Evrene enerji yolla kiloyu ver: Her şey kafada

Kilo vermek lazım ama diyet de spor yapmak da çok zor. Birçok kişiden benzer şeyler duyuyorum. Kimi bu yazı istediği kiloda geçiremedi umutları seneye bağladı, kimi evlilik öncesi hazırlıklara kilo vermeyi de ekledi. Ama tartılar yüzümüzü güldürmedi bir türlü. Uzmanlar ise “aslında hepsi kafada” diyor. Meğer bize yemek yediren dürtü psikolojikmiş. Denedim.

Araştırmayı önce kendi üzerimde denedim tuttu

Bir süredir vücuduma akıl oyunları oynuyorum. İşyerinde öğlen ne kadar iyi yersem yiyeyim saat 4-5 gibi inanılmaz bir açlık hissediyorum. Gözüm dönüyor resmen. Ne bulsam saldırıyorum. Baktım ki o saatteki yemenin önüne geçemiyorum, öğlen yediklerimle oynamaya başladım. Her gün farklı farklı şeyler yedim. Sonunda şunu öğrendim: Koca bir tabak salata da yesem, zeytinyağlı da, bir tabak pilav da, akşamüstü aynı derecede acıkıyorum. Ben de sağlıksız şeyleri kestim öğlen. Doymam sanıyordum ama bal gibi de doyuluyormuş. Üstelik bir de baktım tartıda ibre aşağıya doğru kayıyor. Tabii benden mutlusu yok...

Alınan kalori miktarı arttı

Benim küçük deneyimi bilim insanları araştırmışlar. Brian Wansink’in kitabındaki bilgiler şöyle: Kadınlar 35 yıl öncesine göre 143 kalori, erkekler 268 kalori daha fazla alıyor. Ama harcamada hiç fark yok. 1980’lerde ne kadar kalori tüketiyorsak, şimdi aynısını tüketiyoruz. Sonra da geçip soruyoruz, “neden obez olduk” diye. Ama asıl ilginç olan bunu düzeltmek için ilk aşamada spora ya da diyete ihtiyacımız yok.

Fark etmeden 1 yılda 4.5 kilo verilebilir

Araştırmanın sonunda varılan yargı şu: İnsanlar fark etmeden, yedikleriyle yüzde 20 oranında oynayabilirsin. ‘Anlamsız pay’ diye adlandırılıyor bu miktar. Ama öyle anlamsız dendiğine bakmayın. Bu payı kısarak, 1 yılda tam 4.5 kilo vermek mümkün. Ya da ‘yanlışlıkla’ 4.5 kilo almak... Bir insan 1900 kalori mi yoksa 2000 mi, ya da 2100 mü aldı 2200 mü anlamıyor. Ama tartıda sonuç büyük fark yaratıyor.

Anladık da peki, ne yapmak lazım?

Kitaba göre şekle girmek için atılacak kolay adımlar...

1. Gözden ırak olan gönülden de ırak olur

Abur cuburları saklayın. Çünkü göz gördüğünü ister. İş yerinde masanızın üzerinde şeker, çikolata olursa yersiniz. Masasının üzerinde şekerleme tutanlar, tutmayanlara göre yaklaşık 7 kg daha kiloluymuş. Evde orta yerde meyve tutanların diğerlerine göre 3.6 kg az olması muhtemel. Şekerli, asitli içecek tutanların ise 11.3 kg fazla olması... Zayıf insanlar genel olarak açık büfeleri görmeyecek şekilde otururlarmış. Kilo almaya meyilli olanların ise yüzleri büfeye dönük olarak oturma ihtimali 3 kat fazlaymış.

2. Zararlı şeylere zor ulaştığınızdan emin olun

Daha küçük tabaklar kullanın. Yapılan bir araştırmaya göre masada servis tabaklarını tutmak erkeklerin yüzde 29 oranında daha fazla yemesine neden oluyor. Kilolu insanlar açık büfede en lezzetli yemeklere ortalama 4.8 metre daha yakın oturuyormuş.

3. Yavaş yiyin

Araştırmaya göre “hızlı yemek yiyin” denen kadınlar 9 dakikada 646 kalori tüketmiş. Aynı kadınlara “yavaş yiyin ve her lokmayı en az 15-20 kez çiğneyin” dendiğinde ise 29 dakikada 579 kalori almışlar. Sofraya çok aç oturunca yemeğe yumuluyoruz. Hâlbuki sakin yesek doyduğumuz noktayı hissedip durmamız daha kolay.

4. Planlamayınca çok yersiniz

Zayıf ve kiloluların açık büfede tabaklarını doldurma yöntemleri farklı. Kilolular gidip doğrudan tabağa almaya başlıyor. Zayıflar ise önce etrafta bir keşif turuna çıkıp ne var ne yok bakıyor. Yani ne yiyeceğini ‘planlıyor’.

5. Dalmayın, tetikte olun

Dalıp giderseniz ne yediğinizi fark etmezsiniz. Mesela televizyon izlerken yemek yemek çok tehlikeli. 1 saat televizyon izleyen biri yarım saat izleyene kıyasla yüzde 28 oranda daha fazla patlamış mısır tüketiyor.

6. Aç alışverişe gitmek zararlı şeyler aldırır

Açken alışveriş yapmayın. Daha çok satın almak bir neden evet. Ama sadece o değil... Açken genelde hemen açıp tüketebileceğimiz şeyler alıyoruz. Gidip de brokoli alayım ya da balık alayım demiyoruz.

7. Seçeneği azaltın az yiyin

Seçenek seçimi zorlaştırır. Hepimiz için aşikâr... Seçemediğimiz için hepsini yeme isteği de yaratır. 3 yemek seçeneği sunulanlar, tek yemek verilenlere yüzde 23 daha fazla yiyor. Yani uzmanlar tabağa 2 çeşitten fazla yemek almayın diye uyarıyor.

8. Çok yiyenle aynı sofrada oturmamak gerek

Kimle yemek yediğiniz de önemli. Arkadaşlarla yemek yemek yeme oranını bir anda iki katına çıkarıyor. 2 kişiyle birlikte yemek, tek başına yemeye göre yüzde 35, 7 kişi yemek ise yüzde 96 oranında arttırıyor miktarı.

Araştırma kanıtladı: Doyan mide değil göz

Wansink’e göre insanların yemek için çok nedeni var. Ama bu, nadiren ‘açlık’tan. Çoğunlukla etrafımızda olanlar yüzünden yiyoruz. Aile, paketler, tabaklar, renk, koku. Yani koşulların kölesi oluyoruz. Bunu da kanıtlamış. “Sonu gelmeyen” kâseler tasarlatmış. Altına gizli bir boru yerleştirilmiş kâsenin. İçtikçe aynı miktarda dolduran... Ne mi olmuş? Kâsesi boşalmayanlar çorbayı içtikçe içmiş. Boşalıp bitirenler ise “oh doydum” diye kenara çekilmiş. Normal kâseliler 450 ml çorba içerken, diğer kâselilerden 950 ml çorba içen bile çıkmış. Genel olarak kâsesi boşalmayanlar diğerlerine oranla yüzde 73 daha çok çorba içmiş. Fakat sonunda iki grup da doyma oranları olarak benzer oranlar vermiş.