Sanayici 3 kazandı 2’sini faiz kemirdi

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2015 Yılı Araştırması” sonuçlarına göre, sanayinin zirvesinde 35 milyar 437 milyon TL üretimden satış ile Tüpraş yer aldı. Listede ikinci sırada 14 milyar 732 milyon TL ile Ford Otomotiv, üçüncü sırada 9 milyar 998 milyon TL ile Arçelik var. İSO 500’ü oluşturan sanayi şirketlerinin 2014 yılında 421.2 milyar lira olan üretimden net satışları 2015 yılında yüzde 7 oranında artarak 450.5 milyar TL olarak gerçekleşti.

Faaliyet kârının net satışlara oranı son yılların en yüksek düzeyi olan yüzde 8.7’ye ulaştı. 2014 yılında 30 milyar 457 milyon lira olan faaliyet kârı yüzde 44.9’luk artışla 44 milyar 144 milyon TL oldu. Araştırmaya göre 2014 yılı hariç son 4 yıldır imalat sanayi ekonominin altında büyüdü. Buna göre 2015 yılında ekonomi yüzde 4, imalat sanayi ise yüzde 3.8 büyüdü.

Araştırmanın en belirgin sonuçlarından biri, finansman giderlerinin bir önceki yıla göre yüzde 75 artması oldu. Buna göre sanayiciler elde ettikleri kârın yüzde 63.4’ünü finansman gideri olarak kaybetti.

Çarklar kolay dönmüyor

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayicinin finansman giderlerinin yüzde 75 arttığını belirterek, sanayicinin bin bir emekle oluşturduğu faaliyet kârının büyük bölümünün finansman giderine gittiğini söyledi. Bahçıvan, “Sanayici elde ettiği kârın yüzde 63.4’ünü finansman gideri olarak kaybediyor. Sanayicinin dişiyle tırnağıyla kazandığı paranın üçte ikisi finansmana gidiyor. Bankalar da bu durumdan mutsuz. Böyle bir modelle sanayinin çarklarının sağlıklı olarak dönmesi çok kolay görünmüyor. ” diye konuştu.

Araştırmaya göre Türkiye’nin dünyadan borçlanmanın kalitesi açısından negatif ayrıştığını da dile getiren Bahçıvan, şunları söyledi: “Kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlara oranı dünya genelinde yüzde 25 olmasına karşılık İSO 500’de yüzde 39. Yine dünya ortalaması yüzde 66 olan duran varlıkların aktiflere oranı, İSO 500’de yüzde 46 ile 20 puan aşağıda bulunuyor. Yani dünyada özel sektörün kullandığı krediler daha çok yatırımlara gidiyor, makine parkına teknolojiye uzun vadeli işlere dönüşüyor. Bizde ise stok ağırlıklı işletme sermayesine gitmektedir. Bu da finansmanın kullanımı veya değerlendirilmesi noktasında da bir nitelik sorunu olduğunu ortaya koyuyor.”

İstihdam % 3.4 arttı 600 binin üzerine çıktı

2014 yılında 417 olan karlı şirket sayısı 2015 yılında 400’e inerken, 2015 yılında zarar eden kuruluş sayısı ise 100 oldu. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kârlılık oranı FAVÖK (EBITDA) mutlak büyüklüğü yüzde 23 artarak 62 milyar TL oldu. FAVÖK bazında kârlı şirket sayısı da 2014 yılında 481 iken 2015 yılında 476’ya indi. İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda istihdam bir önceki yıla göre yüzde 3.8 artarak 601 bin 696’ya çıkarken, ücretlerde enflasyonun üzerinde yüzde 13.7’lik artış oldu.

Milangaz LPG Dağıtım 31’inci sırayı aldı

İSO 500 listesinde Demirören Holding şirketlerinden Milangaz LPG Dağıtım Tic. San. A.Ş de ilk 50 şirket arasında yer aldı. 2015 yılında 2 milyar 230 milyon TL’lik üretimden satış gerçekleştiren Milangaz LPG Dağıtım Tic. San. A.Ş., 31’inci sıradan listeye girdi.

Katma değer ve kârda lider aynı

Geçen yıl üretici fiyatları ile en yüksek katma değer yaratan kuruluş 2013 ve 2014 yıllarında olduğu gibi TÜPRAŞ oldu. İkinci sıradaki firma ise isminin açıklanmasını istemedi. En yüksek katma değer yaratan üçüncü firma ise JTI Tütün Ürünleri Sanayi A.Ş. oldu. TÜPRAŞ tek başına ilk 500 kuruluşun yarattığı toplam katma değerin 2014 yılında yüzde 15.3’ünü gerçekleştirirken, 2015 yılında bu oran yüzde 19.6’ya yükseldi. En fazla kâr eden kuruluş geçen yıl Tüpraş olurken, ikinci sırada Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, üçüncü sırada Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, dördüncü sırada ise İskenderun Demir ve Çelik yer aldı.

