Olağanüstü doğa olaylarının üçü bir arada
Gökbilimcilerin merakla beklediği 20 Mart üç önemli astronomik olayı birlikte yaşattı: Güneş tutulması, Süper Ay ve Ekinoks
GÜNEŞTEN ISIRIK
Dünyanın dört bir yanında milyonlar özel gözlüklerini takarak dün tam güneş tutulmasını takip etti. Atlantik’ten, İngiltere, Norveç, Kuzey Kutbu tutulma yolunu izleyen güneş tutulması ülkemizden ise kısmi olarak görülebildi. Güneş, Ay ve Dünya’nın aynı hizaya girmesiyle tam ve parçalı Güneş tutulması yaşandı. Tutulma Kuzey Atlantik, Grönland, Avrupa, Kuzey Afrika ve Sibirya’da en iyi şekilde gözlemlendi. Faroe Adaları ve Svalbard Takımadaları üzerinde Ay tamamen Güneş’i bloke ederek Dünya’yı kararttı. Kuzey ve Orta Avrupa üzerinde Güneş’in yüzde 90’ı, Türkiye üzerinde ise yaklaşık yüzde 40’ı Ay tarafından bloke edildi.
AY BÜYÜRKEN UYUYAMAM
Necati Cumalı’nın Türk edebiyatında yer edinen en önemli eserlerinden biri Ay Büyürken Uyuyamam’dı. Dün Ay gerçekten de büyüdü. En son 11 Ağustos 2014’te yaşanan Süper Ay olayı, dün akşam tekrar yaşandı. Dolunaydan yüzde 30 daha parlak ve yüzde 14 oranında daha büyük görünen Süper Ay, Ağustos, Eylül ve Ekim’de de tekrarlanacak.
GECE-GÜNDÜZ KARDEŞLİĞİ
Gece saat 00.00’dan itibaren takvimler 21 Mart’ı gösterdi. Bu tarih Kuzey Yarımküre’de baharın başladığı, gece ve gündüzün eşit olduğu ekinoks günü olarak bilinir. O gün Dünya’nın her yeri eşit miktarda Güneş ışığı alır ve Güneş ışıkları Dünya’ya dik şekilde düşer. Ancak Güneş’in ekvator çizgisine tam olarak dik geldiği o ilk an, aslında 20 Mart akşamına denk geliyor. İngiltere saatiyle 22:45’te Güneş, Dünya’nın ortasından geçtiği varsayılan Ekvator’a dik şekilde geliyor ve o gün tüm dünyada 12 saat gece ve 12 saat gündüz yaşanıyor. Türkiye saatiyle ise bu olay 00:45’te gerçekleşti.
İÜ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. ÖZKAN:
Hiç korkmayın bu sadece tesadüf!
İÜ Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Türker Özkan ve akademik kadro, İstanbul’da saat 10.52’de parçalı olarak başlayan güneş tutulmasını gözlemevindeki teleskoptan takip etti. Bunun, yılın ilk tutulması olduğunu, ikincisinin de eylülde gerçekleşeceğini ifade eden Özkan, tutulmanın Kuzey Atlantik Okyanusu’nda, havanın kararması şeklinde tam olarak gerçekleştiğini kaydetti. Bilimsel çalışmalar açısından tutulmayı izlemenin önemli olduğunu vurgulayan Özkan, “Tutulmaların zamanını hesaplayan bilimsel altyapıya sahibiz. Zaman zaman deprem, tsunami ve kıyamet senaryoları gibi birtakım dedikodular duyuyoruz. Tutulmanın bunlarla alakası yok. Aralarında bir ilişki olsaydı şimdiye kadar ortaya çıkardı” diye konuştu.
‘Kötü algılamayın’
“Süper ay” olayına da değinen Özkan, şöyle devam etti: “Bu olay, ayın dünyaya yakın olmasıyla alakalı. Ay dünyanın etrafından elips şeklinde dolaşıyor. Bazen uzak, bazen yakın oluyor. Yakın konumda olduğu için daha büyük görünüyor ay. Bugün yeniay. Dolunay olsaydı ayı biraz daha büyük ve parlak görecektik. Yeniay nedeniyle küçük göreceğiz. Aynı zamanda bugün ekinoks. Gece ve gündüz eşit. Bu 3 olay tesadüf olarak bir araya geldi. Kötü olarak algılanmaması gereken bir durum.”
