Küresel ekonomik krizin etkilerini Türkiye’de en ağır yaşayan illerde AKP oy kaybetmedi
12 ilçeden 11’ini kazanan AKP’de yüzler gülüyor...
Türkiye’nin en büyük sanayi kenti Kocaeli’de AKP, Büyükşehir Belediyesi ile birlikte Karamürsel hariç tüm ilçeleri kazandı. Ekonomik krizin en çok etkilediği kentte elde edilen bu sonuç AKP’lileri sevindirdi. Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu, “12’yi hedefledik ama, Karamürsel eksik kaldı. O da nazar boncuğumuz olsun” dedi. İl binasında havai fişekli kutlamalar yapıldı. Karamürsel’in DP’li Belediye Başkanı İsmail Yıldırım da, “Bana oy versin vermesin herkesin başkanı olacağım” dedi.
İşsizliğin zirve yaptığı iller AKP’den vazgeçmedi
Adana, Bursa, Kocaeli, Aksaray, Manisa, Denizli, Kahramanmaraş gibi dev fabrikaların üretimi durdurduğu, onbinlerce kişinin kriz yüzünden işini kaybettiği illerde AKP düşük oranlarda oy kaybetti. İl Genel Meclisi oylarına bakıldığında ve 2004 yerel seçimleri ile karşılaştırıldığında bu iller arasında en yüksek oy kaybı yüzde 7.1 ile Adana’da yaşandı. İkinci sırada yüzde 7 ile Denizli var.
Düşüşler az oldu
Aksaray’da üretimi haftada birkaç güne indiren Mercedes Benz fabrikası ve ona iş yapan yan sanayide 4 binin üzerinde kişi işsiz kaldı. Mercedes kamyonları için parça üreten 5 büyük fabrika üretime ara verdi. Bütün bu olumsuz tabloya rağmen Aksaray’da AKP’nin aldığı oy yüzde 8.3 oranında artarak bir önceki seçimlere göre yüzde 53.14’e ulaştı. 3 bin 500 kişinin kriz yüzünden işsiz kaldığı Adıyaman’da ise AKP oylarındaki artış yüzde 10 ile çok daha yüksek bir oranda gerçekleşti.
Bursa, Kocaeli, Denizli, Kayseri, Manisa gibi sanayileşmenin çok yoğun olduğu illerde AKP’nin oy kaybı yüzde 0.7 ile 7.1 arasında değişen oranlarda düştü.
HANGİ İL KRİZDEN NASIL ETKİLENDİ?
Kocaeli’nde kapasite % 50’nin altına indi
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu’nun geçen ay verdiği bir demece göre, Türkiye’nin 100 en büyük sanayi kuruluşunun 27’si, 500 en büyük firmasının 84’ü Kocaeli’nde. Kocaeli’ndeki sanayi kuruluşlarının 127’si yabancı sermayeli kuruluş. İmalat sanayiindeki toplam ara malı üretiminin yüzde 22.03’ü, yatırım malları üretiminin yüzde 10.23’ü Kocaeli’nde gerçekleştiriliyor. Geçici belirlemelere göre, kapasite kullanımı Kasım 2008’de yüzde 58 iken, Aralık’ta yüzde 53’e, 2009’un Ocak ve Şubat aylarında yüzde 47’ye düştü.
Adıyaman’da fabrikalar kapandı, hacizler başladı
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı görevini geçen ay Mustafa Uslu’ya devreden Zafer Ersoy’un verdiği bilgiye göre Adıyaman’da 2008’de ağırlaşan küresel krizin de etkisiyle 22 fabrika kapandı, 3 bin 500 kişi işsizler ordusuna katıldı. Ersoy, “Adıyaman’da ağırlıklı olarak tekstil ve gıda şirketleri faaliyet gösteriyor. Krizden önce sıkıntı vardı, kriz tuz biber oldu ve herkesi etkiledi. Fabrikalar bir biri ardına kapandı. Sadece Sanko’nun fabrikasını kapatması 1.500 kişinin işsiz kalmasına neden oldu. Toplamda 3 bin 500 işsiz var. Yani istihdamın yüzde 45’i işini kaybetti” derken 350’nin üzerinde otomobil ve 100’e yakın konutun bankalarca borcu ödenmediği için haczedildiğini vurguladı. Mustafa Uslu ise “Küresel krizden biz de Adıyaman olarak nasibimizi aldık. İşsizlik bizim en büyük sorunumuz. Maalesef son dönemde Sanko’nun fabrikasını kapatmasıyla işsizler ordusuna büyük bir kabile daha eklendi” diyerek sıkıntılarını dile getirdi.
