EYT sorununun çözülmesi konusunda onlarca fikir ortaya atıldı, daha önceki seçimlerde de çalışmaları yapıldı ve rafa kaldırıldı. EYT’liler de 4447 sayılı kanunun kaldırılması dışındaki hiçbir teklife sıcak bakmıyor, ancak sorunun çözümü noktasında izlenmesi gereken 5 yol haritası çizildi bile.

3600 GÜN İLE KISMİ EMEKLİLİK GETİRİLMESİ

Bu sistemi hemen hemen herkes bilmektedir, 3600 gün ile normal şartlarda ileri yaştan kısmi yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. EYT’lilere şimdilik 3600 gün ile kısmi aylık bağlanması, yaşlarını doldurduklarında ise tam aylığa dönüştürülmesi ilk plan olarak masada durmaktadır. Tabi burada bir de kadınlarda 50 yaş, erkeklerde ise 55 yaş şartı mevcut.

Ancak bu sistem uygulanabilir değil gibi görünüyor, çünkü 3600 gün ile aylık bağlanan kişi çalışmaya devam ederse SGDP’li olacak, bu durumda ise ödemiş olduğu primler emeklilikte dikkate alınmayacak. Hal böyle olunca prim günü tamam olmayan kişiler 3600 günle aylık bağlandıktan sonra nasıl prim gününü tamamlayacak belli değil. Ayrıca EYT sistemi yeniden EYT’li olması gibi bir durum söz konusu olacak.

ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE PRİM BİLDİRME

Bu sistemde ise kadın sigortalılardan 20 yıllık çalışma süresi yani 7200 prim günü, erkeklerde ise 25 yıl çalışma süresi yani 9000 prim günü şartı aranacak, yaşa bakılmadan emekli edilecek.

2022 yılında uygulanacak asgari ücrette yaşanan büyük artışın ardından milyonlarca emekli ve memur için enflasyon farkı dışında uygulanacak ek zam Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulmuştu.

Emekli ve memurlar için ek zammı içeren yasal düzenleme Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bununla beraber SSK ve Bağ-Kur emekli maaşları için taban 2.500 TL'ye yükselirken, memur ve memur emeklisinin zam oranı da yüzde 30.95'e çıktı.

Ancak resmi enflasyon artışının bile altında kalan milyonlarca emekli temmuz ayında yeniden bir artışın yapılması için umutla beklerken hiç olmazsa bayram ikramiyelerinde tatmin edici bir artış olur mu diye bekliyor. Cumhurbaşkanımızın katılmış olduğu bir televizyon programında emeklilere verilecek bayram ikramiyelerinin arttırılacağı sinyalini vermesi de beklentileri daha da yükseltti.

1.000 TL bayram ikramiyesi alan emekliler son yapılan zamla 1.100 TL ödeme almışlardı. Biz mevzuat insanlarına müjde vermek çok nasip olmaz ama Ankara kulislerinden gelen haber bu sefer sevindirici.

Milyonlarca emeklimizi bayram arifesinde az da olsa rahatlatan ikramiye ödemelerinde neredeyse %100 zam yapılacağı, her iki bayramda yapılacak ödemenin toplam 4.000 TL olması yönünde görüşülüyor.

Bu bilgiye göre Ramazan Bayramında 2.000 TL, Kurban Bayramında ise 2.000 TL emekli vatandaşlarımıza bayram ikramiyesi ödenecek. Kararın resmileşmesi sonrasında 2022 yılının ilk bayramı olacak olan Ramazan Bayramı öncesinde emekli vatandaşlarımıza herhangi bir başvuru yapmadan emekli maaşı aldıkları banka hesaplarına 2.000 TL emekli ikramiyesi yatırılacak.

Ramazan Bayramı Mayıs başı. Milyonlarca emekli bayram ikramiyesinde yapılacak güncellemeyi bekliyor.

