Fahiş aidat krizi! Yüzde 150 oranında zam gündemde, ev sahibi - kiracı milyonları kapsıyor

Zamlı aidatlar şubat ayında ödenmeye başlanacak. Bu ay itibarıyla site yönetimlerinin belirlediği zam oranları en düşük yüzde 40’tan başlarken bazı bölgelerde yüzde 150’ye dayandığı vurgulanıyor. Aidat ortalaması İstanbul genelinde şimdiden 4 bin lirayı aştı. Bu nedenle kiracıların bir süredir düşük aidatlı konut arayışı hız kazandı. Ayrıca gayrimenkul uzmanları, 2023’teki hızlı aidat yükselişleri nedeniyle yatırımcıların da artık aidat gideri olmayan konut arayışında olduğuna dikkat çekiyor. Bu nedenle yeni yapılan apartmanlar yatırımcının yeni cazibe merkezi olarak gösteriliyor. Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre; Ocak ayı itibarıyla artan asgari ücret ve buna bağlı maliyet artışları nedeniyle yönetimler yeni aidat oranlarını belirlemeye başladı. Sisteme girmeye başlayan oranlara göre en düşük artış yüzde 40 seviyesinde görülüyor. Bu veriler arasında en yüksek zam oranı ise yüzde 150’yi görüyor. Toplu yaşam alanlarındaki yöneticiler ve sakinler için geliştirilen online platform Apti’nin Kurucusu ve CEO’su Ali Emre Erişen, “Siteler zam oranlarını sisteme girmeye başladı. En düşük gördüğümüz yüzde 40 zam yaptı. TOKİ konutları çıkarılırsa İstanbul’da ortalama aidat 4.171 TL” dedi. Aidat ödemek istemeyenlerin sitelerden vazgeçme eğiliminde olduğunu anlatan Erişen, satın almalarda aidat etkeninin daha belirleyici hale geldiğini söyledi. Toplu yaşam alanlarındaki yöneticiler ve sakinler için geliştirilen online platform Apti’nin Kurucusu ve CEO’su Ali Emre Erişen, “Siteler zam oranlarını sisteme girmeye başladı. En düşük gördüğümüz yüzde 40 zam yaptı. TOKİ konutları çıkarılırsa İstanbul’da ortalama aidat 4.171 TL” dedi. Aidat ödemek istemeyenlerin sitelerden vazgeçme eğiliminde olduğunu anlatan Erişen, satın almalarda aidat etkeninin daha belirleyici hale geldiğini söyledi. Asgari ücret zammı ardından sitelerde yönetim kurulu toplantıları arka arkaya yapılarak yeni aidatlar belirlenmeye başlandı. Bu kapsamda çok yüksek oranlar da duyulmaya başladığını belirten Emart Gayrimenkul Kurucusu Arzu Turan, “Örneğin aralık ayında 3 bin lira aidat ödeyen bir site sakininin kendisine gelen açıklama ile aidat ödemesi 7 bin liraya çıkabiliyor. Dolayısıyla aidatlarla ilgili kısmı ister ofis, ister konut olsun kiracıların yönetmesi zor bir hale geldi” diye konuştu. Yüksek aidatların tüketiciyi site olmayan münferit konut ve ofislere yönlendirdiğini aktaran Turan, “Örneğin 1+1 bir evde oturuyorsanız neredeyse kira ile aidat rakamları aynı oluyor” dedi. Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz aidatlar konusunda bazı önemli ayrıntılara dikkat çekti: 1-) Aidat bedelleri Türk Hukuku’nda bir üst sınıra tabi değil. Personel maaşları, hizmet giderleri, kullanılan malzemelerde fiyat artışları her yıl ve enflasyona göre artıyor olması bu kapsamda aidatlar için bir üst sınır belirlemeyi zorlaştırır. 2-) Yıl sonu geldi, çalışan maaşları arttı diye aidatlar artacak diye de bir kanun yok. Yönetimler mutlaka genel kurul toplamalı, giderleri beyan etmeli. Hiçbir yönetim genel kuruldan almadığı bir yetkiyi kullanamaz. İki konuda vatandaşın itiraz hakkı süresizdir:1-) Usulsüz harcamalar her zaman dava konusu olabilir, bir süre kısıtı bulunmaz.2-) Lüks harcamalar her zaman itiraz konusu olabilir. Örneğin çocuk bakım odası vs gibi ortak olmayan kullanım alanları. 1-) Aidat bedellerine itiraz edilebilmesi için genel kurulun toplanmış olması veya kat maliklerinin toplamının 1/3’ü ile kat maliklerinin olağanüstü genel kurula davet edilmesi gereklidir. Kat malikleri bu genel kurula katılarak bazı aidat kalemlerinin azaltılmasını, bazı kalemlerin hiç alınmamasını veya yeni teklifler alarak aidatın düşürülmesini sağlayabilirler. 2-) Genel kurula katılanlar itirazlarını tutanağa geçirmek kaydı ile genel kuruldan itibaren 1 ay içerisinde genel kurulun iptalini dava edebilirler. Genel kurullara yönelik dava açma süresi katılanlar için 1 ay, katılmayanlar için ise bildirim yapılanlar için 1 ay ve her halükarda 6 aydır. 1-) Yönetim planlarında bu konuda aksine bir hüküm olmadığı sürece ortak alan olarak tanımlanan yerleri kullanmayan kişilerin bu aidatı ödememe hakları bulunmuyor. Giriş katında oturan bir daire veya dükkan sahibi ‘asansörü kullanmıyorum’ veya bir kişi ‘ben havuzu kullanmıyorum’ diyerek ortak alan olan aidatlarından muaf olamaz. 2-) Aidat ödememe halinde yönetici bu konuda ilgili kat maliki hakkında yasal takip başlatabilir, icra takibine geçilmesi halinde aylık yüzde 5 yasal faiz uygulanmaktadır. Aidatlar sitelerin giderleri ölçüsünde belirlenirken, bazı site yönetimlerine karşı ‘fahiş artış’ iddiaları sık sık gündeme geliyor. Buna karşılık tüketiciye haklarını hatırlatarak öneriler sunan Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, kiracıların site yönetim hesaplarındaki tüm bilgi ve dokümanları inceleme haklarının olduğunu belirtti. Kiracıların ise bu haklarına ev sahibi tarafından vekil tayin edilmesi yoluyla erişebileceğini anlatan Kakıcı Şimşek, “Sitelerin kat maliklerinin toplantılara katılımı çok önemli. Eğer lüks bir harcama görüyorlarsa buna itiraz etmeleri büyük önem arz ediyor. Yönetim usulsüz harcamalardan sorumludur” dedi.