Ev alıp satacaklar dikkat! Tamamen değişiyor, yeni düzenleme 1 Kasım’da başlıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz günlerde Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, “İlan sitelerini 1 Kasım tarihi itibari ile sahte ve aldatıcı emlak ve otomobil ilanlarından dolayı mesul tutuyoruz. Yanıltıcı ilan verilmesi veya bu konuda zafiyet gösterilmesi halinde 100 bin liraya kadar idari para cezası uygulayacağız” dedi. Öte yandan Ticaret Bakanı Bolat ise “Emlak piyasasında da sizlerle iş birliği yapıyoruz, sektördeki çürük elmaları ayıklama gayreti içindeyiz” açıklamasını yaptı. Peki ilan sitelerinde 1 Kasım itibarıyla başlayacak olan yeni dönemde neler olacak? Sıfır ve ikinci el ilanlarda kişilere ne gibi zorunluluklar getirilecek. Yanıltıcı ilanlarda ilan sitesine mi yoksa ilanı veren kişilere mi 100 bin TL ceza verilecek? Konuyla ilgili merak edilenleri gayrimenkul uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, milliyet.com.tr’ye açıkladı. Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Taşınmaz ticareti hakkında yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik 31 Ağustos 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Özellikle yapılan düzenlemeye göre başkalarına ait taşınmaz satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan gerçek ve tüzel kişilere yani burada ilan yayınlayan portallar olarak düşünülebilir . İlanın yayınlanmasından önce kimlik doğrulaması yapmanın yanı sıra ilanın yayınlanmasından önce ilana konu taşınmazla ilgili kişinin yetkili olduğuna dair doğrulama yapma yükümlülüğü getirildi. Aslında getirilen düzenleme özellikle ilan portallarını güç kontrolü sağlamasını hedefliyor diyebiliriz. Bunlardan bir tanesi gerçekten satışa ya da kiralamaya konu gayrimenkulün varlığının doğrulanması, ikincisi ilan verecek olan kişinin bu gayrimenkulle ilgili olan bağı, üçüncüsü ise bağı yoksa da kişinin ilgisini inanılır kılması ve bunu ispat etmesi açısından değerlendirebiliriz. Yapılan düzenleme ile eğer herhangi bir erteleme olmazsa 1 Kasım itibarıyla gerek araç satışında gerekse de gayrimenkul satışında ilanlar verilirken, bu ilanı veren kişilerin ve ilan verilecek taşınır veya taşınmazların portallar tarafından kontrol edilmesi hedefleniyor Geçtiğimiz günlerde Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın bahsettiği üzere amaç ticaretin düzgün ve dürüst bir şekilde yapılması amacıyla ilanların doğrulama sistemi diyebiliriz. Bu çerçevede yapılacak düzenleme merakla bekleniyor. Burada sektör temsilcileri olarak bizim de bazı görüş ve önerilerimiz Bakanlığa oluyor. Bu açıdan ana hedefin sahte ilanların engellenmesi, ilan platformlarında yer alan ilan kirliliğinin giderilmesi ve ilanlardaki bilgilerin doğruluğunun teyit edilmesi olduğunu söyleyebiliriz. Bizim görüşümüz elektronik ticaretin gelişmesi, aynı zamanda adil de bir rekabet ortamının oluşturulması, biz de bu düzenleme yapılırsa piyasa yapısını bozan veya tüketiciyi yanıltan ilanların da engellenebileceğini etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarının sağlanabileceğini düşünüyoruz. Bu çalışma nasıl yapılacak? Bu noktalarda farklı alternatifler değerlendirilebilir. Bizim önerimiz en hızlı ve pratik olabilecek şekli ile bir doğrulama yapılmasıdır. Bu kapsamda gerek KVKK kanunlarında gerekse de özellikle ilan veren emlak işletmelerinin müşteri bilgi ve belgelerini portallarla paylaşmaması çok önemli başlıklardır. e-Devlet