Küresel ticaret savaşını başlatan ABD Başkanı Donald Trump, bu kez Dünya Ticaret Örgütü’nden (DTÖ) çıkma tehdidinde bulundu. Trump’ın üst düzey Beyaz Saray yetkililerine tekrar tekrar DTÖ’den çekilmek istediğini söylediği bildirildi.
İnternet haber sitesi Axios’ta yer alan habere göre, Trump ile konuyu görüşen bir kaynak Trump’ın sık sık danışmanlarına, “Neden içinde olduğumuzu bilmiyorum. WTO, dünyanın geri kalanı tarafından ABD’ye kazık atmak için tasarlandı” dediğini ifade etti.
Ancak Axios, DTÖ’den çekilmek için ABD Kongresi’nin karar alması gerektiğine dikkat çekerek, “Kongrenin Trump’ın isteğini yerine getirmesi pek mümkün değil” değerlendirmesini yaptı. Haberde, “Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklar Trump yönetiminin DTÖ çerçevesinde ABD’ye adil ve dengeli olmadıklarını düşündükleri davranışlara çeşitli şekillerde dikkat çekmeye devam edecekler” denildi.
Piyasaları gerdi
Trump’ın bu çıkışı piyasaları olumsuz etkiledi. ABD endeks vadelileri, haberin ardından kazançlarını azalttı, Avrupa hisseleri yönünü aşağı çevirdi.
Trump, her fırsatta Dünya Ticaret Örgütü’nün ABD’nin haklarını savunmadığını iddia ediyor. ABD Başkanı, Çin’le yaşanan ticaret krizi döneminde; “Çin büyük bir ekonomik güç ama DTÖ nezdinde gelişmekte olan ülke olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, özellikle ABD’ye karşı muazzam düzeyde avantajlara sahip. Kimse bunun adil olduğunu düşünüyor mu? Çok kötü şekilde temsil edildik. DTÖ, ABD’ye karşı adil değil” değerlendirmesini yapmıştı.
Çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal temeli olan DTÖ, 1995’te kuruldu. DTÖ’nün 155 üyesi bulunuyor.
33 ülkeden misilleme
ABD Başkanı Donald Trump’ın fitilini ateşlediği ticaret savaşı, şu ana kadar Türkiye’nin aralarında bulunduğu 33 ülkenin Amerikan ürünlerine yönelik gümrük vergilerini yükseltmesine sebep oldu. Özellikle, Trump’ı destekleyen eyaletleri hedef alan misillemelerden etkilenecek ABD menşeli ürünlerin değeri, 23 milyar dolara yaklaştı.
- 28 AB üyesi ülke, Beyaz Saray’ın çelik ve alüminyum vergilerine karşılık motosiklet, yat, tekne, tüp, mısır, barbunya, pirinç, mısır gevreği, fıstık ezmesi, yaban mersini, portakal suyu, viski, puro, sigara, tütün, ruj, kot pantolon, nevresim, ayakkabı, lavabo, merdiven, vantilatör ve çelik gibi yüzlerce Amerikan menşeli ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulamaya 22 Haziran’da başladı. AB’nin devamını getirmekle tehdit ettiği ilk gümrük tarifelerinin 3.2 milyar dolarlık ürünü etkileyeceği bildirildi.
- Kanada, ABD yapımı çelik ve alüminyum ürünlerine yüzde 25 gümrük vergisiyle yetinmeyip, bulaşık makinelerinden, tuvalet kağıdına kadar 120 tüketim malına daha
1 Temmuz’dan itibaren yüzde 10 tarife uygulama kararı aldı. Kanada’nın ABD menşeli ürünlerine yönelik gümrük vergileri, toplamda 13 milyar dolarlık vergi yükü oluşturacak.
- Meksika hükümeti Haziran ayının ilk haftasından bu yana ABD’den ithal edilen elma, üzüm, yaban mersini, domuz eti gibi çeşitli gıda ve çelik ürünlerine ek gümrük vergileri uygulamaya devam ediyor. Yüzde 15 ila 25 arasında değişen gümrük vergilerinin uygulanacağı ürün değerinin toplam 3 milyar doları bulduğu belirtiliyor.
- Dünyanın ikinci en büyük ekonomisi Çin, Washington’ın korumacı tedbirlerine belki de en sert karşılık veren ülke oldu. Pekin hükümeti, ABD menşeli 128 ürüne yüzde 15 ila 25 tarife getirdi. Nisan başında hayata geçirilen tarifelerin, 3 milyar dolar değerindeki ürünü etkileyeceği bildirilmişti.
- Türkiye, ABD’nin 8 Mart’ta yürürlüğe giren gümrük vergilerine, Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) yaptığı müracaatla 21 Haziran’dan itibaren değeri yaklaşık 270 milyon dolara ulaşan 22 adet ABD menşeli ürüne yüzde 5 ila 70 arasında ek vergi getirdi. Söz konusu ürünlerin arasında alkollü içecek, kozmetik, otomobil, pirinç, kağıt, yaprak tütün, plastik ve kömür öne çıktı.
‘Önce Amerika’ savaşı başlattı
ABD Başkanı Trump, ‘Önce Amerika’ sloganıyla başladığı başkanlık serüveninde dünya ticaret sistemini derinden sarsacak tartışmalı kararlara imzasını attı. Göreve gelir gelmez, Trans-Pasifik Ortaklığı’ndan (TPP) ayrılan ve Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı (NAFTA) yeniden müzakereye açan Trump yönetiminin şu ana kadar en fazla tepki toplayan adımı ithal çelik ve alüminyuma getirilen ek gümrük vergileri oldu. Dünyada sadece Arjantin, Avustralya, Güney Kore ve Brezilya muaf tutuldu.
