Şeker hastalığı çocuklarımızı tehdit ediyor!

Halk arasında şeker hastalığı olarak tip-1 ve tip-2 diyabet toplumda giderek artıyor. Tip-1 diyabet ise çocukluk çağının en çok görülen kronik hastalıklarından biri ve sıklığı hem ülkemizde hem de dünyada giderek artıyor. Marmara Üniversitesi Çocuk Endokrinoloji bölümünce İstanbul’da 2009 yılında yapılan bir çalışmada her 10 bin okul çağı çocuğundan 7’sinde tip-1 diyabet bulunduğu saptandı. Ülkemizde yaklaşık 20 bin civarında tip-1 diyabetli çocuk var. Daha çok erişkinlerde rastlanan tip-2 diyabet ise özellikle şişmanlık oranlarındaki artış ile birlikte ergenlik çağındaki çocuklarda da görülebiliyor.

Tamamen iyileştirilemiyor

Diyabet tanı ve tedavisinde tüm ilerlemelere karşın henüz tamamen iyileştirilebilen bir hastalık değil. Günümüzde gelişmiş insülinler ve kan şekeri ölçüm yöntemleri sayesinde diyabetli çocuklar da diğer yaşıtları gibi normal bir yaşam sürdürebiliyor. Eskisine göre nispeten daha serbest yiyip içebiliyor. Her türlü sosyal ve sportif etkinliklere katılabiliyor. Ancak diğer yaşıtlarından farklı olarak yapmaları gereken ekstra zorunluluklar var. Günde en az 4 kez kan şekerini parmaktan ölçmek ve günde 4 kez insülin enjeksiyonu yapmak ve belki bazıları için bunlardan daha önemlisi yiyeceklerinde az da olsa (basit şeker içeren gıdalar) bazı şeylere dikkat etmek zorunda olması.

TEDAVİDE KULLANILAN YÖNTEMLER

İnsülin pompası: İnsülin pompaları tüm dünyada olduğu gibi bizde de artık diyabet tedavisinde daha sık kullanılmaya başlandı. Bunlar cep telefonu büyüklüğünde cihazlar. Pompanın içine insülin konularak ince bir hortum ile cilt altına insülin verilmesi sağlanıyor. Bu yöntemde pompanın kendisi doktor tarafından belirlenen sabit miktarda insülini gece-gündüz sürekli olarak verirken hasta yemek yiyeceği zaman ayrıca pompanın tuşlarına basarak yiyeceği yemek miktarına göre ekstradan insülin veriyor. Şu an kullanımdaki pompalarda hasta kan şekerini kendisi ölçerek ne kadar insülin verileceğini cihaza tuşlayarak giriyor. Araştırmacılar ‘akıllı pompalar’ yani hem kan şekeri ölçümü hem de ne kadar insülin verilmesi gerektiği cihaz tarafından gerçekleştirilen bir tür yapay pankreas üzerinde çalışıyor.

Sprey insülinler: Bu sistemde tıpkı astım ilaçlarına benzer şekilde yemek öncesi solunum yoluyla insülin veriliyor. Uzun süreli tek bir insülin enjeksiyonu ile de bazal insülin sağlanıyor. Bu yöntem bazı ülkelerde erişkin diyabetlilerde deneysel kullanıma girmekle birlikte çocuklarda henüz rutin kullanıma girmedi.

3. Parmak delinmeden kan şekeri ölçümü yapan cihazlar: Cilt altı sıvısından şeker ölçümü yapılabilen ve haftalık olarak değiştirilen sensörler geliştirildi. Yine de bunların güvenilirliği parmaktan ölçüm kadar kesin değil. Bununla birlikte bu cihazlar 24 saatlik kan şekeri profillerini görmek için oldukça kullanışlı.