Bugün 23 Nisan, TBMM 105 yaşında! İşte 23 Nisan’ı çocuk bayramı yapan o diyalog
Kurtuluş mücadelesini başlatan, Cumhuriyet'e giden yolda büyük adımlar atılmasını sağlayan Türkiye Büyük Millet Meclisi, 105 yıldır milli iradenin simgesi olmaya devam ediyor. Atatürk, 23 Nisan 1922’de yaptığı Konya ziyaretinde küçük Nuriye’ye, ‘Arkadaşlarını seviyor musun’ diye sorar, ‘Evet Paşam’ cevabını alınca da ‘O halde her yıl dünyanın her yerinden çocukları davet edelim birlikte oynayın’ der. İşte bu diyalog, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın ilhamı olur...
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde, düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında Kurtuluş Savaşı'nı başlatan ve Cumhuriyet'e giden yolda önemli adımlar atılmasını sağlayan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 105 yıl önce 23 Nisan'da açıldı.TBMM'nin açılışı, kurtuluş mücadelesinin en önemli safhalarından birisi oldu.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasının ardından, Mondros Mütarekesi'ne rağmen ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, "ulusun egemenliğini yine ulusun sağlayacağı"nı ortaya koydu.
Osmanlı Mebusan Meclisi, 1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra, 12 Ocak 1920'de 168 üyesinden 162'sinin katılımıyla toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum mebusu seçilmişti ancak o Ankara'da kaldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920'de yaptığı gizli oturumda Misakımilli'yi kabul etti.
İstanbul'un 16 Mart'ta işgali ve Milli Mücadele yanlılarının tutuklanmaya başlamaları üzerine, milletvekilleri ve aydınlar, Ankara'ya gelmeye başladı.Mebusan Meclisi de 18 Mart'ta son kez toplanarak, Meclisin süresiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı.Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mart 1920'de yayımladığı genelgeyle "Ankara'da olağanüstü yetkili bir Meclis"in toplanacağını duyurdu.
Genelgede, "Ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak önlemleri düşünüp uygulamak üzere ulusça olağanüstü yetki verilecek bir Meclisin Ankara'da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara'ya gelebileceklerin de bu Meclise katılmaları" istendi.Seçimle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisinden Ankara'ya gelen milletvekillerinden 84'ü, ilk Mecliste yer aldı. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi'nin açılışını duyurdu.
23 Nisan 1920'de, Hacıbayram Camisi'nde cuma namazı kılınıp, kurbanlar kesildikten sonra ilk TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü olarak yapılan binada açıldı. Cumhuriyet'e giden yolda büyük adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 105 yıl önce 23 Nisan'da açılması, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurtuluş mücadelesinin en önemli safhalarından birisi oldu.
"Milletin irade ve amaçlarına uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir"
TBMM, açıldığından bu yana milli iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMM'nin ilk Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, Meclisin 4. toplantı yılının açılışında da bunun önemine dikkati çekti.Atatürk'ün sözleri tutanaklara şöyle yansıdı:"Hep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada erdemin, vefa ve içten bağlılığın, yenileme arzusunun, egemenlik aşkının ve geleceğin sönmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi içindeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın önüne dikilecek olan bütün engelleri yıkacaktır. Efendiler, millet önünde, onun hak ettiği bağımsızlığın önünde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme arzusu önünde, her kuvvet ancak milletin irade ve amaçlarına uymak şartıyla yaşayabilir. Milletin irade ve amaçlarına uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir."
98 yıldır çocuk bayramı olarak kutlanıyor
Öte yandan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 23 Nisan 1921'de milli bayram olarak kutlanmaya başlandı.23 Nisan'ın Milli Bayram Addine Dair Kanun, Birinci Büyük Millet Meclisinin açılışından bir yıl sonra, 23 Nisan 1921'de kabul edildi ve 2 Mayıs 1921'de yürürlüğe girdi.1921'de milli bayram olarak kutlanmasına karar verilen 23 Nisan, 1927'de Atatürk'ün himayesinde ilk kez Çocuk Bayramı olarak kutlandı. Atatürk'ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan, 98 yıldır çocuk bayramı olarak kutlanıyor.