Sosyal Güvenlikte yapılan reformların bir meyvesi olan Genel Sağlık Sigortası uygulaması 10. Yaşını doldurdu. Hayatımıza 5510 sayılı Kanunla 01.10.2008 yılında giren kısaltılmış adıyla GSS uygulaması sağlıkta devrimin bir adımı olarak kabul edilmekteydi. Kanunun yürürlük tarihiyle birlikte uygulamaya konulmasa da 01.01.2012 tarihinden bu yana hayatımızda. Kanunen 14, uygulama olarak ise artık 10 yaşında bir Genel Sağlık Sigortası sistemimiz mevcut. Sahi, neydi Genel Sağlık Sigortası?  Yazımızın ilk paragrafında belirttiğimiz üzere 01.10.2008 tarihli 5510 sayılı Kanunla birlikte Sosyal Güvenlikte reform yapılmıştır. Bu kanunla birlikte ülkemizdeki tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmıştır. Genel Sağlık Sigortası tescillerinde sigortalılar 60-g maddesine göre sınıflandırılmaktadır. Prim ödemekle yükümlü olan kişiler 60-g kapsamında Genel Sağlık Sigortalısı sayılmaktadır. Bu kişiler her ay brüt asgari ücretin %3’ü tutarında prim ödemekle mükellefler. 2022 Yılı için ödenecek GSS primi 150,12 TL’dir.

 YEŞİL KART DÖNEMİ BİTTİ, 60/C1 DÖNEMİ BAŞLADI!

Kanunun yürürlük tarihinden önce yeşil kart adı verilen ücretsiz sağlık karneleri tedavülden kaldırıldı. Bunun yerine yine ilgili kanunda 60/C1 sigortalıları tescil edildi. İlgili madde kapsamında tescili yapılan kişilerin hanedeki kişi başına düşen gelir seviyesine bakılır. Kişi başı gelir brüt asgari ücretin 3’te birinden az ise primleri devlet tarafından ödenir. 2017 Nisan ayı öncesinde Genel Sağlık Sigortası primleri gelir seviyesine göre belirlenmekteydi. Kişi başına düşen gelir arttıkça ödenecek prim tutarı da arttırılmaktaydı. 6824 Sayılı Kanunla birlikte Genel Sağlık Sigortasının kapsamı değiştirildi ve brüt asgari ücretin yüzde 3’ü şeklinde tek tip prim tahakkuk sistemine geçildi.

 GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN KİMLER YARARLANIR, KİMLER YARARLANMAZ?

Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık hizmeti alabilmek için 60 günden fazla Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunuzun bulunmaması şartı var. 4/a ve 4/c kapsamında sigortalı olanlarda bu şart aranmaz. Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması gerekir.

Bağkur sigortalıları ve isteğe bağlı prim ödemesinde bulunan kişilerin 60 günden fazla prim borcu var ise sağlık hizmetlerinden faydalandırılmazlar. Ancak 2018 yılından bu yana borçlu kişiler de Cumhurbaşkanı kararıyla sağlık hizmetlerinden faydalandırılmaktadır. 2022 Yılında da yayımlanan kararla 31.12.2022 tarihine kadar borçlu kişilerin sağlık hizmetlerinden faydalanmalarına ilişkin karar Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Son zamanların en popüler başlığı haline geldi EYT, öyle ya buradan gelecek mutlu haberi bekleyen milyonlar var. Önceleri mitinglerde ses çıkarmaya çalışan bir grup, sonralarında ise muhalif partilerin vaadi, evet artık gelinen noktada ise hükümetin sözü! Hatırlayacaksınız 2021 sonunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı da dahil olmak üzere hükümet kanadından bazı yetkililer EYT sorunun çözüleceğini açıkladı. Sonlarda ise enflasyon, asgari ücret zammıydı, dolardı, kurdu derken arada kaynadı. 2022 Yılına geldiğimizde ise AK Parti Grup Başkanvekili bir televizyon programında EYT sorunun 2022 yılı içerisinde çözüleceğini belirtti. Ancak önceliklerinin 3600 ek gösterge olduğunu sonrasında ise EYT’ye ilişkin çalışmaların bakanlık tarafından açıklanacağını belirtti. Yıllardır bekleyen milyonlar bu defa haklarını alabilecek gibi. Hep birlikte yıl sonuna doğru göreceğiz.

DOĞUM BORÇLANMASINDA MÜJDE BEKLEYEN ANNELER!

Mağduriyetleri kişisel olarak sevmemekteyim, en çok da mağdur edilen kesim annelerimizse. Erkek sigortalılara tanınan askerlik borçlanması şeklinde, annelerimiz de sigortalılıkları öncesi yapmış oldukları doğumları borçlanmak istiyor. Bu borçlanma ayrımcılığı anayasamızın eşitlik ilkesine de aykırı duruyor. Gelelim çalışmaların durumuna, ne yazık ki 2023 yılına kadar borçlanma müjdesi bekleyen annelerimize bir müjde gelmeyecek gibi. Tabi burada yine ipler hükümetin elinde, umarız ki 2023 yılına kadar sürpriz bir şekilde bu imkanlar sağlanır. Şahsen seçimlere kadar birçok sürprizle karşılaşacağımıza inancım tam. Müjdeler yılı gelecek yıl olabilir.

