Sabah’ın medyadaki ‘özel yeri’ ve VATAN

Sabah’taki arkadaşlar, yakın geçmişteki medya itişmelerinde “itham eden taraf” oldukları hallerde “biz tetikçi değiliz” derken şöyle bir söylem geliştirmişlerdi:

“Bir gazetenin, rakip grubun faaliyetlerini sorgulayan haberler yapması medya sektörünün sağlıklı gelişimini sağlar. Sektör içi denetimin sağlanmasına olumlu katkı yapar.”

Yani, “Medya organları birbirlerini denetlemeli ki, sektör canavarlar yaratmasın. Bu haberleri onun için yazıyoruz” diyorlardı.

Bu düşünceye aynen katılıyorum. Evet medya grupları birbirlerinin faaliyetlerini mercek altına almalı. Yolsuzluk, kanunsuzluk, hakkından fazlasını isteme/alma gibi bir durum varsa haberi yapmalı.

Biz de üç gündür bunu yapıyoruz. Diyoruz ki, Rekabet Kurulu kararına göre Katarlı ortağın Sabah-atv’deki yönetim gücü yüzde 25’lik hissesinin ötesine geçmiş. Rekabet Kurulu’na göre Çalık’la Katarlı’nın Sabah-atv’deki söz hakkı eşit.

Neden? Çünkü Katarlı ortağa mali konularda veto hakkı verilmiş. Rekabet Kurulu bu durumu “Turkuvaz, Katarlı ortağın azınlık hisse sahibi olduğu bir şirket olmaktan çıkıp, ortak girişim haline dönüşmüş” diye kayda geçirmiş.

Bu tespit önemli. Çünkü RTÜK Kanunu’na göre yabancılar Türk radyo-TV şirketlerinde yüzde 25’ten fazla pay sahibi olamıyor. Kanuna göre ortaklara hiçbir şekilde imtiyazlı hisse verilemiyor. “Kağıt üzerinde küçük ortak gibi görünenlerin, perde arkasından şirket yönetmesini engellemek için” bu hükümler kanuna konmuş.

Biz de diyoruz ki “Rekabet Kurulu’nun bu kararından sonra Katarlı ortağın Sabah-atv’deki durumu tartışmalı hale gelmiştir”...

Neden diyoruz? Çünkü RTÜK, Katarlı şirketin Sabah-atv’den yüzde 25 hisse almasına 10 Haziran 2008’de onay vermiş. Rekabet Kurulu kararı ise tam bir ay sonra 9 Temmuz’da yayınlanmış. Yani RTÜK, Rekabet Kurulu’nun “Çalık ve Katarlı Sabah-atv’yi eşit hak ve güçle yönetiyor” kararını görmeden Katarlı’nın ortaklığını onaylamış.

Hani denetliyorduk

Birkaç ay önce “rakip medyaya ilişkin olumsuz haberler tetikçilik değil sektörün olağan denetim faaliyetidir” diye alkışlanacak bir söylem geliştiren Sabah’ta dün VATAN’ın haberlerine yönelik bir açıklama yayınlandı.

Ne tetikçiliğimiz kalmış, ne iftiracılığımız...

Meslek etiği tanımaksızın saldırmışız...

Hani birbirimizi denetleyip, meslek etiğinin çiğnenmesini engelliyorduk?

Katarlı’nın şirkette yüzde 25 hissesi varmış ama bazı önemli ve stratejik konularda ortakların oybirliğiyle karar alması ticari teamüllere uygun bir durummuş.

Biz “kanun böyle emrediyor” diyoruz, Turkuvaz “teamüllere uygun” cevabını veriyor. Siz hangi şirkette azınlık hissedarın, hâkim hissedara karşı teamülen veto yetkisi aldığını, şirketi ortak yönettiğini gördünüz?

Bu teoriye göre yüzde 47 oy alan AKP’nin, azınlıkta kalan CHP ve MHP’yle teamülen koalisyon kurması gerekmez miydi? Ne var, şirket değil koca ülke yönetiliyor.

Yoksa bu Katar’da uygulanan bir teamül mü? Öyle ya orada her şey nasıl olsa Emir’in sayılır. Koca Emir azınlıkta kalacak değil ya!

RTÜK inceleme başlattı

Sabah’ın “iftira, yalan, tetikçilik” diye yaygara koparttığı VATAN’ın haberleri dün RTÜK’te masaya yatırıldı. Üst kurul üyeleri Katarlı Lusail’in Turkuvaz Medya’daki ortaklığının yasalara uygunluk açısından incelenmesi için İzin ve Tahsisler Daire Başkanlığı’na görev verdi. İlgili daire raporunu önümüzdeki günlerde üst kurula sunacak. Kanun mu geçerli, teamüller mi göreceğiz...

