Emekli olamazsınız! EYT'de eksik prim günü ve prim borcu detayı, tek tek açıklandı
EYT ile ilgili vatandaşların kafasında çokça soru işaretleri bulunuyor. Memur borçlanmayla EYT kapsamına girebiliyor mu? Ortak olunan şirketin prim borcu emekliliğe mani mi? Eksik primle ilgili genelge yayımlandı mı? Merak edilen sorulara yanıt geldi. İşte emeklilik ile ilgili detaylar...
Yüz binlerce kişi EYT kanunu ile nasıl emekli olabileceğini, bunun için neler yapabileceğini araştırıyor. EYT ile ilgili merak edilen sorulara Hürriyet'ten Noyan Doğan yanıt verdi.
Soru: Yedek subay sigorta giriş tarihim 17.8.1999, hizmete başlama tarihim 15.9.1999 olarak görünüyor. 4/C kapsamında çalışmaya devam ediyorum. Ayrıca yedek subay okulu borçlanması yaptım. EYT kapsamında oluyor muyum? Bu konuda SGK, Emekli Sandığı’ndan çelişkili cevaplar almaktayım.
Cevap: Yedek subay olarak geçen süreler Emekli Sandığı’ndan sayılıyor ve sigorta başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Bu sürelere, fiili hizmet süresi zammı da uygulanıyor. Yedek subaylıkta geçen süre hizmet süresinden sayıldığından, EYT düzenlemesi kapsamında 8 Eylül 1999 öncesi girişi olanların gerekli şartları yerine getirmeleri halinde (25 yıl çalışma süresi) yaş şartı aranmadan emekli olmalarına imkan tanındığından EYT’den yararlanabiliyorsunuz. Ancak, 8 Eylül 1999 öncesindeki süre yedek subay okul süresine geliyorsa borçlanma yapılsa bile bu dönem fiili hizmet süresi sayılmadığından EYT’den yararlanamazsınız.
Soru: Kısa çalışma ödeneği döneminde şirket tarafından 30 gün çalıştırılan ancak 10 gün çalıştırıldığı gösterilen çalışanlar arasında EYT’ye hak kazananlar var. Emekli prim günü 300 gün daha az olduğundan emekli maaşı etkileniyor. SGK’ya başvuru yapılarak eksik günlerin üç ay içinde ödenerek tamamlanması mümkün. Bu konuda bir gelişme var mı, genelge yayınlandı mı, kanun çıktı mı?
Cevap: Sene başında çıkan kanun ile pandemi döneminde kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar için SGK’ya eksik bildirilen günleri tamamlama hakkı verildi. Bu kapsamda sigortalılar için işverenleri tarafından SGK’ya eksik gün bildirilmişse eksik günleri işveren tamamlayacak. İşverenler başvuru yaptığı tarihten itibaren üç ay içinde sigortalıları için eksik primleri ödemesi halinde çalışanların eksik primleri tamamlanmış olacak. Ancak bu konuda SGK’nın genelge yayımlaması gerekiyor. Bu genelge henüz yayınlanmadığı için uygulama başlayamıyor.
Soru: Nişanlımın 2.8.1999 tarihinde 4/A ile işe başladı, 1820 gün prim ödendi. 19.1. 2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalı oldu, 4223 gün prim ödendi. 2021 Ağustos ayında isteğe bağlı sigorta ödemesini durdurduk. EYT için 7200 gün gerekliliğinden bu sene nisan ayı ortasından tekrardan ödemeye başladık. Arada geçe süreyi borç yapılandırmasından yararlanarak ödeyebilir miyiz? Gürkan B.
Cevap: Borç yapılandırmasından isteğe bağlı sigortalılar da yararlanabiliyor. İsteğe bağlı sigortalılar Bağ-Kur kapsamında değerlendiriliyor. Borç yapılandırması kanunu kapsamında isteğe bağlı sigortalılardan prim borcu olanlar bu ay başvuru yapmaları halinde Haziran 2022’den sonraki aylara ait prim borçlarını yapılandırabilecekler.
Soru: 1969 doğumluyum, 1996 da Bağ-Kur kaydım var ve 240 gün prim yatırdım. Sonrasında 2000 yılında SSK’lı olarak işe başladım ve halen devam ediyorum. 7500 gün primim var. EYT’den yararlanabilir miyim? İlk girişim Bağ-Kur olduğundan aklımda soru işareti oluştu. Ali Y.
Cevap: SSK’lı erkek çalışanlar ise 25 çalışma yılını ve ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ila 5975 prim günü (uzun vadeli-yaşlılık, ölüm sigorta primi) doldurmaları halinde EYT’ye başvuruda bulunmaları durumunda yaşa bakılmadan emekli olabiliyor. Siz de bu kapsamda EYT’den yararlanabiliyorsunuz.
Soru: Haziran ayında normal yollardan emekli olacağım (EYT değil). Şu an maaşımdan sosyal sigorta (%14), işsizlik sigortası (%1) ve gelir vergisi (%27) kesintileri yapılmaktadır. Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam ettiğim takdirde yukarıda bahsetmiş olduğum primler kesilmeye devam edecek mi, kesilecekse bunların oranları ne olacaktır? Bülent D.
