Satın alınacak hikaye olsun, not sorun değil

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in Türkiye’nin kredi notunu bir basamak düşürerek, yatırım yapılabilir seviyenin altına çekmesini değerlendiren analistler, not indiriminin piyasalara etkisinin kısa süreli olmasını beklediklerini bildirdi. Analistler, yatırım yapılabilir nottan önce de Türkiye’nin rekor seviyede yatırım çektiğine dikkat çekerek, yeniden satın alınacak hikaye yaratma çabasına girilmesi çağrısında bulundular.

Son yatırım yapılabilir not

Fitch, önceki akşam piyasalar kapandıktan sonra yaptığı açıklamayla Türkiye’nin BBB- olan notunu, BB+ seviyesine düşürdüğünü duyurdu. Görünümü ise durağan olarak belirledi. Fitch, 19 Ağustos’ta not görünümünü ‘negatif’e çekerek not indirimi sinyali vermişti. Fitch ile birlikte Türkiye, ‘3 büyükler’den son yatırım yapılabilir seviye notunu da yitirmiş oldu. Fitch’in yanında, Moody’s Investors Service ve S&P Global Ratings de Türkiye’yi yatırım yapılabilir seviyenin altında notlamış durumda. Standard & Poor’s önceki gün Türkiye’nin kredi notu görünümünü negatif olarak değiştirmişti.

Fitch’in açıklamasının ardından Türk Lirası dolar karşısında düşüşünü sürdürerek, yüzde 0.9 aşağıda 3.8833 seviyesinde işlem gördü.

Siyaset ve güvenlik

Fitch Ratings’den yapılan açıklamada, siyaset ve güvenlik konusunda yaşanan gelişmelerin Türkiye’de ekonomik performansı olumsuz etkilediği vurgulandı. Açıklamada, siyasi ortamın dengeye kavuşabilmesi durumunda bile güvenlikle ilgili zorlukların devam edebileceği iddia edildi. “Terör saldırılarının devam etmesinin tüketici güvenini ve turizm sektörünü zedelediği” belirtilen açıklamada, “Uzun süren dış zayıflıkları ele alamamak, para birimindeki sert düşüş kapsamında açıkça belli oldu” değerlendirmesinde bulunuldu.

Büyüme yavaşladı

Fitch, son 5 yılda yüzde 71 ortalama büyüme yakalayan Türkiye’nin, 2016-2018 arasında ortalama yüzde 2.3 büyümesinin beklendiğini kaydetti. Ülke ekonomisinin yavaşladığı ve bu nedenle bankaların olumsuz etkilendiği görüşü savunulan açıklamada, ekonomideki yavaş büyümenin varlıklar üzerinde baskı oluşturduğu belirtildi.

Açıklamada, yeniden finanse etme risklerinin arttığı, buna rağmen döviz likiditesinin kısa dönem fonlamalar için oldukça yeterli olduğu vurgulandı. Özel sektöre verilen kredilerin GSYH’ye oranının yüzde 68’e çıkmasının da “yüksek oranda hassasiyet oluşturduğu” ifade edildi.Açıklamada, TCMB’nin aldığı kararların enflasyon hedefini yakalamak için yeterli olmadığı da öne sürüldü.

6.1 yılda geri kazanılabiliyor

Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, Fitch’in kendi çalışmasına göre ülkelerin kredi notlarını 6.1 yıl içerisinde geri kazanabildiklerini söyledi.

İlk BBB notu da Fitch vermişti

Fitch, Kasım 2012’de Türkiye ekonomisindeki olumlu gelişmeleri gerekçe göstererek ülke notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükselten ilk kurum olmuştu.

Notun kırılması ne anlama geliyor?

1. Bankaların tuttukları varlıkların risk değerlemesi değişecek

Bankaların aktifinde bulunan gerek menkul kıymetlerin gerekse kredilerin risk değerlemesi, ‘yatırım yapılabilir’ notunu kaybetmesiyle yeni katsayıya göre yeniden değerlenecek. Bu durumda, bankaların risk ağırlığı olan varlıkları olumsuz etkilenecek. Yeniden değerleme sonucu da, yabancı para menkul kıymetlerin ve yabancı para zorunlu karşılıkların risk ağırlığı artacak ve bunun etkisi sermaye yeterlilik rasyolarına yansıyacak.

