8. Sınıf Fen Bilimleri Dna Ve Genetik Kod Detaylı Konu Anlatımı Ve Örnek Sorular!
Canlıların en küçük yapı taşı olan hücrelerin yönetim merkezi çekirdeğidir. Çekirdek, aynı zamanda canlıya ait kalıtsal bilgilerin de bulunduğu yapılardır. Özel proteinler ve DNA birleşmesi sonucu oluşan çekirdek içerisinde kalıtsal etkili genler vardır. Genler ise nükleotidlerden yani moleküllerden meydana gelir.
8. Sınıf Fen Bilimleri DNA ve Genetik Kod Detaylı Konu Anlatımı
Nükleotid (Molekül) Nedir?
DNA sarmalının en küçük yapı birimi nükleotid olmaktadır. Nükleotid yapısında:
- Fosfat
- Organik baz Beş karbonlu
- Beş karbonlu deoksiriboz şekeri yer alır.
DNA’larda 4 farklı molekül vardır. Moleküller ayrı olsa da yapılarındaki deoksiriboz şekeri ve fosfat aynıdır. Nükleotidleri ayıran özellik yapılarındaki adenin, timin, sitozin, guanin bazları olmaktadır.
Gen Nedir?
DNA üzerindeki genler ayrı ayrı bir karakter belirler. Genler kalıtsal bilgileri taşırken, kan grubu, saç rengi, ten rengi gibi kalıtsal özellikler yer alır.
DNA Nedir?
DNA kromozomlarda yer alır. Canlıların belli başlı özelliklerinin nesilden nesile aktarılmasına olanak sağlar. En önemli görevi, kalıtsal bilgileri depolamaktır. Hücrenin yönetici molekülü olan DNA, çift zincirli sarmal yapıdadır. Zincirin bir sarmalı anneden bir sarmalı ise babadan gelir.
Kromozom Nedir?
DNA birleşimi ve özel proteinler ile oluşan kromozomlar canlıya göz ve saç rengi, cinsiyet gibi kalıtsal özelliklerin aktarılmasında görev alır. Canlı türüne göre kromozomların şekli, sayısı, büyüklüğü değişkenlik gösterir. İnsanlarda 46 kromozom vardır, sinekte 8, köpekte 78, farede 42 tane vardır.
DNA Yapısı
Hücredeki nükleotidin birleşimiyle gen oluşur. Çift zincirli DNA sarmalı ortaya çıkar. Nükleotidlerin birbirine bağlanması ile molekül zinciri meydana gelir. DNA yapısında 2 adet nükleotid zinciri vardır.
DNA Eşleşmesi
Çift zincirli DNA, hücre içinde sarmal yapıdadır. Ana canlının kalıtsal bilgileri DNA’nın kendini eşlemesi ile birlikte yavru canlıya aktarılır. Kendini eşleyen DNA yapısı bu zincirleri birbirinden ayırır. Ayrılan DNA kendini eşler ve tekrardan çift sarmaş olur. DNA eşlemesinde:
- DNA sarmal zinciri bir fermuar gibi açılır.
- Nükleotid yapılar aralarındaki hidrojen bağını koparır ve birbirinden ayrılır
- Ayrılan her nükleotidin karşısına ise hücre sitoplazmasında bulunan moleküller gelir. Ancak moleküller yerleşirken Guanin karşısına Sitozin gelir ve adenin karşısına ise timin gelir.
Örnek Sorular
Aşağıdaki bilgide bazı canlı türlerinin kromozom sayıları yer almaktadır.
Canlı Türleri. Kromozom Sayısı
Keçi 60
Soğan 16
Güvercin 16
Deniz Yıldızı 94
Buna göre bu tablodan aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılabilir?
A- Kromozom fazla olan canlı türü daha gelişmiştir.
B- Bitki türünün kromozom sayısı diğer canlılara oranla daha fazladır.
C- Canlı türleri farklı olsa da kromozom sayıları aynı olabilir.
D- En gelişmiş tür deniz yıldızıdır.
Doğru cevap: C.
1600 nükleotidten meydana gelen bir DNA da Guanin sayısı 200 ise; Adenin, Sitozin ve Timin sayıları kaçtır?
Cevap
Sitozin (S) : 200
Adenin (A): 600
Timin (T) : 600