Adana’da sanayi tasfiye noktasına geldi
Küresel krizin etkilerini en yoğun yaşayan illerden biri olan Adana’da sanayi tasfiye olma tehlikesiyle karşı karşıya... Türkiye’nin en eski sanayi bölgelerinden biri olan Adana’da sanayi odasına kayıtlı 42 fabrika kapandı. Hacı Sabancı OSB’de elektrik tüketimi yüzde 20, doğalgaz tüketimi yüzde 37 geriledi. Türkiye’de işsizlik oranı yüzde 12.3 iken Adana’da bu oran yüzde 15.8’i buldu.
Adana Sanayi Odası Başkan Vekili Sadi Sürenkök, “Son 1.5 yılda Mensa, Tekel ve Güney Sanayi’nin kapanması yüzünden 5 bine yakın insan işsiz kaldı. Fabrikasını kapatmayan da işçi çıkardı, alacaklılar ve bankalar başına üşüşmesin diye çalışıyormuş gibi görünüyor” dedi.
Aksaray’da ‘kamyon’ ekonomiyi fena çarptı
Aksaray’da kamyon üreten ve 2 bin 500 kişiye istihdam sağlayan Mercedes Benz Türk kriz yüzünden üretimini 2 güne kadar indirince Aksaray ciddi yara aldı. 700 kişinin işten çıkarıldığı şirketin durma noktasına gelmesi, bu markaya üretim yapan 5’i büyük çaplı 20 firmanın da üretimi durdurmasına neden oldu. Aksaray’da fabrika kapanmadı ama krizden önce 10 bin civarında olan toplam çalışan sayısı 6 bine kadar geriledi.
Aksaray Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ali Öztürk, “Mercedes Benz durunca sıkıntıya giren firma sayısı 20’yi buldu. Diğerleri ama kapasite düşürerek ama işçi azaltarak yoluna devam etmeye çalışıyor” diye konuştu.
Manisa’da işsiz sayısı 10 bini aştı
MANİSA Organize Sanayi Bölgesi’nde krizin ağırlaşmaya başladığı geçen yılın üçüncü çeyreğinden bu yana 6 bin kişi işini kaybetti. Toplam 40 bin kişinin istihdam edildiği Manisa’da yan sanayi ile birlikte bu rakam 10 bine ulaştı. Manisa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Bülent Koşmaz, krizle birlikte Manisa’da fabrikaların kapanmadığını ancak birçok büyük firmanın işçi ücretlerini indirdiğini, birçoğunun ise üretim bantlarını bile kiraya verdiğini söyledi. Elektronik ve beyaz eşya gibi en çok istihdamı sağlayan yıldız sektörlerde bile işten çıkarma, daralma var. Daralmanın en büyük göstergelerinden biri Manisa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki elektrik tüketimindeki yüzde 25 gerileme. Koşmaz, 2009’un da kayıp bir yıl olacağına vurgu yaptı.
İlk iki ayda Bursa’da her gün 265 kişi işsiz kaldı
TOFAŞ, OYAK Renault ve Bosch gibi önemli otomotiv fabrikalarının üretim yaptığı Bursa’da, 2008 yılında 56 bin 700 kişi işini kaybetti. Türk-İş 8. Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca’nın verdiği bilgiye göre, 2008’in özellikle son çeyreğinde istihdamdaki erime çarpıcı boyutlarda. Ekim’de 5 bin 683, Kasım’da 9 bin 283, Aralık’ta 9 bin 397 kişi işten çıkarıldı. Yani 3 ayda 24 bin 363 kişi işsiz kaldı. 2008 yılının tamamında ise işini kaybedenlerin sayısı 56 bin 700’ü buldu. Bir başka deyişle kentte, 2008’de her ay ortalama 4 bin 725 kişi işsizler ordusuna katıldı. Bu yılın ilk 2 ayında ise 13 bin 773 kişi işten çıkarıldı. Bu yılın Ocak’ta 8 bin 401, Şubat’ta da 5 bin 372 kişi işten çıkarıldı. Yani Bursa’da iki ayda her iş günü, 265 kişi işini kaybetti.