2. Banka varlıklarının risk ağırlığı yüzde 100’e çıkacak

Uluslararası derecelendirme kuruluşları notlarının risk ağırlıklarında, yatırım yapılabilir ülke notuna sahip ‘BBB+’ ve ‘BBB-‘ notuna sahip ülkeler için, yüzde 50’lik bir risk ağırlığı bulunuyor. Söz konusu risk ağırlığı, uzun vadeli TL ve yabancı para varlıklar için yüzde 50 iken, not indirimi sonrası risk ağırlığı yüzde 100’e çıkacak.

3. Bankaların sermaye yeterlilik rasyoları 1-3 puan arası düşecek

Mevcut durumda bankaların sermaye yeterlilik oranlarının 100-150 baz puan düşüşü öngörülüyor; fakat neredeyse tamamının yüzde 12’nin altına düşme riski yok.

Portekiz ve Azerbaycan’la notumuz aynı

Fitch Ratings’in not kırmasıyla Türkiye, Azerbaycan, Bahreyn ve Portekiz ile aynı düzeye geldi. Not indirimi, gelişen piyasalara yönelik yatırımcı güveninin kırılgan olduğu bir dönemde, Türkiye’nin yabancı sermaye çekmeye çalışma çabalarını daha güçleştirecek. Türkiye, cari işlemler açığını finanse etmek için yabancı yatırıma ihtiyaç duyuyor.

2007 yılında o notsuz 22 milyar dolar çektik

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi: Not indirimlerine rağmen verilen teşviklerle birlikte yabancı yatırımları almaya devam edecek. Şunu da hatırlatmak isterim: 2002 ile 2007 yılları arasında ülkemizin yatırım yapılabilir notu yoktu. Ancak en yüksek yabancı yatırımları bu dönemde aldık. 2002’de ülkemize 1.1 milyar dolar yatırım gelirken 2007’de 22 milyar dolar yatırım girişi oldu. Yine aynı şekilde 2015 yılında küresel yabancı yatırımlar ciddi oranda azalırken ülkemize gelen doğrudan yabancı yatırımlar yüzde 36 oranında artış göstermişti. Son yıllarda ekonomimizin gidişatı ile bağdaşmayan not indirimleri ile karşı karşıya kalıyoruz. Ancak bunlar bizi üzse de yıldırmayacak. Biz elimizdeki potansiyelimizle, gerçekleştirdiğimiz reformlarla yolumuza kararlılıkla devam edeceğiz.

Benzer ülkelerde toparlanma oldu

Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz: Fitch beklendiği gibi notu bir kademe indirdi. Önceki hafta Fitch yetkililerinin değerlendirmeye ilişkin riskleri açıkça ifade etmelerine piyasa tepki vermedi. Benzer ülkelerde ikinci not indiriminden sonra piyasalarda toparlanma gözlemlendi. Bu nedenle piyasa beklentisi dahilinde bir kademe not indiren ve görünümü de beklendiği gibi durağan seviyesinde açıklayan Fitch kararına piyasada biraz daha toparlanma tepkisi görme şansı bulunuyor. Nihayetinde kredi notları ülkelerin borç sadakati ile ilgili. Türkiye finansal istikrarını koruyarak geçmişinde borçlarını ödedi.

10 yıl yatırım geldi

Deniz Özel ve Yatırım Grubu Yönetmeni Orkun Gödek:

Piyasa işlemcilerinin genelinde hakim olan bir beklenti gerçekleşti. Bu noktadan sonra ilk etapta satış baskısı görülmesi olası. Ancak yeni duyulmuş, şok etkisi yaratmayan bir haber olduğu için uzun soluklu olmasını beklememek lazım. Yatırım yapılabilir ülke notunu 2 şirket nezdinde 3 yıl taşıdık ancak öncesinde 10 yıl boyunca da yatırım çekmeyi başarmıştık. Önemli olan algı yönetiminde başarılı olmamız ve yatırımcılara satın alınacak hikaye sunmamız.

Piyasa etkisi sınırlı

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı:

Fitch’in not indirimiyle, son yatırım yapılabilir seviyedeki not da kaybedilerek 2013 yılı öncesine dönüldü. Not indirimi piyasa tarafından beklendiği için piyasalar üzerinde etkisi sınırlı kalacak. Uzun vadede, kuşkusuz dış finansmanın maliyeti ve kalitesi üzerinde etkisi olacak. Bundan sonraki dönemde kredi notumuzun artması, ancak Türkiye ekonomisinin var olan ciddi sorunlarını kabul edip, daha sonra da geçmiş tecrübelerin, analitik düşüncenin ve bilimin ışığında bunlara uzun soluklu ve kalıcı çözümler üreterek mümkün olabilir.