Tasavvufi Kavramlar Nelerdir? Tasavvuftaki Kavramlar Ve Anlamları...
Tasavvuf 12. yüzyıldan günümüze değin etkisini sürdürmüş olan dini bir ekoldür. Tasavvufun ortaya çıktığı ve Anadolu'da yayılmaya başladığı ilk yıllardan itibaren, birçok kelime ve kavram terim anlamında kullanılmıştır. Bazı terimler ise doğrudan doğruya birer sembol ya da mazmun olarak şiirlerde ve metinlerde yer almıştır.
Tasavvufi Kavramlar Nelerdir?
Tasavvuf, dini yeniden yorumlama biçimidir. Tarih boyunca geniş bir coğrafyaya hükmeden Osmanlı Devleti'nin da etkisiyle tasavvuf, birçok ülkede etkili olmuştur. Bu da tasavvufi kavramların ve terimlerin sayısının artmasına ve bölgeden bölgeye farklı anlamlarda kullanılmasına yol açmıştır. Buna karşın birçok kavram evrensel niteliğini korumuştur Bunların başında fenafillah ve bekabillah gelir.
Fena, ölüm ve yokluk demektir. Fenafillah ise kulun beşeri vasıflarından arınıp Hakkın sıfatlarına bürünmesidir. Bu aşamada benlik ölür. Bekabillah ise Allah ile birlikte sonsuza kadar var olmak anlamına gelir.
Tasavvuftaki Kavramlar ve Anlamları
1- Masiva: Allah'ın dışında kalan her şey, özellikle dünyevi zevkler.
2- Cem: Hak ile halkı bir görmek, ikisinin arasında herhangi bir fark görememek
3- Vahdet-i Vücut - Latince karşılığı Heme Ost'tur ve Her Şey O anlamına gelir. Başta Nesimi, Cüneyd-i Bağdadi ve Hallac-ı Mansur olmak üzere birçok önemli mutasavvıf vahdet-i vücut inancını benimsemiştir.
4- Vahdet-i Şühut: İmam Rabbani'nin Vahdet-i Vücut'a karşı geliştirdiği inanç sistemidir. Vahdet-i Şühut'un Latince karşılığı Heme Ez Ost'tur. Bu inanç "Her şey Ondandır ama O değildir." şeklinde özetlenebilir.
5- Erbain: Her dervişin doldurması gereken 40 günlük çile.
6- İlme'l Yakin: Dervişlerin okuyarak ve düşünerek bilgi sahibi olmasıdır
7- Ayne'l Yakin: Dervişlerin müşahede ve mükaşefe yaparak bilgi edinmesidir.
8- Hakka'l Yakin: Hakkı hakkıyla bilmek anlamına gelir. Hakka'l Yakin, en yüksek ilim mertebesidir. Bu mertebeye sadece insan-ı Kamiller erişebilir.
9- İbn-i Vakt: Bu tamlamanın sözlük anlamı "zamanın oğludur." Halden hale giren dervişleri tanımlamak için kullanılır. İbn-i Vakt olanların ruh halleri sürekli değişir. Bu durum "televvün" olarak adlandırırlır.
10- Ehl-i Vakt: Zamanın babası, efendisi demektir. Bu noktaya erişen derviş artık halden hale geçmez çünkü makam sahibidir. Tasavvufta makam sahibi olmaya temkin denir.
11- Yuf Borusu Çalmak: Hak yemek, adaleti gözetmemek, şirk koşmak ve yalan söylemek gibi büyük günahlardan birini işleyen kişilere tepki göstermek. Bağdatlı Ruhi'nin "yuf" redifli şiiri meşhurdur: "Çarh-ı feleğin sad'ine ve nahsine lanet (Bu dönen felekten gelecek olan şanssızlığa da şansa da lanet olsun) / Kevkeblerinin sabit-ü seyyarına hem yuf (Yıldızlarının akanına da duranına da yazıklar olsun.)
12- Firak: Sevgiliden uzak kalmak, ayrılık.
13- Şeb-i Arus: İlk kez Mevlana tarafından kullanılan bu terim düğün gecesi anlamına gelir. Dervişlerin ölüm günleri şeb-i arus olarak nitelendirilir. Ölen kişi Allah'a kavuştuğu için arkasında yas tutulmaz.
14- Haşyet: Allah'ın merhametinden yoksun kalan dervişlerin hissettiği derin korku
15- Üns: Haşyetten sonra gelen üns halinde dervişler, Allah'ın rahmetine sığınırlar ve manen rahatlarlar.