23 Nisan, 27 Mayıs 1935'te çıkarılan Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile "Ulusal Egemenlik Bayramı" olarak kutlanmaya devam edilirken 1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun'da 20 Nisan 1983'te yapılan değişiklikle "23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı"nın adı, "Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" olarak değiştirildi.İlk olarak, 6 ülkenin katılımıyla uluslararası boyuta taşınan bu milli bayramda, dünyanın birçok ülkesinden çocuklar Türkiye'ye 1979'da gelmeye başladı. Türkiye, dünyada çocuklarına bayram hediye eden ve bu bayramı bütün dünya ile paylaşan ilk ve tek ülke olmayı sürdürüyor.
Öte yandan Hürriyet'te yer alan habere göre; Atatürk, 23 Nisan 1922’de yaptığı Konya ziyaretinde küçük Nuriye’ye, ‘Arkadaşlarını seviyor musun’ diye sorar, ‘Evet Paşam’ cevabını alınca da ‘O halde her yıl dünyanın her yerinden çocukları davet edelim birlikte oynayın’ der. İşte bu diyalog, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın ilhamı olur...
‘ÇOK SEVİYORUM PAŞAM’
Küçük Nuriye’nin çiçek takdimine sevinen Atatürk, o anda sonsuza dek kutlanacak olan, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın işaretçisi o diyaloğu gerçekleştiriyor. Nuriye’yi kucağına alan Atatürk, önce ona “Kimin kızı olduğunu” soruyor. Sonra da “Aferin, ilk şapka giyen sen oldun” diyerek tebrik ediyor ve “Arkadaşlarını, çocukları, okulunu seviyor musun?” sorusunu yöneltiyor. Minik Nuriye ise “Çok seviyorum Paşam” cevabını veriyor. Bunun üzerine de Atatürk de “O halde her sene dünyanın her yerinden çocukları davet edelim birlikte oynayın, kaynaşın” sözleriyle 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın işaretini veriyor. Atatürk, o anı ölümsüzleştirmek adına da minik Nuriye ile bir fotoğraf çektiriyor. Bu fotoğrafı ise yıllar sonra Konya’ya, Nuriye’ye hediye olarak gönderiyor.
‘TİR TİR TİTRİYORDUM’
İdil yıllar sonra anılarında bu anekdotu, “23 Nisan Çocuk Bayramı’nın oluşumunda benim Atatürk ile olan bu diyaloğumun da payı olmasının sevinç ve gururunu yaşıyorum. Fotoğraf çekilirken Atatürk’ün yanında olduğumdan çok heyecanlıydım, zangır zangır titriyordum. Atatürk öyle bir adamdı ki gözlerine bakamazdınız. Projektör gibi gözleriyle içinizi okuyan çok yakışıklı, çok güzel bir adamdı. Sesi gayet mülayimdi, otoriter asker sesi değil, tatlı bir sesi vardı” sözleriyle anlatıyordu. 2013 yılında İzmir’in Urla ilçesinde kaldığı yaşlı bakım merkezinde 102 yaşında hayatını kaybeden İdil, dönemin Malatya Milletvekili Hüseyin Sıtkı Gür’ün kızıydı.
1979’DA ULUSLARARASI OLDU
Atatürk Ansiklopedisi’ne göre 4 yıl sonra Atatürk, bu bayramı çocuklara armağan etti. Bu şekilde 23 Nisan; 1926 yılından itibaren Çocuk Bayramı olarak da kutlanmaya başlandı. UNICEF’in 1979 yılını Uluslararası Çocuk Yılı olarak ilan etmesiyle de o tarihten itibaren 23 Nisan Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı dünya çocuklarının oldu.