sistemi üzerinden bir doğrulamanın yapılabilmesinin mümkün olacağını, buradan kişilerin ilan verilmesini istedikleri taşınmazları seçerek bu konuda emlak danışmanı ya da emlak işletmelerini yetkilendirebileceklerini değerlendiriyoruz. e-Devlet yerine ikinci bir alternatif ise sistemin ağırlıklı bir şekilde doğrulama üzerine çalışmasıdır. Yani burada malikin isim, soy isim, T.C kimlik no ve cep telefonu bilgilerini girip ayrıca da taşınmazın kimlik numarasını girerek bu taşınmazın ilgili emlak işletmesi tarafından yetkilendirildiğinin onayının SMS gibi pratik sistemler üzerinden hızlı bir şekilde doğrulanarak alınması ve ilan yayın hakkının ilgili işletmeye verilmesi şekli ile olabilir. Üçüncü model web tapu üzerinden bir yetkilendirme olması şeklinde. Lakin bu uygulamanın tüketiciler nezdinde kullanımının zor olabileceği ve emlak işletmeleri açısından da süreci zorlaştıracağını değerlendiriyorum. Aslında pratik yöntem herhangi bir kişisel veri paylaşmadan girilen bilgilerin doğrulanması ve doğru bilgiler varsa ilanın yayınlanmasına onay verilmesi şeklinde ifade ettiğimiz ikinci yöntemdir diyebilirim. Burada bazı soru işaretleri de var: Örneğin düzenlemede çıkan bir açıklama ya da bir madde ilana konu taşınmazın ilan veren üyeye veya bu üyenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hısımlarına veya eşine ait olduğunun da doğrulanması maddesi gerçek kişi ilanlarında ikinci derece hısımların çok genişletilmiş bir ifade olduğunu ve bu çerçevede gene suistimale konu edilebileceğini düşünüyorum. Doğrulamanın yapılabilmesi için de ilan veren üyelerin nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğünün kontrolünde akraba ilişkisini doğrulatma şeklinde ek bazı aşamalarının da olması gerekecek. Bu noktada portallara verilen süre çok yeterli değil diyebiliriz. Çünkü henüz doğrulama sistemi de çok net ve belirgin değil. Kasım ayına yetişemezse belki bu düzenleme için birkaç ay daha ilave süre gerekebilir. Doğrulama sistemine ilişkin altyapı kurulurken mümkün olduğu kadar elektronik ortamlardan yapılacak doğrulamanın faydalı olacağını herhangi bir kuruma ya da sisteme belge yüklemesi veya kişisel verilerin kaydedilmesinin uygun olmayacağını değerlendiriyoruz diyebiliriz. Yönetmeliğe aykırı hareket edenler hakkında 6563 sayılı elektronik ticaretin düzenlenmesi hakkında kanun çerçevesinde idari para cezalarının Bakanlıkça uygulanacağı ifade ediliyor. Bu çerçevede cezanın ilan veren kişiler üzerinde bir yaptırımının olabileceğini değerlendiriyorum. Doğrulanmamış portföylerin ilanları veya akrabalık bağını yansıtmayan ilanlar çerçevesinde ilan veren kişi ya da kurumlara her bir aykırılık için maddede geçen para cezaları uygulanabilir. Kanuni tanımlamalarda da ilan portalları bazen yer sağlayıcı kabul edilse de elektronik ticaretin düzenlenmesi hakkında kanun çerçevesinde de Bakanlığın düzenleme yapmaya ve faaliyetlerine ilişkin etkin ve adil rekabet ortamını koruyacak şekilde yükümlülükler getirmesine de imkan sağlanıyor. Bu açıdan baktığımızda gerek araç gerekse taşınmaz ilanlarında önemli bir sayıda düşüşler olabileceğini, bu ilanların daha gerçekçi daha doğru bilinen ilanlara dönüşebileceğini değerlendiriyoruz. Özellikle yetki belgesi almış emlak işletmeleri ve gene yetki belgesi almış araç satış işletmelerinin önemi daha da artacaktır. Sektörde kayıt dışı faaliyetin de önemli bir seviyede önüne geçilebileceğini bu kapsamda değerlendiriyoruz.”