By-pass sonrası depresyon öldürür

By-pass'a mı mecbur kaldınız. O zaman çok daha ciddi bir karar vermek zorundasınız. Merak etmeyin operasyon ciddi bir risk taşımıyor. Ama dikkat! Risk kalbinizden değil, beyninizden gelebilir. Dr. Genco Yücel, "Depresyon by-pass sonrasında en ölümcül tehlikelerden biri... Üstelik kalp krizi geçiren herkes için de aynı tehlike var" diyor.

* By-pass'da risk nedir?
Kişiden kişiye değişir. Size by-pass yapılacak olsa risk minimumdur. Genç olduğunuz için, şeker hastası olmadığınız için, kilonuz olmadığı için, tahminen kalp kasınız normal çalıştığı için... Bütün bunların tam tersi olduğu kişilerde risk yüzde 10'a kadar çıkabilir. Örneğin 88 yaşında bir hanım. Kalp kası zayıf ama kilosu yerinde. Şeker hastası... Böyle bir hastada risk, yaşını da göze alırsak tahminen yüzde 10'a kadar çıkar.

* Göğüs kafesini tamamen açmadan by-pass ameliyatı her hastaya uygulanabiliyor mu?
Hayır. By-pass'ta göğüs dikine açılıp kalp tümüyle dışarı çıkartılıyor. Bu yöntemde ise, göğüs diklemesine değil de, sağ ya da sol yandan yapılan kesiklerle açılabiliyor... Ama kalbi oynatmadan ameliyatı yapmanız gerekiyor. Bu yüzden 4-5 farklı bölgede by-pass yapılacaksa zorlanılabilir. Bu yöntem Türkiye'de de uygulanıyor.

* By-pass sonrası göğüsteki 10-15 cm'lik iz estetik cerrahi ile giderilemiyor mu?
Maalesef hayır. Kalp hastalarının canını çok sıkıyor bu iz. Erkeklerin çoğu uğraşmıyor 'Varsa var" diyor. Zaten göğüs kılları da kapanmasına yardım ediyor. Ama hanımlar, tam da memelerin arasındaki bu izden çok etkileniyorlar.

* Depresyona giren oluyor mu?
Psikolojilerinin bozulduğu kesin. Yalnız yeri gelmişken şunu vurgulamakta yarar var. Özellikle kalp hastalarında depresyon çok önemlidir. Depresyon ve anksiyete olan kişilerde kalpten ölüm daha sıktır. Şöyle özetleyebilirim. Daha önce kalp krizi geçiren bir kişi depresyonda ise ölüm riski çok yüksektir. Psikiyatristin tanı koyduğu depresyon olabilecek en kötü, en riskli gruba girer. Kalp krizi geçirip majör depresyonu olan insanlar ölüm riski en yüksek insan grubu olarak tanımlanır. Özellikle by-pass ameliyatı olan insanlarda depresyon da varsa ölüm oranı çok yüksektir. Hemen şimdi değil ama bir ay sonra, bir sene sonra öldürebilir...

Memedeki atardamar tanrının bir hediyesi!
* Hangi hastalar by-pass olmak zorunda?
Bir takım ciddi kriterler var. İlaç ve balon-stend tedavisiyle fayda göremeyecek hastalara veya bu yöntemin çok riskli olduğu hastalara by-pass yapıyoruz. Hastada yaygın bir damar hastalığı varsa, yani tek bir damar değil de üç ya da daha fazla damar tıkalıysa, tıkanıklık kalbi besleyen damarların başlangıç noktasında, yani ana damarın başında ise balon-stent yaklaşımı tavsiye edilmez. Çünkü risk yükselir... En ufak bir problem ölüm demektir. Bir de kalp damarlarının dışında kalp kapakçıklarında da düzeltilmesi gereken problem olması durumunda by-pass şart olur.

By-pass tedavisinde genel bir ameliyatla damardaki darlığı giderecek şekilde suni, yeni bir yol yaratıyoruz. Bunu yaparken de vücudun değişik yerlerinden damarlar alıyoruz.

* Göğüsten alınan damarların çok daha sağlam olduğu söyleniyor. Doğru mu?
Evet. Yıllardır bacaktan alınan toplardamarlar kullanılır. Bunun yanında 20 senedir göğüsten alınan memeyi besleyen atardamarlar ile birkaç yıldır koldan alınan atardamarlar da sıkça kullanılıyor.

Ama bacaktan alınan toplardamarların ortalama ömrü 8-10 senedir. Göğüsten alınan atardamar ise başarılı bir ameliyat sonrası hayat boyu açıklığını sürdürür. Hocam, "Memeye giden atardamar tanrının bir hediyesi" der. Vücutta pratik anlamda fazla bir önemi yoktur çünkü. Bu yüzden alınıp rahatça kullanılabilir. Ama maalesef sadece bir tane var. Eğer memeye giden 3-4 damar daha olsaydı kalp damar problemleri tek ameliyatla halledilebilirdi.

* By-pass'ı hangi durumlarda tekrarlamak gerekebilir?
Bacaktan alınan toplardamarlar tıkandığı zaman ikinci defa by-pass gerekebilir. O zaman yine bacaktan, koldan, mideye giden atardamarlardan bile kullanılabiliyor.

*By-pass kaç defa tekrarlanabilir?
Göğüs duvarı açıldığı için içerde nedbe dokuları oluşuyor. Bakire bir göğüs ile ameliyat geçirmiş bir göğüs arasında fark oluyor. Bu yüzden de ameliyatların ikincisi, üçüncüsü daha riskli. Ama pratik manada eğer göğse giden damar ameliyatta kullanılmışsa, o damar hayat boyu açık olacağı için ikinci, üçüncü ameliyata gerek duyulmuyor bile... Çünkü diğer damarlarda sorun olursa balon ve stentle açabiliyoruz.