Emeklilik planı yapanlar dikkat! Borcu olan emekli olamıyor
Çalışma hayatında bulunan herkes bir süre çalıştıktan sonra emeklilik planı yapmaya başlıyor. Ancak borcu olanların emeklilik süresi gecikiyor. Yüz binlerce Bağ-Kur'luyu doğrudan ilgilendiriyor.
Çalışan, emekli, EYT'li pek çok kişi bu soruların yanıtlarını merak ediyor. Hürriyet'ten Noyan doğan en çok merak edilen soruları yanıtladı. İşte o soru ve cevaplar...
3.1.1995 4/A sigorta girişliyim ve 5750 gün için yeterli prim ödemem var. 20 Mart 2023 tarihinde 4/A emeklilik başvurusu yaptım. Halen sonuçlanmadı. 2010 yılında kardeşimin şirketinde ortak olarak 4/B girişi yapıldı ancak 4/B hiç prim ödenmemiş. 4/B prim günlerine emeklilik için ihtiyacım yok. Bu borcu ödemeli miyim? Emeklilik için engel mi? Barış K.
Farklı sigortalılık statülerine sahipsiniz. Hizmet birleştirmesi yapmak durumundasınız. Emeklilik için Bağ-Kur primine ihtiyacınız olmasa da emeklilik şartlarından biri Bağ-Kur prim borcunuzun bulunmaması. Bu durumda prim borcunuz olduğu için emekli olamazsınız.
EYT kapsamında SGK’dan emekli oldum. Hali hazırda aynı işyerinde çalışmaya da devam ediyorum. Emekli maaşım bağlandığına göre kendi adıma şahıs firması veya şirket kurmak emeklilik durumum ve çalışma hayatımı etkiler mi?
Geçmişte Bağ-Kur kapsamında ve vergi mükellefi olanlardan ya da şirket ortaklarından yüzde 10 maaş kesintisi yapılırdı. Bu uygulama 2016 yılından itibaren kaldırıldı. Bugün artık emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunanların emekli maaşlarında kesinti yapılmıyor, bu kişiler prim de ödemiyor. Kendi adına tarımsal faaliyette bulunanlardan, işçi ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olduktan sonra kendi işini kuranlardan, eğitim kurumlarında ücret karşılığı ders verenlerden, vakıf üniversitelerinde görev alanlardan sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmıyor. Bu durumda kendi şirketinizi kurarsanız emekli durumunuz ve çalışma hayatınız etkilenmez.
2021 yılında yüzde 96 derece ile iki yıllık rapor aldım ve 2022’de bu raporla emekli oldum. SGK sevk ile şu an bir devlet hastanesinde rapor yenileme işlemlerini bitirmek üzereyim. Rapor ikinci derece çıkarsa emeklilik iptal olur mu? 20 yıllık SGK başlangıcı var ve prim günüm 6500.
5 Eylül 2003 tarihinden sonra sigorta başlangıcı olup da birinci derece engelliliği bulunanlar 15 yıl çalışıp 3600 prim gün ile, ikinci derece engeli bulunanlar 18 yıl çalışıp 4000 prim gün ile ve üçüncü derece engeli bulunan 20 yıl çalışıp 4400 gün ile emekli olabiliyor. Raporunuz ikinci derece bile çıksa emekliliğiniz iptal olmaz.
SSK giriş tarihim 1993. Prim gün sayısı 9511. Tahmini emekli aylığım 9.802 TL. Giriş tarihimden iki yıl öncesine kadar düşük ödeme yapıldı. İki yıldırise yüksek ödeme yapılıyor. Temmuz ayında 67.000 TL yapılmış. Yaklaşık bir dört yıl daha bu şekilde çalışacağım. Emekli maaşım çok yükselir mi? Yoksa 9802 TL de olsa emekli olmalı mıyız?N
2000 yılı öncesi, 2000 yılı ve 2008 yılı sonrası olmak üzere farklı dönemlere göre maaş hesaplaması yapılıyor. 1999 öncesi için aylık bağlama oranı yüksek, yüzde 60’lara kadar çıkıyor. 1999 sonrasında 10 yıl içinde aylık bağlama oranı yüzde 35, sonraki her yıl için yüzde 2 ve 25 yıldan sonra her bir yıl için yüzde 1.5 artış yapılarak hesaplanıyor. 2008 yılından sonra aylık bağlama oranı yüzde 50’ye düşürüldü. 2000 ve sonrasında prime esas kazanç, güncelleme katsayısı ile aylık bağlama oranının çarpımın sonucu maaş hesaplanırken, 2008 sonrasında aylık kazanç ve aylık bağlama oranının çarpımı ile maaş hesaplaması yapılmaya başlandı. Bu durumda maaşınız yüksek olur ve SGK’ya yatırılan primler de tavan ya da tavana yakın olursa emekli maaşınız 9802 liraya göre artar.
Çalıştığım kurumda bir yıl çalışıp emekli oldum. 2.5 yıl başka kurumlarda çalıştım. Yeniden aynı işyerinde çalışmaya başladım, altı yıldır çalışıyorum. İstifa edersem tazminat hakkım doğar mı
Kıdem tazminatını alabilmeniz için işverenin sizi işten çıkarması gerekiyor ya da kıdem tazminatına hak kazanacak şartların oluşması gerekiyor. Kendi isteğinizle işten ayrılırsanız işveren tazminat ödemez.
1993 yılında staj yaptım. 42 yaşındayım. 2001 yılından beri çalışıyorum. Staj süresini emeklilikten saydırabilir miyim? Stajın prim gün sayısına etkisi olur mu?
Staj sigorta başlangıcı sayılmıyor, çünkü staj döneminde emeklilik için prim yatmıyor. Ancak staj süresinde yatan primler prim gün sayısını etkiliyor. Dolayısıyla ilk işe girdiğiniz tarih olan 2001’den itibaren emeklilik hesabınızı yapacaksınız. Ancak stajda yatan primleriniz, prim gün sayınızı yukarı çeker.