeleri anlam bakımından birbirinden ayırmak için kullanılır. Örneğin;
- Sıcak aylar Haziran, Temmuz Ağustos; soğuk aylar Aralık, Ocak ve Şubattır.
- Kışın en çok tercih edilen meyveler elma, portakal, mandalina iken; yazın üzüm, karpuz ve kiraz yenir.
2- Birbiri ardına gelen ve aralarında virgül bulunan cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Örneğin;
- Kitap okurken çok heyecanlanıyor; sonunu merak etmekten gözüme uyku girmiyordu.
- Çamaşır yıkar, toz alırım; yemeğimi yapar, tez uyurum
3- Bir ögeyi açıklarken, devamında birden fazla eş anlam oluşturabilecek kelime geliyorsa, bu kelime zincirinin başına konur. Örneğin;
- Bu macera bize; dayanıklılık, güç ve azim verdi.
- Kitap okumak insanların; dünya görüşünü, bakış açısını ve düşünce yapısını değiştirir.
4- Bir cümle içerisinde birden fazla virgül kullanılmışsa, öznenin, kendisinden sonra gelen kelime ve kelime öbeğiyle karışmasını öncelemek için kullanılır. Örneğin;
- Kırmızı dolabı; salona, yemek odasına ve mutfağa koyabiliriz.
- Yeni aldığım bu telefonla; konuşma, mesajlaşma ve fotoğraf çekme işlemlerini aynı anda yapıyorum!
Noktalı Virgül Kullanımı ve Özellikleri
- Noktalı virgül, genellikle uzun ve bol virgüllü cümleleri ayırmak için kullanılır. Virgülü çok kullanılan cümlelerde anlam bozukluğu olabilir. Metnin akışının bozulmaması ve anlamın düşmemesi için noktalı virgül kullanımı oldukça önemlidir.
- Noktalı virgülden sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz.
- Noktalı virgül kullanılırken, öncesinde yazılan kelime ile bitişik kullanılır. (Örneğin Mayıs ayı; …. gibi)
- Bir cümle içerisinde yapılan açıklamadan önce kullanılan ‘ama, lakin, şöyle ki...’ gibi bağlaçlardan hemen sonra kullanılır. Böylece ilgili bağlaçla birlikte cümlenin anlatımına katkı sağlar
- Cümlede özneden sonra gelen virgüllü cümle gruplarının önüne, öznenin hemen sonuna konur. (Örneğin; Ayşe Hanım; misafirperver, titiz, düzenli ve yardımsever bir hanımıdır.)
- Bağlaçlardan önce kullanılan noktalı virgül, tamamen yazarın usulüne bağlıdır. Burada istenirse salt virgül de konulabilir.
Noktalı virgül, görüldüğü üzere, anlam bütünlüğü sağlamada ve uzun cümleleri anlaşılır kılmada etkili bir noktalama işaretidir. Her noktalama işaretinde olduğu gibi noktalı virgül kullanımı da önem ve dikkat gerektiren bir kavramdır. Bu kurala uyarak bol virgüllü, uzun cümleler kurulabilir, açıklama cümleleri daha etkili olabilmektedir.