Cevap: Emekli olup, emekli aylığı bağlananların yaşlılık aylığı kesilmeden yeniden çalışmaya başlamaları halinde Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yapılır. Bu kapsamda yapılan kesinti tutarı yüzde 32’dir. Bunun sadece yüzde 7.5’i çalışandan kesilir. Toplam kesintinin yüzde 2’si iş kazası meslek hastalığı primi (işveren öder), yüzde 22.5’i de işveren payıdır.
Posta yazarı Ekrem Sarısu da EYT ile ilgili merak edilenlere yanıt verdi. Memur borçlanmayla EYT kapsamına girebiliyor mu? Daha erken nasıl maaş bağlanır? Ortak olunan şirketin prim borcu emekliliğe mani mi? İşte cevaplar...
Soru: Öğretmenliğe başlama tarihim 4 Ekim 1999. Askerliğimi Ağustos 1998 ile Mart 1999 arası yaptım. Askerliğimi ödeyerek EYT yasasına dahil olabilir miyim? Selim TUNALI
Cevap: Memurlar askerlik borçlanmasıyla EYT kapsamına giremiyor. Emeklilik için; 25 yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Boşluğunuz yoksa 4 Ekim 2024 tarihine kadar çalışarak hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SORU: Staj sigortası başlangıcım 1 Şubat 1992, uzun vade sigorta girişim 1 Şubat 1998’dir. 2007 ve 2009 doğumlu iki çocuğumun biri için 720 gün, diğeri için 627 gün doğum borçlanması yaptım (2022’de sigortalı çalışırken). Toplam 4817 gün prim ödemem oldu. Emekli olmak için kalan prim eksiğimi isteğe bağlı olarak ödesem Bağkur’a geçer miyim? Bir de doğum borçlanmam sigorta yılımı geriye çeker mi? Emeklilik için hangi prim gününe tabi olurum? Serpil DENİZ
CEVAP: Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan, emekliliğinizde yaş aranmayacak. Süre ve prim şartlarını sağlayarak emekli olabileceksiniz. Bu nedenle 1158 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5675 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Primi ödenen son yedi yılda (son 2520 gün prim içinde) fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor.
Dolayısıyla kalan 1158 gün prim eksiğinizi isteğe bağlı ödemenizin SSK’dan emekli olmanıza bir zararı olmaz. Ancak isteğe bağlı prim öderken dikkatli olmanız ve 1158 günden fazla prim ödememeniz gerekir. Çünkü isteğe bağlı olarak 1259 günden fazla prim ödemeniz halinde, belirttiğiniz şartlarla değil, Bağkur şartlarıyla 7200 gün prim şartına tabi olmak durumunda kalabilirsiniz.
Soru: 7 Mart’ta EYT’den emekli olmak için başvurdum. 4A ve 4B sigortam var. Eski çalıştığım yerde başka bir firmada işveren olarak gösterildim. O firmanın vergi ve SGK borcu varmış (şu an şirkette görünmüyorum). EYT başvurumun onaylanmasında bu durum sıkıntı yaratır mı? Maaş bağlanmama durumum olur mu? Funda YILMAZ
Cevap: Sigorta başlangıç ve işveren olduğunuz tarihi, SSK ve Bağkur’a prim ödeme tarihlerinizi ve prim gün sayılarınızı bildirmemişsiniz. Sorunuza genel bir cevap verirsek; 1 Mart 2011’e kadar olan dönemden önce başlayan sigortanın üstünlüğü ilkesi vardı. Yani 1 Mart 2011’den önce ilk defa sigortalı olmuş ve ara vermeden sigortanız devam etmişse, daha sonra başka bir işyerinde işveren olmanızın SSK sigortanıza zararı olmaz.
Ancak şirketin ortağı olduğunuz döneme ilişkin prim borcunuz varsa, prim borcunuzu ödemeden emekli olamazsınız. 7440 sayılı ‘Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ kapsamında prim borcunuzu ödeyerek emekli olabilirsiniz.
SORU: 19 Mart 1967 doğumluyum. Sigortalı işe girişim 13 Nisan 1998 olup 3665 gün prim ödemem bulunuyor. İkiz doğumum var. Şu an çalışmaktayım. Nasıl emekli olabilirim? Nazan AKDENIZ
CEVAP: Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. 2310 gün daha prim ödeyerek priminizi 5975 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Doğumunuz sigorta başlangıcından sonraysa doğum sonrasındaki iki yıl içinde prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkınız var. Doğumunuzun sigorta başlangıç tarihinden sonra olduğunu ve doğum sonrasındaki iki yılda hiç prim ödemediğinizi varsayarsak, doğumunuzu borçlanıp 710 gün kazanabilirsiniz.
Bu durumda 1590 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5975 güne tamamlayarak emekli olabilirsiniz. Ancak 3600 günle daha erken emekli olabilirsiniz. Çünkü yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 3600 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 58 yaşı dolduracağınız 19 Mart 2025’te emekli olabilirsiniz.
Soru: 11 Haziran 2001 Bağkur girişliyim. 1994’te 18 ay askerlik yaptım. 7200 gün primim var. EYT’li olabilir miyim? Temel KAZAN
Cevap: Askerliğinizi borçlanırsanız sigorta başlangıç tarihiniz 18 ay geri gelerek 11 Aralık 1999 olur. Bu tarihe göre maalesef EYT’li olamazsınız. Bağkur’da emekli olmak için; 9000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 1800 gün daha prim ödeyerek priminizi 9000 güne tamamlamanız şartıyla 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.