Rusya Ukrayna krizi nedir, nasıl başladı? Rusya Ukrayna krizinin nedeni ne, savaş ne zaman başlayacak?

Türkiye'nin kuzey komşuları Ukrayna ve Rusya arasındaki gerilim aylardır devam ediyor. ABD tarafı Rusya’nın her an Ukrayna’yı işgal edebileceği yönündeki açıklamalarını sürdürüyor. Ukrayna krizinde yeni gelişmeler yaşanmaya devam ederken ABD cephesinden sıcak haber geldi. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Çin Olimpiyatları bitmeden Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başlayabileceğini söyledi. Beyaz Saray, ABD vatandaşlarının önümüzdeki 24 ile 48 saat içinde Ukrayna'yı terk etmeleri gerektiğini açıkladı.

RUSYA UKRAYNA KRİZİ NASIL BAŞLADI, NEDEN ÇIKTI?

Rusya ile eski bir Sovyetler Birliği ülkesi olan Ukrayna'nın arası, Kiev yönetiminin Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşması üzerine açıldı. Kiev'de iktidara gelen Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç, ülkenin Batı'ya yönelmesini engellemek için 2013 yılında AB Ortaklık Anlaşması'nı askıya aldığını açıkladı.

2013 yılını "meydan olayları" ile uğurlayan Ukrayna yeni yılı iç karışıklıkla karşıladı. Bağımsızlık Meydanı'nda aylarca toplanan binlerce Batı yanlısı Yanukoviç'in kararını protesto etti. Rusya yanlılarının da sokaklara çıkmasıyla zaman zaman çatışmalar yaşandı. Olayların kontrolden çıkması üzerine dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, Rusya'ya kaçmak zorunda kaldı. Coğrafi olarak Avrupa ile Rusya arasındaki Ukrayna'nın insanları da Rus ve Batı yanlıları olarak kutuplara bölündü.

Olaylar Kırım ve Donbas'a sıçradı. Kırım Parlamentosu askeri üniformalı, üzerlerinde hiçbir sembol ya da simge bulunmayan "silahlı, yeşil adamların" baskısıyla Kırım'ın Rusya'ya ilhakını sağlayacak referandumu yapma kararı aldı. Yerli halk olan Tatarlar ve Ukraynalıların karşı çıkarak katılmadığı 16 Mart 2014'teki tartışmalı referandumun ardından Kırım, Rusya tarafından yasa dışı ilhak edildi. Rusya yanlılarının işgali Kırım'la da kalmadı. Ukrayna'nın doğusundaki şehirlerde Rusya yanlısı ayrılıkçılar sözde devletlerini ilan etti. Donbas denilen bölgede Rusya yanlılarının yasa dışı yönetimleri yaklaşık 7 yıldır sürüyor.

RUSYA UKRAYNA GERİLİMİNDE SON DURUM

Rusya-Ukrayna geriliminde savaşın eşiğine gelindi. Devreye giren ABD Donanması, bir türlü tansiyonu düşmeyen kriz üzerine Avrupa'dan sorumlu 6. Filo bölgesine 4 savaş gemisi gönderirken Polonya'ya da 3 bin ilave ABD askeri yollanacak. ABD'nin bu hamlesi ise bölgede olası bir savaş ortamına hazırlık olarak algılandı. Bu gelişmelerin ardından Rusya, savaş iddialarını yalanlarken Putin ve Biden'ın 12 Şubat akşamı telefon görüşmesi gerçekleştireceğini açıkladı.

ABD Donanması, Rusya ve Ukrayna geriliminin tırmanması üzerine görev bölgesi Avrupa olan 6'ncı filoya 4 muhrip gemi gönderdiği bildirildi. ABD Deniz Kuvvetlerinden yapılan açıklamada, "ABD Donanması muhripleri USS Sullivans (DDG 68), USS Gonzalez (DDG 66), USS Donald Cook (DDG 75) ve USS Mitscher (DDG 57) Avrupa operasyon bölgesinde faaliyet gösterecek. Görevleri boyunca, ABD Altıncı Filosu'nu ve NATO müttefiklerimizi desteklemek için bir dizi donanma faaliyetine katılacaklar." ifadelerine yer verildi.

Gemilerin, Virginia'nın Norfolk Limanı ile Florida'nın Mayport Limanı'ndan ayrıldığı belirtilen açıklamada, konuşlandırmaların Rusya'nın atacağı herhangi bir adıma karşı olmadığını ancak 6'ıncı Filo'ya "ek esneklik sağlamak için" yapıldığı ileri sürüldü. ABD'nin Harry S. Truman uçak gemisi görev grubu Neptune Strike-22 tatbikatı amacıyla Akdeniz'de konuşlu bulunuyor. Neptune Strike-22 tatbikatı 4 Şubat'ta bitmişti.

Daha önce Almanya, Polonya ve Romanya dahil olmak üzere Doğu Avrupa ülkelerindeki NATO ve ABD güçlerine 3000 ek asker kaydıracağını açıklayan ABD, Polonya'ya yine 3 bin ilave asker gönderiyor. ABD'nin Almanya, Polonya, Estonya, Litvanya ve Romanya'daki asker sayısı 15 bini geçecek.

