Türklerin yeni üretim üssü Sırbistan

Bu yılın mart ayında LC Waikiki ile Tudors’un Belgrad’daki yeni mağazalarının açılış törenine katıldığımızda Türk hazır giyim markalarının Sırbistan’da son bir kaç yıl içinde nasıl büyüdüğüne şahit olduk. LC Waikiki, ülkedeki en geniş giyim mağazalarından birini hizmete açarken, gömlek markası Tudors ise yeni mağazasıyla ülkede en fazla şubesi olan yabancı olduğunu yerinde gördük. Bu bilgileri bize veren Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi Mehmet Kemal Bozay’dı. Bozay, “Halkbank burada banka aldı. Giyimden hizmet sektörüne her alanda Türk şirketlerinin ağırlığı giderek artıyor. Öyle ki burada bir küçük bir kent göç nedeniyle neredeyse boşalmış durumdaydı” diye anlatmıştı. Belgrad yönetiminin kendilerinden bu göçü durdurmalarına yardımcı olmalarını istediğini söyleyen Bozay, “Bu ancak yatırımla olabilir. ‘İsterseniz ve destek olacaksanız Türk şirketleriyle görüşelim’ dedik. Bir Türk şirketi, atıl haldeki bir tesisi aldı. Yeniledi, büyüttü ve artık o kent eski haline gelmek üzere...” Tekstile yoğun ilgi olduğunun altını çizen Büyükelçi Bozay’la görüşmemizin üzerinden birkaç ay geçmeden ülkeye Türkiye’den peş peşe yatırımlar gitmeye başladı. Bulgaristan’da otomotiv yan sanayi alanında adeta kümelenen Türk şirketlerin tekstildeki Avrupa üssü ise Sırbistan olmak üzere. Bundan 6 yıl önce ilk Türk tekstil şirketinin fabrika kurduğu ülkeye son bir haftada 2 tesis daha girme kararı aldı.

İlk giden Jeanci oldu

Önce Sırbistan yolunu ilk açan şirket Türk firması; Jeanci’den bahsedelim. Sırbistan’ın ilk hazır giyim ve tekstil yatırımcısı olan Jeanci Tekstil, Leskovac şehrinde 2010 yılında yatırım kararı alarak Sırbistan’a adım attı. Buradan İtalya başta olmak üzeri Avrupa’ya ihracat gerçekleştiren Jeanci, 10 milyon eurodan fazla yatırım yaptı ve şu anda 1.000’den fazla kişiye de istihdam sağlıyor. Jeanci bununla da kalmayarak Krupanj şehrinde de bir üretim tesisi açtı ve 150 kişiye iş imkanı verdi. Jeanci’nin ardından irili ufaklı birkaç Türk firma da küçük küçük üretim tesislerini hizmete aldı.

Aster, 2 bin kişiyi iş sahibi yapacak

Ülkenin en önemli tekstil yatırımlarından biri olun Jeanci’nin öncül olduğu bu yolu şimdilerde İstanbul merkezli Aster Tekstil ve Tibet Moda firmaları genişletmek üzere. Aster Tekstil, ülkenin güneyindeki Niş kentinde 2 milyon eurosu devlet desteği olmak üzere toplam 8 milyon euroluk yatırımla yeni bir tesis kuruyor. Önümüzdeki birkaç ay içinde açılacak tesiste erkek, kadın ve çocuk giyimine yönelik üretim gerçekleşecek. Tesiste ilk etapta 250 kişi çalışacak. Aster Tekstil’in patronu İsmail Koçali bu sayının önümüzdeki 3 yıl içinde artacağını ve 2 bine ulaşacağını belirtiyor. Yıllık 70 milyon euroluk satış yapan, bu cironun neredeyse yarısını İngiliz markaları için yaptığı üretimden elde eden Aster Tekstil, hatırlanacağı gibi üst gelir grubuna hitap eden kadın giyim markası War The Robe’u geçtiğimiz yıllarda yaratmıştı. İlk mağazasını geçen yıl Londra’dakiWestbourne Grove’da açılan mağazadaki ürünlerin fiyatları 250 ila bin 750 sterlin arasında değişiyor.

Tibet Moda'nın 1000 çalışanı

Ülkede yatırım kararı alan duyduğumuz diğer Türk şirketi ise Tibet Moda. 25 yıllık bir geçmişi olan Tibet Moda, Sırbistan’ın Cuprija kentinde eski bir yapı üzerine yeni bir tesis kurmaya hazırlanıyor. Fabrika için ilk planda yaklaşık 5 milyon euroluk yatırım yapılacak. Tibet Moda’nın kuracağı fabrika Mladost adlı eski bir grafi k fi rmasına ait. Türk fi rmasının hedefi ; yatırımı 3 yıl içinde artırmak ve istihdam sayısını da kademeli olarak yükseltmek. Eylül ayında ilk operasyonuna başlayacak olan Tibet Moda, bu yılın sonuna kadar sayıyı 200’e ulaştırmayı planlıyor. Firma, gelecek yıl bu sayı 600’e, 2018’de ise 1000’e ulaştırmayı planlıyor.

Nusr-Et, Avrupa yolcusu

Hazır konu eski Yugoslavya ülkelerinden açılmışken biraz da Hırvatistan’dan bahsetmek gerek. Dağılan Yugoslavya’nın Sırbistan’dan sonra en önemli ikinci ekonomisi olan Hırvatistan’da turizm öne çıkıyor. Bilindiği gibi bu ülkede en büyük “Türk yatırımcı” denildiğinde, ilk akla gelen Doğuş Grubu. Doğuş’un Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk için ülkedeki en önemli yabancı yatırımcı desek yeridir aslında. Zira son 7 yılda ülkedeki toplam yatırımlarının tutarı 350 milyon euroya ulaşmış durumda. Yani 1 milyar liranın üzerinde. Ülkedeki en önemli yat limanlarını yöneten ve adeta Adriyatik’in çıkış kapısı haline gelen Doğuş, şimdilerde ise biraz da eğlence, otel ve gıdaya yönelmiş durumda. Son olarak geçtiğimiz günlerde Doğuş Grubu, Hırvatistan’ın en önemli eğlence merkezlerinden birini görkemli bir partiyle açtı. Gruba ait D- Marin Dalmacija adlı yat limanındaki yaklaşık 2 bin metrekarelik Portus Beach Club, Hırvat sosyetesini buluşturdu. Real Madrid’in Hırvat yıldızı Luka Modric, efsanevi futbolcular Jarni, Todoriç, Suker’in yanı sıra üst düzey devlet görevlileri ile sanatçılar bu açılışta bir araya geldi. Açılışın mönüsünü ise Doğuş’un ortak olduğu Nusr-Et üstlendi. Geçen yıl da bu ülkedeki organizasyonlara katılan Nusr-Et’in Avrupa için hazırlık yaptığı ve ilk olarak Hırvatistan’a gireceği konuşuluyor. Edindiğimiz bilgilere göre Şahenk, başkent Zagrep’te yönettiği restoran zincirleri Nusr-Et ve Zuma için yeni şube arayışı içinde. Hatırlatmakta fayda var. Nusr-Et’in Türkiye dışındaki tek şubesi Dubai’de.