Suriye’de savaş artık bitmek üzere

Savaşın fon müziği neredeyse sürekli olarak gündelik hayata eşlik ediyor: Dış mahallelerdeki havadan ve karadan yapılan bombardıman ile daha az kuvvetli olmak üzere isyancı güçlerin topçu ateşleri. Ancak, Şam’ın şehir sınırında yer alan kuşatılmış mahalle Doğu Guta’nın ilkbaharda düşmesi ardından her şey değişti. Savaş, insanların zihinlerinde hala canlı ve hayatlarını etkiliyor. Bununla birlikte fiziksel olarak şu anda başka bir yerde yaşanıyor savaş. Çatışmalar bugünlerde, Ürdün sınırına ve 1967’deki Orta Doğu savaşında İsrail tarafından işgal edilen sınır bölgesi Golan Tepeleri’ne yakın güney bölgesinde yoğunlaşmış durumda. Şehrin tarihi duvarlarla çevrili Hristiyan mahallesinde, dar sokaklar ve onlardan da dar geçitler, insanlarla dolup taşıyor. Dükkanlar ve restoranlar açık, müşterileri ise çok. Barlar, akşamları Dünya Kupası maçlarının seyredilmesi için büyük ekranlarını hazır etmiş durumda. Şam’a en son Mart ayında geldiğimde genç bir kız çocuğuyla röportaj yapmıştım. Kendisi, isyancıların mevkiinden atılan ve aynı sokağa düşen havan toplarından biri nedeniyle bacağını kaybetmişti. Daha yoğun top atışları Doğu Guta’yı, mahalleyi kontrol eden isyancılar ile burada yaşama talihsizliğindeki sivilleri hedef aldı. Atışlar; Suriye Arap Ordusu, orduyu destekleyen milisler ve Suriye’nin Rus müttefikleri tarafından yapıldı.

Doğu Guta’ya ziyaret

Şimdilerde, resmi izin ve askeriyenin refakatiyle Doğu Guta’daki kalıntıları ziyaret etmeye izin veriliyor. Her yer hasar görmüş durumda. En kötü etkilenen yerlerse cephe hattına en yakın alanlar. Ortalama altı katlı olan apartmanların daireleri, top delikleri nedeniyle darmadağın ve delik deşik olmuş. Daireler çoğunlukla yanmış durumda. Doğu Guta’daki başlıca silahlı grup Ceyş’el İslam (İslam Ordusu) burada alternatif bir yer altı yaşamı oluşturmuş. Örgüt, beton bodrumları birbirine bağlayan tüneller kazmış. Tünellerin, 2011 sonundan geçtiğimiz aylara kadar kuşatma altında kalan bir bölgede inşa edildiği düşünüldüğünde ortadaki işçilik çok dikkat çekiyor. Bazı tüneller, orta büyüklükteki bir kamyonun içinde sürülebileceği kadar büyük. Bombardımanın en yoğun olduğu günlerde ölüler ve ölmekte olanlarla dolan yer altı hastanesi hala açık. Hastanede bu kez Suriye ve Rusya bayrakları asılı. Burası hala çalışıyor ve bombardıman bölgelerinde oynarken yaralanan çocukları tedavi ediyor. Devlet Başkanı Esad ve generalleri; Batı dünyası, Suudiler ile diğerleri tarafından dışlanmışlardı ve yaptırımlara maruz kalıyorlardı. Ancak Mart 2011’de Şam’ın güneyinde, Ürdün sınırındaki Dera’da başlayan çatışmalarda yedi yıl sonra zafere yaklaşıyorlar.