Kıyamet kapıda! Grönland benzeri görülmemiş şekilde eriyor
Bilim insanları, Grönland'ın buz tabakasının dibinde eşi benzeri görülmemiş bir erime olduğunu duyurdu. Grönland'deki erimenin küresel deniz seviyesindeki yükselmenin en önemli nedeni olduğu belirtiliyor.
Uluslararası bir ekip tarafından yapılan yeni bir araştırma, Grönland'ı kaplayan buz tabakasının hızla eridiğini ortaya koydu. Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda (PNAS) yayınlanan araştırmaya göre, buz tabakasının dibinde, yüzeyden düşen büyük miktarlardaki eriyik suyunun neden olduğu "benzeri görülmemiş" erime oranları gözlemlendi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK 10 BARAJINDAN DAHA FAZLA ENERJİ ÜRETİYOR
Araştırmacılara göre; eriyik su düştükçe, yerçekimi potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşüyor ve bu da sonunda suyu buz tabakasının tabanında birikirken ısıtıyor. Bu süreçte, çalışma Grönland buz tabakasının dünyanın en büyük 10 hidroelektrik barajının toplamından daha fazla enerji ürettiğini buldu.
Cambridge Üniversitesi'nden araştırmaya katılan kıdemli bilim insanı Paul Christoffersen CNN'e verdiği demeçte, "Ancak, düşen suyun ürettiği ısı elektrik üretmek için kullanılmaz. Bunun yerine buzu eritir" dedi.
Bununla birlikte, daha sıcak aylarda, eriyen su göllerde toplanıyor ve buz tabakasının yüzeyinde akıyor. Bu suyun bir kısmı buz tabakasının dibine akıyor, hareket ve stresle buzda oluşan çatlaklardan ve büyük kırıklardan fışkırıyor.
Ardından bu eriyik suyu, buz tabakasının tabanında daha fazla erimeye katkıda bulunuyor ve ayrıca daha hızlı akışı teşvik eden ve okyanusa boşaltılan buz miktarını artıran bir yağlayıcı görevi görüyor.
Christoffersen, tabanlarındaki buz tabakasının ve buzulların erimesini araştırırken, çalışmaların dış ısı kaynaklarına odaklandığını belirterek, "Ama gerçekten bakmadığımız şey, eriyen suyun kendisinin ürettiği ısıydı. Yüzeyde oluşan suda çok fazla enerji depolanıyor ve su düştüğünde enerjinin bir yere gitmesi gerekiyor” diye konuştu.
KÜRESEL DENİZ SEVİYESİNİN YÜKSELMESİNDEKİ EN BÜYÜK UNSUR
Diğer taraftan çalışmanın yazarları, Grönland buz tabakasının dünyanın en büyük ikinci buz tabakası olduğunu ve şimdiden küresel deniz seviyesinin yükselmesine en büyük katkıyı yapan unsur olduğunu açıkladı.
Christoffersen CNN'e verdiği demeçte, Grönland'daki buzun, kar yağışının yetişebileceğinden daha hızlı yüzeyde eridiğini belirtti. Erime nedeniyle oldukça büyük bir kayıp olduğuna işaret eden Christoffersen, "Buzun önemli bir bölümünde, günde beş veya altı santimetreye kadar çıkabilen erime oranları görüyoruz” dedi.
ERİME NASIL ÖLÇÜLDÜ?
Öte yandan, Cambridge araştırmacıları, bu çalışma için California Santa Cruz Üniversitesi ve Danimarka ve Grönland Jeolojik Araştırması'ndaki bilim insanlarıyla bir araya geldi. Bilim insanları, Grönland buz tabakasından büyük bir çıkış olan Mağaza Buzulu'na odaklandı. Erime oranlarını ölçmek için araştırmacılar, British Antarctic Survey'de geliştirilen, faza duyarlı radyo-yankı sondajı adı verilen ve buzun kalınlığını ölçebilecekleri bir teknik kullandılar. (ntv)