53.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiler

2015 yılında İSO 500 kuruluşunun ihracatı yüzde 12.9 azalarak 61.3 milyar dolardan 53.4 milyar dolara geriledi. 2015 yılı itibariyle İSO 500 şirketleri Türkiye’nin ihracatının yüzde 37.2’sini ve sanayi ihracatının yüzde 38.9’unu gerçekleştirdi. İSO 500 içinde en fazla ihracat yapan şirketlerde ilk 5 sırayı ise Ford Otomotiv, Tüpraş, Oyak Renault, Tofaş ve Arçelik aldı.

İSO 500 içindeki yabancı sermayeli kuruluşların sayısı 2009 yılında 153 iken geçen yıl 125’e geriledi.

Bodoslama gittik!

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, araştırma sonuçlarının açıklamasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin, “İSO 500 kâr ediyor ama sanki borca çalışıyor gibi gözüküyor. Konuşmanızda teğet geçiyorsunuz ama bankacılık sektörüne yönelik şikayetleriniz malum, beklentileriniz neler?” sorusu üzerine Erdal Bahçıvan, şu yanıtı verdi:

“Buna pek teğet dememek lazım, bodoslama gittik. Temel olay Türk sanayisinin kullandığı finansmanın niteliğinin ve kalitesinin maalesef dünyadaki eşdeğer rakipleriyle arasındaki derin farklılık. Burada olayın bu boyutunda sadece bankalara vurmak değil, Türkiye’nin toplam sanayi finansmanın metodolojisinin, sistematiğinin tartılması gereken bir dönemin başlaması gerekiyor.”

Hükümetin ‘üretim ekonomisi’ söylemi bize umut veriyor

ERDAL Bahçıvan, araştırmanın, Türkiye’nin nitelikli üretim ile yeni bir ekonomik büyüme hikayesi yazması gerektiğini ortaya koyduğunu vurguladı. Bahçıvan, “Dünyada nesnelerin interneti konuşulurken, üretim, Sanayi 4.0 ile bambaşka bir evrim yaşarken, Türkiye’nin mevcut tabloyu mutlaka değiştirmesi gerekiyor. Orta gelir tuzağından kurtulmak ve yeniden üretim ekonomisine dönerek bir başarı hikayesi yazmak istiyorsak, ekonomik büyümemizin niteliğini geliştirmek durumundayız. Bu yeni büyüme hikayesinin, Ar-Ge çalışmalarıyla desteklenen, yüksek teknolojik ürünlere, tasarıma, markalaşmaya yönelik olması gerekiyor” dedi.

Baş kahraman oluruz

Oluşturulacak kalkınma modelinde ekonominin omurgasını oluşturan KOBİ’lerin göz önüne alınmasına dikkat çeken Bahçıvan, sözlerine şöyle devam etti: “Yüksek teknolojili ve katma değeri yüksek ürün üretmeye teşvik edeceğimiz KOBİ’lerimiz, dinamizmleriyle Türkiye’nin nitelikli büyümesine önemli katkılar yapacak. Yeni hükümetimizin ekonomide önceliğinin üretim ekonomisi olacağının açıklanması bize umut veriyor. Üretim aşkıyla, istihdam aşkıyla, ihracat aşkıyla çalışan sanayiciler olarak bu hikayenin baş kahramanı olma konusunda istekliyiz.”

Ar-Ge’ye 3.3 milyar TL

2015 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun Ar-Ge harcamaları 3.35 milyar TL oldu. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, “Bu rakam 2014 yılındaki anket verileri ile ölçülen 3.13 milyar TL tutarındaki Ar-Ge harcamalarına göre yüzde 7 artışı ifade etse de oldukça düşüktür” diye konuştu.

Kömür İşletmeleri 47’nci sıradan girdi

İSO 500 listesine geçen yıl 66 şirket giriş yaptı. 2015 yılında en fazla sıçrama yapan listeye 47’nci sıradan giren ve 453 şirketi geride bırakan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu oldu. Bu şirketi listeye 70’nci sıradan giren “İsminin açıklanmasını istemeyen şirket”, 75’nci sıradan giren Atlas Enerji Üretim, 119, 128, 146 ve 150’nci sıradan giriş yapan diğer “İsminin açıklanmasını istemeyen şirketler” takip etti. Geçen yıl isminin açıklanmasını istemeyen şirket sayısı 18 olarak gerçekleşti.