FT’nin manşetindeki esrar

Beklenmedik bir olay yaşanmazsa bugün ABD’de ekonomik yaşam nispeten durgun geçecek. Çünkü bir çok işyeri adeta yarı tatil niteliğinde. Ama piyasalar açısından durum farklı. Hisse senedi yatırımcısı Dow Jones Endeksi’nde rekor bekliyor. Bir rekor kırılsın, arkasından yeni rekorlar gündeme gelecek. Profesyoneller bu gibi durumlarda küçük yatırımcının gaza gelebileceğini biliyor ve gelişmeleri umutla izliyor.

Financial Times, kısa adıyla FT’nin geçtiğimiz Cumartesi günü İngiltere baskısında da manşet bu yöndeydi. Şöyle diyordu: “ABD ekonomisinde yumuşak iniş olasılığı piyasaları iyimserleştirdi.” Sıradan gibi gözükse de bu manşette aslında bir esrar gizli. Mercek altına yatırcağız. Çünkü piyasalardaki “iyimserlikle” yakından ilgili olduğunu düşünüyoruz. Yatırımcıların bilmesi gereken bir şey.

Manşetteki birinci ilginç mesaj şu. Oyuncular ABD ekonomisinde sert bir gerileme beklerken, yumuşak iniş senaryosu birden psikolojiyi değiştiriyor.

Ama ilginç nokta bir önceki sert gerileme beklentisi. Anlaşılan ABD ekonomisinde sert bir gerileme beklemek için ortada bazı nedenler var ve bu oyuncuları tedirgin etmiş. Bu olasılığın ortadan kalkması piyasaları iyimserleştirmiş. İyi.

İyi de, şimdi soralım acaba oyuncular ABD ekonomisinde ilk başta neden böyle bir sert gerileme bekliyordu?

Aslında sorunun cevabını bilmeyen yok. ABD ekonomisi negatif bireysel tasarruf oranı ve rekor bir dış açığa sahip. Ekonominin çok hızlı büyümesine rağmen bütçe açığı da çok yüksek.

Peki yumuşak iniş senaryosu burada ne gibi bir rol oynar?

Yumuşak iniş dış dengeyi düzeltmez. Sadece daha fazla kötüleşmemesini sağlar. Yumuşak iniş tasarruf oranını da eksiden artıya çevirmez. Burada da sadece günü kurtarır.

Ama aynı zamanda bütçe açığını bir miktar arttırır. Üretimdeki artışı yavaşlar, şirket kazançlarını ve yeni istihdam imkanlarını bir miktar geriletir. Diğer bir deyişle yumuşak iniş sırasında oyuncuları korkutan dengesizliklerden hiçbirisi ortadan kalkmaz. Ama şirketlerin durumu biraz olsun kötüye gider. Esrar da işte burada saklı.

Peki, yumuşak iniş ortada böyle bir durum çıkaracaksa, nasıl oluyor da hisse senedi piyasaları yukarı gidiyor? Gerileyen şirket kaçanları nasıl olur da hisse senetlerinin yükselmesine neden olur? Bu esrarı çözmek yatırımcı açısından önemli.

Bu garip durumun açıklaması bizce o kadar da zor değil. Yıllardır balonla yaşamaya alışmış yatırımcı ABD ekonomisi yumuşak inişe girerse yeni balonların başlamasını bekliyor.

Kazançlar, gerçek durum önemli değil. Eğer dengesizlikler sert bir şekilde ortadan kalkmasa bile, yatırımcılar başkalarının bu durumda alıma geçeceğini düşünürse kendileri de alır.

Herkes aynı psikoloji ile hareket ederse, yeni bir yükseliş dalgası başlar.Temel dengesizliklerle pek ilgi olmayan sadece balon nitelikli bir hareket. Ama günümüz finansal piyasalarında önemli olan zaten temel dengeler değil.

Günümüz piyasaları başkalarının ne yapacağı ve fiyatların nereye gideceğiyle ilgili. İşte bizce FT’nin manşetinde saklı olan bu esrar nedeniyle birkaç ay sonra FED yine faiz artırma zorunda kalacak.