İş kazası geçiren işçi tazminat davası açabilir

Okurumuz Kazım H. mailinde, “İş kazası geçirdim, çalışamayacak durumdayım. Ne yapmam gerektiğini bilmiyorum. İşverene karşı dava açsam, davayı hangi gerekçeyle, nasıl açabilirim?” diye soruyor.

Evet, iş kazası geçiren işçi, işverenine karşı iş mahkemesinde dava açabilir. Ancak davadan önce de, iş kazası sonrası SGK’dan da, işçiye ‘geçici iş göremezlik ödeneği’ ödenir ya da iş göremezlik durumu yüzde 10’un üzerinde ise iş göremezlik geliri bağlanır. Bunun için işçinin ilgili Sosyal Güvenlik Müdürlüğü’ne başvurması gerekir.

Açılabilecek davalar

Kazanın oluşmasında işverenin, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyerek ‘işçiyi gözetme borcu’na aykırı davrandığı gerekçesiyle, işçi işverene maddi ve manevi tazminat davaları açabilir. Maddi tazminat davasında; işçinin, cismani zarara uğraması ve iş göremezlik ölçüsünde azalma olmasından dolayı maruz kalacağı zarar ve ziyanın tazmini için açılır. Maddi tazminat, 2 şekilde olabilir.

Birincisi, iş göremezlik tazminatı olup işçi iş göremez duruma düştüğü için açılır. İkincisi, destekten yoksunluk tazminatı olup, iş kazası sonucu bedence ve ruhça zarara uğrayan işçi

tarafından, işçinin ölümü halinde ise desteğinden yoksun kalan hak sahipleri tarafından açılır.

Zaman aşımı 10 yıl

Bununla birlikte; iş kazası sonucu cismani zarara uğrayan işçinin veya ölümlü iş kazalarında işçinin ailesinin çektiği acı, elem ve ıstıraplar için hakim takdiri ile manevi tazminat davası da açılır. İş kazası sonucu sigortalı ve ölümü halinde hak sahiplerinin elde etmesi muhtemel yardım miktarı göz önünde bulundurulur. Böylece, tazminatın hesaplanmasında gerek ölen işçinin yaşı, gerekse yardım gören kimsenin durumu itibari ile yardımın devam süresi dikkate alınır.

Geçirdiği iş kazası sonucu maddi ve manevi zarara uğrayan işçi kendisinin veya işyerinin adresi bölgesindeki İş Mahkemesi’nde dava açar.

Dava ile ilgili zaman aşımı iş kazasının olduğu tarihten itibaren 10 yıldır.

Vergi indirim belgesiyle hemen emekli olabilirsiniz

SORU: 10.09.1966 doğumluyum.1.11.1990’da ilk kez sigorta kapsamına girdim. Bugüne kadar da çeşitli aralıklarla 3 bin 751 günüm var. Askerliğimi 1986-1987 yılları arasında yaptım. Onun da hepsini borçlanıp yatırdım. 20.03.2013 tarihinde yüzde 55 özürlü raporu aldım. Hangi şartlarda emekli olurum?( Yılmaz Demirel )

CEVAP: Belirttiğiniz gibi yüzde 55 özürlülük durumunuza göre 3. derece sakatlık vergi indirim belgesi alırsanız, 15 yıl 3 bin 600 gün şartını yerine getireceğiniz için sigortalılık durumunuza göre hemen emekli olabilirsiniz.

Kanuna göre işveren kendi işyerinden sigortalı olamaz

SORU: 1993’ten beri 19 yıldır Bağ-Kur’a prim ödüyorum. 25 yılı doldurmak için 6 yıl daha prim ödemem gerekiyor. Bunun yerine kendi işyerimden SSK’lı olsam, daha erken emekli olamaz mıyım? (Eren Demir)

CEVAP: Muhtemelen SSK’lı olarak daha erken emekli olabilirsiniz. Ancak belirttiğiniz şekilde kendi işyerinizden SSK’lı olmazsınız. 5510 sayılı Kanunun 53. Maddesi açıkça ‘İşveren kendi işyerinden 4/a sigortalı olamaz’ diyor. Ancak; 6111 sayılı Yasaya göre, işyerinizi devretmeden veya kapatmadan bir başka işverenin yanında 4/a kapsamında sigortalı çalışabilirsiniz. (Ama kendi iş yerinizde sigortalı çalışamazsınız). Bu durumda Bağ-Kur’unuz otomatikman sonra erer ve sigortanız devam eder. 1.260 gün sigortaya kesintisiz prim öderseniz 4/a kapsamında emekli olursunuz.

Kesilen yetim aylığım, anneme bağlanan maaşa eklenir mi?

SORU: Annem, kardeşim ve ben, SSK emeklisi olan babamdan bağlanan aylığı alıyorduk. Çalışmaya başladığım için yetim aylığım kesildi. Bu kesilen aylık annemin aylığına eklenir mi? (Aliye Çelik)

CEVAP: Annenizden başka kardeşinizin de babanızdan dolayı aylık alması yüzünden, sadece sizin aylığınızın kesilmesi annenizin aylığını artırmaz. Kardeşinizin de aylık almaktan çıkması halinde, annenizin aylık bağlama oranı yüzde 50’den yüzde 75’e yükselir ve aylığının tutarı artar.