Karakaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatı sırasında Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesine gelen İtalyan mühendis ve işçiler tarafından kurulan yerleşim alanı, geçmişin izlerini taşımaya devam ediyor. Baraj inşaatı sürecinde İtalyanlar tarafından yapılan evler, okul, kafe, sağlık evi ve çeşitli sosyal donatılar, proje tamamlandıktan sonra kaderine terk edildi. 1987 yılında barajın işletmeye açılmasının ardından İtalyanların ülkelerine dönmesiyle boş kalan bu alan, yeterli su kaynağı bulunmaması nedeniyle zamanla kullanılmaz hale geldi. Bugün, terkedilmiş yapılar hem dönemin yaşam izlerini yansıtıyor hem de bölgeye dair ilginç bir tarihsel miras sunuyor.
Baraj setinin inşası ve teknik sistemlerinin kurulumu için 1976 yılında İtalya'dan onlarca mühendis, teknisyen ve işçi, aileleriyle Türkiye'ye gelmeye başladı.
Fırat Nehri kıyısındaki Maden Dağları'nın 2200 rakımlı zirvesine İtalyanlarca 350 ev, sinema, tenis kortu, oyun alanları, sağlık evi, okul, kilise, helikopter pisti ve daha birçok yapı inşa edildi. Bu alanın su ihtiyacı da o dönem kurulan özel pompalama sistemleriyle sağlandı.
Bu alan, baraj inşaatı süresince manzarası ve güzel havasıyla yaklaşık 3 bin 500 İtalyana ev sahipliği yaparken, yöre sakinleri için de güzel arkadaşlıklar ve komşuluk ilişkileri kurulmasına vesile oldu.
Barajın 1987 yılında işletmeye açılmasıyla ülkelerine dönen İtalyanlardan geriye kalan yerleşim alanı, su imkanı olmadığı için zamanla kullanılamaz hale geldi.
Atıl haldeki evlerden birini hayvanları için barınak olarak kullanan kırsal Karakaya Mahallesi'nde yaşayan 60 yaşındaki Ramazan Arslanca, hem bölgeye gelen ziyaretçilere rehberlik ediyor hem de bu alanda geçmişteki anıları yad ediyor.
Yöre halkının "İtalyan köyü" olarak adlandırdığı, Fırat Nehri ile birleşen görüntüsüyle ilgi gören yerleşke, Anadolu Ajansı ekibince dronla görüntülendi.
"ARKADAŞLIKLARI, DİYALOGLARI İYİYDİ"
Ramazan Arslanca, AA muhabirine, çocukluğundan beri bu bölgede hayvancılık yaptığını belirtti.
Baraj inşası için bölgeye gelen İtalyanların bu yapıların inşasına 1976'da başladığını anlatan Arslanca, "1986'ya kadar İtalyanlar burada ailece yaşıyorlardı. Baraj bittikten sonra İtalyanlar da buradan gitti." dedi.
Arslanca, İtalyanların yaşadığı dönemde zaman zaman onları ziyaret ettiklerini dile getirerek, "Normalde yasaktı, girişte nizamiye vardı ama biz izin alıp geliyorduk, yemekhaneleri vardı, yemek yiyorduk. Burada tenis, voleybol sahaları vardı, biz de oynuyorduk, havuz vardı, giriyorduk. Hayvanlarımızı buraya getirdiğimizde onlar (İtalyanlar) da bizim yanımıza geliyordu. Onlar bize buradan yiyecek getiriyordu, biz de köyden onlara yiyecek getiriyorduk. Arkadaşlıkları, diyalogları iyiydi." diye konuştu.
İtalyanlar gittikten sonra su sıkıntısı nedeniyle bu alanın boş kaldığını ve zamanla harabeye döndüğünü belirten Arslanca, "Burada okulları, restoranları, fırınları, hastaneleri, misafirhaneleri vardı. Buranın her şeyi dört dörtlük bir yapıdaydı." ifadelerini kullandı.
Arslanca, şimdilerde bu bölgeyi görmeye gelen ziyaretçilere gönüllü rehberlik yaptığını ve o günlerdeki hatıraları anlattığını belirtti.
"O DÖNEME, ONLARA AİT İZLER VAR"
İlçenin tanıtımı için bölgeyi gezmeye gelenlere rehberlik yapan İsmail Can da yörenin yeri ve konumu itibarıyla çok güzel olduğunu, insanların gelip burayı görmesini istediklerini söyledi.
"İtalyan köyü" olarak adlandırılan bölgenin de görsel açıdan güzel olduğunu dile getiren Can, "Görenler bir daha gelmek istiyor. İtalyanlar oradaki yaşam alanlarını tamamen burada kurmuşlar. Zaman aşımına uğradığı için de yapılar ister istemez tahrip olmuş. Yine de o döneme, onlara ait izler var." şeklinde konuştu.
"DİLLE OLMASA DA MİMİKLERİMİZLE ANLAŞABİLİYORDUK"
Karakaya Mahallesi Muhtarı Mevlüt Kocadağ (55), İtalyanların bu alanda yaşadığı dönemi çocuk yaşlardan hatırladığını belirtti.
Kocadağ, "Buraları merak ederdik, gelip bakardık. Çocuklarla iletişim kurmak istiyorduk. Paskalya Bayramları oluyordu. Biz de yakına hayvanlarımızı getiriyorduk. Dille olmasa da mimiklerimizle anlaşabiliyorduk." dedi.
Bölgeyi sosyal medya paylaşımlarından görenlerin merak edip geldiğini anlatan Kocadağ, "İtalyan köyü"nün turizme kazandırılmasını istediklerini kaydetti.
