Türkiye, Rusya ve İran ilan etti
Tarihi Suriye zirvesinde taraflar birbirlerine ilettikleri talepleri değerlendirirken, muhaliflerin sözcüsü imzalanacak bir bildiri olmadığını söyledi. Türkiye, Rusya ve İran, Suriye’deki ateşkes ihlallerini üçlü ortak mekanizmayla izleme ve uygulanmasını sağlama konusunda uzlaştı.
Toplantının dünkü ilk bölümünde tüm katılımcılar aynı masa etrafında sunumlarını yüzyüze yaparak beklentilerini ifade etmişti.
Ardından muhalifler ve rejim arasındaki görüşmeler dolaylı devam etmişti.
Astana görüşmelerinin ana gündem maddesini, Türkiye ve Rusya’nın garantörlüğünde 30 Aralık’ta ilan edilen ateşkesin güçlendirilmesi, yoğun ihlallerin önüne geçilmesi oluşturuyor.
Dün de toplantının başladığı saatlerde rejim güçleri Şam, Dera, Hama, Halep ve Lazkiye'de muhaliflerin kontrolündeki bölgelere kara ve hava saldırıları düzenledi.
Muhalifler dünkü görüşmelerde, Türkiye, Rusya ve Birleşmiş Milletler heyetlerine taleplerini sunmuştu.
Söz konusu istekler, Beşşar Esed'e bağlı ordunun ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların ateşkes ihlallerinin durdurulması, abluka altındaki bölgelere insani yardım ulaştırılması, İran askerleri ve Tahran'ın desteklediği milislerin ülkeyi terk etmesi ve 13 bin kadın siyasi mahkumların serbest bırakılmasını içeriyor.
Muhalifler talepleri arasında ayrıca, yalnızca rejimin değil, rejim yanlısı yabancı grupların da Rusya’nın garantörlüğüne girmesi, ateşkesin uygulanacağı coğrafi sınırların tespit edilmesi, ihlal kabul edilecek hallerin netleştirilmesi, ihlallere nasıl karşılık verileceği, hava saldırılarına karşı ne tür yaptırımlar uygulanacağının belirlenmesi de yer alıyor.
Muhalifler, taraflara, ateşkes ihlallerinin izlenmesi amacıyla bir mekanizma oluşturulmasını, üç ay boyunca ihlal vakalarının takip edilmesini ve ardından raporlaştırılmasını, çıkacak sonuca göre ateşkesin sürdürülüp sürdürülmeyeceğinin kararlaştırılmasını öneriyor.
ÜÇLÜ ORTAK MEKANİZMAYLA İZLEME KONUSUNDA UZLAŞI
Kazakistan’daki Suriye konulu toplantıda Türkiye, Rusya ve İran, Suriye’deki ateşkes ihlallerini üçlü ortak mekanizmayla izleme ve uygulanmasını sağlama konusunda uzlaştı
MUHALİFLER: SÖZLERİ DEĞİL UYGULAMALARI BEKLİYORUZ
Rejimin mesajı
Rejimin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Beşar el-Caferi, dün toplantının ilk sunumlarının yapıldığı oturumda kullandığı bazı ifadelerle Esed yönetiminin ateşkese dair tutumunu göstermişti.
Caferi, beklentilerinin çatışmaların belli bir süre için durması, bu süre içinde de ateşkese imza atan grupların terör örgütlerinden ayırt edilmesi olduğunu kaydetmişti.
Diğer taraftan, rejimin terör örgütü tanımlaması oldukça geniş olduğu için, muhalifler, ateşkesin uygulanmasının çok daha açık ve izlenebilir bir mekanizmaya kavuşturulmasını istiyor.
Görüşmelere katılan muhalifler, rejim güçlerinin saldırıları sürdürmek için Astana'ya gelmeyen ama ateşkesi pasif olarak uygulayan bazı grupları hedef almaya devam edebileceğine, hatta bu grupları bahane ederek genel saldırılar düzenleyebileceğine dikkati çekiyor.
Toplantının önemi
Astana toplantısı, Suriye’de 6 yıllık iç savaşta askeri muhalefet, rejim, İran ve Rusya’nın ilk kez uluslararası bir toplantıda bir araya gelmesi açısından önem taşıyor.
Daha önce siyasi muhalefetin katıldığı uluslararası görüşmelere, Suriye askeri muhalefetinin geniş bir katılım sağlaması da dikkatleri çekti.
Ankara’da Türk yetkililerin askeri muhalefetle haftalardır süren toplantılarında gruplar arasında ortak tutum alma konusunda görüş birlikteliği sağlanmıştı. Diğer taraftan, Astana’ya gelmeyen bazı askeri gruplar da ateşkes sürecine uyarak, sahada yapıcı bir tutum izlemeye devam ediyor. Muhalif gruplar, Esed ordusu ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların yoğun saldırılarına karşı yer yer meşru müdafa çerçevesinde mukabelelerde bulunuyor.
Türkiye, Astana toplantısı öncesinde askeri gruplar ile Rus yetkilileri birçok kez buluşturarak yüzyüze görüşmeler yapmasını sağladı. Bu görüşmelerde, Suriye’deki çatışmaların durdurulması amacıyla taraflar arasında diyalog köprüsü inşa edilmiş oldu.
Türkiye’den Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal, İran’dan Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari başkanlığında heyetlerin bulunduğu Astana'da, ABD yönetimi Astana Büyükelçisi George Krol ile temsil ediliyor. Rus tarafı adına görüşmelerde Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov görüşmelerde yer alıyor. Müzakerelerde Esed rejimi adına masada Birleşmiş Milletler’deki temsilcisi Beşar el-Caferi bulunurken, BM temsilcisi Mistura da çalışmalara katılıyor.
Kazakistan Dışişleri Bakanlığı iki gün planlanan görüşmelerin TSİ ile akşam saatlerinde tamamlanmasının beklendiğini açıklamıştı. Ancak toplantıya katılan taraflar gerekmesi halinde görüşmelerin uzatılabileceğini bildiriyor.