Açıklamada en çok takıldığım bölüm şu oldu: “VATAN gazetesinin, medyada özel bir yere sahip Sabah’ı sanki kendi rakibiymiş gibi gösterme gayret ve cüreti...”

Doğrudur, Sabah Gazetesi medyada özel bir yere sahiptir. Bir göz atalım Sabah’ın durduğu o “özel” yere...

- Sabah Gazetesi hafta içleri günde ortalama 56-60 sayfa çıkar. VATAN’ın sayfa sayısı ise 28-32 arasında değişir. Yani Sabah’ın hammadde maliyeti VATAN’ın iki katıdır.

- Buna karşılık Sabah hafta içleri İstanbul şehir içinde 40, Ankara ve İzmir şehir içlerinde 30 kuruşa, kalan tüm yerlerde ise 25 kuruşa satılır. VATAN’ın fiyatı ise İstanbul şehir içinde 40, kalan tüm yerlerde ise 35 kuruştur. Yani üç büyük kent dışında Tekirdağ’dan Kayseri’ye Samsun’dan Antalya’ya kadar VATAN’ın fiyatı Sabah’tan yüzde 40 fazladır. Cumartesi-pazar günleri her iki gazetenin satış fiyatı 50 kuruştur. Hafta sonlarında Sabah’ın sayfa sayısı 80-90’ları bulurken, VATAN 44-46 sayfa çıkar.

- Dünkü kurlara göre bir gazetenin tek sayfasının hammadde maliyeti 1 kuruştur. Buna göre Sabah hafta içleri en az yaklaşık 55 kuruşa malettiği gazeteyi brüt 25 kuruşa (dağıtım şirketi komisyonu ve nakliye hariç) satarken, VATAN 28 kuruşa malettiği gazeteyi brüt 35 kuruşa piyasaya sürer.

Neymiş Sabah’ın medyadaki özel yeri? Ucuz olması.

- Peki Sabah neden ucuzdur? Zam yaparsa tiraj kaybedeceğini bilir. Okur tabanının büyük bölümünün 10 kuruşluk zamma bile tahammül edemeyip, gazeteyi bırakacağının farkındadır.

Okur tabanı dedik, oradan devam edelim:

Sabah’ın okur tabanının büyük bölümü varoşlardır. Evet, Sabah’ın Türkiye genelindeki tirajı son yaptığı promosyonların getirdiği 80-90 bin adetlik ek satışla VATAN’ın iki katıdır.

Bir kaç tiraj örneği

Ama, alım gücü yüksek kesimlerde VATAN, Sabah’ı geçer veya satışlar başabaştır. Pazartesi günkü satışlardan bir iki örnek vereyim:

İstanbul Etiler’deki 13 bayide VATAN’ın satışı 1073, Sabah’ın 1072.

İstanbul Suadiye’deki 2 bayide VATAN’ın satışı 518, Sabah’ın 466.

İstanbul Göztepe’deki 3 bayide VATAN’ın satışı 348, Sabah’ın 309.

İstanbul Fenerbahçe’deki 4 bayide VATAN’ın satışı 1088, Sabah’ın 1065.

Buna karşılık İstanbul’un varoşlarında Sabah VATAN’ı çok rahat geçer. Alım gücünün daha yüksek olduğu semtlerden kent sınırına yakın semtlere gidildikçe Sabah’ın satışı rakiplerine göre yükselir.

Sabah’ın Hürriyet’e karşı durumu da buna benzer. Türkiye genelinde Hürriyet Sabah’tan yüzde 20 daha fazla satmasına rağmen, Etiler’de, Göztepe’de, Bebek’te, Fenerbahçe’de Hürriyet Sabah’tan 3-4 kat fazla satar. Hürriyet bu semtlerde uzak ara öndeyken, Sabah’la VATAN rakiptirler. Varoşlara gidildikçe Sabah, Hürriyet’e yaklaşır, zaman zaman geçer.

Sabah’ın Türkiye genelinde Hürriyet’le farkı azaltmasının, VATAN’ı da geçmesinin nedeni toplam satışlarının yarıya yakın bölümünü 25 kuruşluk fiyatla gerçekleştirmesidir.

Ucuz fiyat, kalabalık sayfa sayısı, magazin eki Günaydın’la Sabah, alım gücü düşük, Türkiye’nin meseleleri yerine “imrendiği” magazin figürlerini izleyen kitleyi hedefler.

Neymiş Sabah’ın medyadaki özel yeri: Ucuz ve hafif bir gazete olması.

Aferin Turkuvaz’cılara... Sabah’ın yerini iyi tespit etmişler.

Ha bir de VATAN’ın haberlerini “kendi pişir kendin ye mantığı” diye tarif etmişler. Mangal durumu yani...

Hiç olmazsa sizin gibi pişirip pişirip başkalarına yedirmiyoruz.

Anlarsınız kimi kastettiğimi...

Anladınız siz onu.