STAJ MAĞDURLARI, MAĞDUR MU KALACAK?

2023 Seçimlerine kadar önümüze birçok müjde paketi gelecek, olmaz dediklerimiz olacak gibi görünüyor. Ancak EYT sorununun çözüleceğini vadeden bir hükümetten ayrıca staj mağdurlarının sorunlarının çözülmesini beklemek hayal kurmak olur. Zaten staj mağdurlarının da büyük bir kısmını EYT’liler oluşturuyor. Açıkçası EYT gelirse, staj gelmez diyebiliriz.

İşçi, memur, dul, yetim, emekli, emekli, bu sorulara yanıt arıyor, uzmanasor@gazetevatan.com adresine sorularınızı yollayın yanıtlayalım. İşte gelen sorular ve cevapları

Merhaba, ben 2019 yılında emekli oldum. Ondan öncesinde de kesintisiz 25 yıl çalışmışlığım var, bana GSS borcunuz var diye tebligat geldi? Emekliye GSS borcu çıkıyor mu, yoksa yanlış mı gelmiş?

Merhaba, emekli kişilere Genel Sağlık Sigortası borcu tahakkuk ettirilmemektedir. Emekliliğiniz öncesinde işsiz kaldığınız dönemler yok ise sistemsel bir hatadan ötürü borç çıkarılmış olabilir. Bağlı bulunduğunuz SGK merkezine kimliğinizle giderek sorunu düzeltebilir, borcunuzu sildirebilirsiniz.

Mert Bey selam, benim bir diş polikliniğim mevcut. Ben burada yardımcı diş hekimi asistanı çalıştırmak istiyorum ancak bir türlü bakanlık tarafından izin verilmiyor. Bu konuda ne yapmamız gerekir, biz mi yanlış yapıyoruz?

Merhaba, yabancı çalışma izinlerinde bazı yasaklı meslekler vardır. Gümrük müşaviri, ebe ve diş hekimliği gibi meslekler yasak meslekler kapsamındadır. Diş hekimi asistanı olarak İŞKUR kayıtlarında ayrıca binlerce açık ilan mevcuttur ve bu yüzden ret cevabı verilmektedir. Ya da personeli diş hekimi olarak çalıştırma ihtimaliniz göz önünde bulundurulduğundan ret cevabı verilebilir. Ret cevabı vermesi için bakanlığın onlarca nedeni var açıkçası.

Mert Bey erken emeklilik yasası çıkacak mı? EYT Ne durumdadır bilgi verebilir misiniz?

Merhaba, EYT ile ilgili çalışmalar hükümet kanadında sürdürülmektedir. Net bir proje henüz belli değildir, tüm modellere EYT’lilerin her kesiminden tepki olduğundan hükümette bu işten nasıl sıyrılırız diye düşünüyordur. 2022 Yılı sonlarına doğru sayın Cumhurbaşkanı kanunlaşacak modeli açıklayacak diye biliyoruz, beklemedeyiz.

20 Yılı aşkın süredir 4447 sayılı Kanunla getirilen emeklilikte yaş şartı sistemi tartışılmaya devam ediyor. Yürürlüğe girdiği tarihten bu yana eleştirilen, hak kaybına yol açan ve geriye yönelik işletilmesiyle hukuksuz olduğu savunulan sorunun çözümü bu yıl netleşecek mi sorusunun cevabını milyonlar bekliyor.
Hükümet tarafından da sorunun çözümü konusunda yol haritasının çizildiği ve bu yıl içerisinde açıklanacağı bildirildi. Peki EYT bu yıl çözülecek mi dersiniz? Umut yaratmamak, vaat vermemek adına ben yine de başlığımı soru işaretiyle attım.

EYT SORUNU SADECE YAŞ SORUNU DEĞİL!

Emeklilikte yaşa takılanların öncelikle yaş harici dışında diğer sorunlarının da ele alınması gerekecektir. Çünkü onlar sadece yaş şartına takılmadı, onlar hem GSS’ye hem de işsizliğe takıldı. Yaklaşık 5 milyona yakın EYT’li ileri yaşlarından dolayı iş bulamıyor, iş bulamayan EYT’li haliyle bir de üstüne GSS’li oluyor ve GSS prim borcu da birikmiş oluyor. Yani işsiz bir EYT’li bir de GSS sorunuyla karşı karşıya kalmış oluyor.Geçtiğimiz yıllarda Cumhurbaşkanı da EYT’lilerle ilgili şimdiki Çalışma Bakanı olan Vedat Bilgin’e ön çalışma talimatı vermiş, yapılan çalışma sonrası ‘Seçilmeyeceğimi bilsem bile böyle bir yükün altına giremem’ diyerek konuyu kapatmıştı.