ABD, İŞGAL İÇİN TARİH VERDİ

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise "Çin Olimpiyatları" bitmeden Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başlayabileceğini söyledi. Sullivan, Ukrayna'da işgalin her an başlayabileceğini, Amerikalıların derhal ülkeyi terk etmesi gerektiğini ve işgal durumunda tahliye operasyonu yapmayacaklarını ifade etti. Sullivan ayrıca, Amerikan vatandaşlarının önümüzdeki 24 ila 48 saat içinde ülkeyi terk etmeleri gerektiğini ifade etti.

Bu gelişmeler üzerine açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı, "Batılı ülkelerin yetkilileri ve medyası, Ukrayna çevresindeki yapay gerilimi tırmandırmak için kumpas başlattılar. Rusya'nın güvenlik garantileri konusundaki haklı taleplerini itibarsızlaştırmak için Moskova'ya karşı koordineli enformasyon saldırısı gerçekleştiriliyor." ifadeleriyle tepkisini gösterdi. Ayrıca Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Putin ile ABD Başkanı Biden arasında 12 Şubat akşamı için telefon görüşmesinin planlandığını duyurdu.

İNGİLTERE DE VATANDAŞLARINDAN UKRAYNA'YA SEYAHAT ETMEMESİNİ İSTEDİ

İngiltere Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, Ukrayna'ya seyahat tavsiyesinin güncellediği belirtildi. İngiliz vatandaşlarına Ukrayna'ya seyahat etmemeleri tavsiye edilen açıklamada, "Şu anda Ukrayna'da bulunan İngiliz vatandaşları da ticari araçlar halen varken ayrılmalı." denildi.

Açıklamada, Rus kuvvetlerinin Ukrayna sınırlarına yığılmasının askeri harekat tehdidini artırdığı ve bu nedenle fazla büyükelçilik personeli geri çekme kararı alındığı ifade edildi. İngiltere'nin açıklaması, ABD Başkanı Joe Biden'ın tüm ABD vatandaşlarının Ukrayna'yı terk etmeye çağırmasından bir gün sonra geldi.

İSRAİL DİPLOMATLARINI UKRAYNA'DAN ÇIKARIYOR

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine Ukrayna'daki diplomatlarını ve ailelerini bu ülkeden tahliye etmeye karar verdiğini açıkladı. Bakanlık ayrıca, Ukrayna'ya seyahat etmeyi planlayan İsraillilere bundan kaçınmaları uyarısında bulundu.Ukrayna'da ikamet eden İsraillilerin de ülkede kalmaya devam etme hususunu yeniden gözden geçirmelerini isteyen Bakanlık, vatandaşlarına her halükarda sıcak noktalarda bulunmamalarını tavsiye etti.

GÜNEY KORE VE JAPONYA'DAN DA AYNI MESAJ

Güney Kore, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine Ukrayna'ya seyahat edilmemesini ve oradaki vatandaşlarından ülkeyi terk etmelerini istedi. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine, Ukrayna'daki vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri uyarısında bulundu.

DANİMARKA, NORVEÇ VE HOLLANDA'DAN VATANDAŞLARINA ÇAĞRI

Danimarka, Hollanda ve Norveç hükümeti, vatandaşlarından Ukrayna'yı terk etmesini istedi. Danimarka Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Danimarkalılara 48 saat içinde Ukrayna'yı terk etmeleri tavsiye edildi. Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod ise yaptığı basın toplantısında, " Rusya'nın mantıksız ve çılgınlık derecesinde Ukrayna'ya yönelik tehditlerinden endişe duyuyoruz." dedi. Kofod, diğer ülkeler gibi Danimarka vatandaşlarının da Ukrayna'yı terk etmeleri gerektiğini söyledi.

Norveç Dışişleri Bakanlığı da Ukrayna ve Rusya sınırındaki ciddi ve öngörülemeyen güvenlik durumu nedeniyle vatandaşlarının Ukrayna'yı terk etmelerini istedi. Bakan Anniken Huitfeldt, Ukrayna'daki vatandaşlarının ülkeye dönmesi yönünde tavsiyede bulundu.

Hollanda, vatandaşlarından Ukrayna'dan ayrılmayı son dakikaya bırakmamalarını talep etti. Hollanda Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Hollanda'nın Kiev Büyükelçisi Jennes de Mol'un Ukrayna'da yaşayan vatandaşlar ile Rusya-Ukrayna arasındaki krizle ilgili çevrimiçi toplantı yaptığı belirtildi. Açıklamada, 50 Hollanda vatandaşının katıldığı çevrim içi toplantıda, de Mol'un Hollandalıların Ukrayna'yı terk etmeyi son dakikaya bırakmamalarını istediği kaydedildi.

DONBAS KRİZİ NEDİR?

Ukrayna'nın başkenti Kiev'de, dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Avrupa Birliği (AB) Ortaklık Anlaşması'nı imzalamaması üzerine 21 Kasım 2013'te gösteriler başlamıştı. Yanukoviç'in, gösterilerin büyümesi üzerine, Şubat 2014'te ülkeden kaçmasının ardından ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinin Donetsk ve Lugansk şehirlerinde Rusya yanlısı ayrılıkçılar sözde bağımsızlıklarını ilan etmişti. Ayrılıkçılar ile Kiev yönetimi arasında 2014'ten bu yana süren çatışmalarda 13 binden fazla kişi hayatını kaybetti.