YETKİLİLER ARTIK EYT’Yİ DİLLENDİRİYOR!
Önceki yıllarda olduğu gibi sadece muhalif kanatta olanlar değil, artık hükümet kanadında olan isimler EYT’yi dillendirmeye başladı. 2021 yılı sonunda sorunun çözümü konusunda çalıştıklarını aktarmışlar, buna istinaden kamuoyunda büyük bir beklenti olutu.Geçtiğimiz günlerde ise yine hükümet kanadından AK Parti Grup Başkanvekili bir açıklama yaparak EYT’yi çözeceklerini, 2022 yılı içerisinde Çalışma Bakanı’nın bu sorunun çözümü noktasında eylem planını açıklayacağını dile getirdi. Hükümet tarafından bu kadar çok dile getirilmesi EYT’de çözüm olma ihtimalini güçlendiriyor.

UZMAN YORUMU!

 İşçi, memur, dul, yetim, emekli, emekli, bu sorulara yanıt arıyor, uzmanasor@gazetevatan.com adresine sorularınızı yollayın yanıtlayalım. İşte o sorular ve yanıtları…

 Merhaba, ben 15.02.1972 doğumluyum. Sigortalılık başlangıcım 01.05.1993, prim günüm 7500 ne zaman emekli olabilirim?

Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden emeklilik yaşınız 54, tamamlamanız gereken prim gün şartı ise 5675’tir. Prim gün şartını yerine getirmişsiniz ve yaşınızı beklemektesiniz. Askerlik hizmetinizi yerine getirdiyseniz 160 gün borçlanma yaparak emeklilik yaşınızı 53’e indirebilirsiniz.

Merhaba, ben çalışmıyorum ancak gelirlerim var. Sigorta prim günüm tamamlandığından isteğe bağlı falan ödemiyorum. GSS’ye kayıt yaptırdım ancak eşim ve çocuklarım da bu haktan faydalanacak mı yoksa onları da mı GSS’li yapacağım?

Merhaba, siz Genel Sağlık Sigortalısı olduğunuzda eşiniz ve bakmakla yükümlü olduğunuz çocuklarınız bundan faydalanır. Ayrıca bir GSS tescili yapılmasına ihtiyaç yoktur.

Selamlar, benim prim günümü doldurmama 980 gün var. Yaşımı doldurmama ise 5 yıl var, çalışmayı düşünmüyorum. Sigortalılığımdan sonra da iki doğumum var ancak doğumlarımda da hep çalıştım. Sadece ilk doğumumdan sonra bir yıl boşluğum var. Yine de doğum borçlanması yapabilir miyim yoksa isteğe bağlı mı ödeyeyim?

Doğum borçlanması ile isteğe bağlı sigorta primi ödemesi ücret bakımından aynıdır. Doğumdan sonraki 2 yılda çalışma varsa borçlanma yapamazsınız ancak boşta geçen bir yılınızı borçlanabilirsiniz. Doğum borçlanmasının avantajı 4/a’ya sayılması olacaktır. Kalan 620 günlük eksik priminizi de isteğe bağlı olarak ödeyebilirsiniz. İsteğe bağlı prim tutarı 2022 yılı için en düşük 1.601,28 TL’dir.

2022 Yılında uygulanacak olan asgari ücretin açıklanmasıyla birlikte gözler diğer rakamlara çevrildi. GSS prim tutarından, borçlanma rakamlarına ilişkin tüm rakamalar yeniden güncellendi. İşte bu yıl içerisinde bizleri bekleyen rakamsal veriler.

1/1/2022 İLA 31/12/2022 TARİHLERİ ARASINDA SİGORTA PRİMİNE ESAS RAKAMLAR

Günlük kazanç alt sınırı : 166,80 TL
Aylık kazanç alt sınırı : 5.004,00 TL
Günlük kazanç üst sınırı : 1.251,00 TL Aylık kazanç üst sınırı : 37.530,00 TL olarak açıklanmıştır.

Çırak ve stajyerler için uygulanan ücret tarifesi asgari ücretin %50’si üzerinden hesaplanmaktadır.

Günlük kazanç tutarı : 83,40 TL Aylık kazanç tutarı : 2.502,00 TL