Sırada referandum var

MHP Genel Başkanı Bahçeli’nin 11 Ekim 2016’ta partisinin meclisteki grup toplantısında yaptığı AK Parti başkanlık sistemiyle ilgili inadını sürdürecekse, anayasa taslağını TBMM’ye getirmelidir” çağrısıyla AK Parti’nin 316 milletvekilinin imzasıyla 10 Aralık 2016 tarihinde TBMM Başkanlığına sunduğu anayasa değişikliği teklifi, 42 gün sonra dün yasalaştı. TBMM Anayasa Komisyonu’nda 10 gün süren görüşmelerin ardından genel kurula geldi. Meclis kürsüsünün yıkıldığı, yumruklu kavgalara sahne olan 90 saat süren ilk tur mesaisinin ardından, Çarşamba günü ikinci tur oylamalarına başlandı. Dün sabaha karşı 18’inci maddenin de geçmesinin ardından tüm maddelerin oylanmasına geçildi. Teklifin tümü üzerinde yapılan gizli oylamaya 488 milletvekili katıldı. Oylamada 339 kabul, 142 ret oyu kullanıldı; 5 oy boş çıktı, 2 oy ise geçersiz sayıldı.

SÜREÇ BÖYLE İŞLEYECEK

Referandum tarihi 2 ya da 9 Nisan

- TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Anayasa Değişiklik Kanunu’nun Cumhurbaşkanı’na sunulmasıyla birlikte, halkoylamasına giden süreç de başlamış olacak. Yapılan redaksiyon çalışmalarının ardından sunulacak kanun Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 15 gün içeresinde incelenecek. Erdoğan tarafından onaylanacak kanun halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete’de yayımlanacak.

- Referandum işlemleri, Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) yönetim ve denetiminde seçim kurullarınca yürütülecek. YSK, Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulması için bütün tedbirleri alacak ve hazırlıkları yapacak.

Beyaz ‘Evet’ Kahverengi ‘Hayır’

- Halkoylamasında beyaz renk üzerinde “Evet”, kahverengi üzerinde “Hayır” ibareleri bulunan iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulası kullanılacak. Halkoylamasına katılanlar, üzerinde özel işaret bulunan mühürü birleşik oy pusulasında tercih ettiği kısmın üzerine basarak oyunu kullanacak.

60 gün sonra ilk Pazar

- Anayasa değişikliğinin halkoylaması, kanunun Resmi Gazete’de yayımını takip eden 60. günden sonraki ilk pazar günü yapılacak. Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Türkiye’nin sandığa gideceği tarih olarak 2 ya da 9 Nisan’ı işaret etmişti.

- Anayasa değişikliklerinin halka anlatılmasında, ilgili kanunun propaganda serbestliğine ilişkin hükümleri, halkoylaması gününden önceki yedinci günden başlayarak uygulanacak.

Propaganda yapılacak

- Anayasa değişikliklerinin açıklanması ve tanıtılması amacıyla, TBMM’de grubu bulunan siyasi partiler ve Cumhurbaşkanı, halkoylaması gününden önceki yedinci günden itibaren, halkoylamasından önceki gün saat 18.00’e kadar radyo ve televizyonla propaganda yapabilecek.

- Oy verme kütüğü ile sandık listesinde kayıtlı olan ve oy kullanma yeterliği bulunan her vatandaş halkoylamasına katılacak ve oyunu kullanacak. Yabancı ülkelerdeki vatandaşlar, halkoylamasından 20 öncesinden başlayarak oylarını kullanabilecek.

SANDIKTAN DA GEÇERSE

Yeni düzenlemeyle gelecek değişiklikler

TBMM Genel Kurulunda kanunlaşan anayasa değişikliği, Cumhurbaşkanlığı sistemi çatısı altında getirilmesi öngörülen yeni düzenlemeler şöyle:

- Milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarılacak.

- Vekil seçilebilme yaşı 25’ten 18’e indirilecek.

- TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri, 5 yılda bir aynı gün yapılacak.

- Meclis, denetim ve bilgi edinme yetkisini, ‘Meclis araştırması’, ‘Genel görüşme’, ‘Meclis soruşturması’ ve ‘Yazılı soru’yla kullanacak.

- Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilmeyecek.

- Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.

- Cumhurbaşkanlığına, seçimlerde geçerli oyların en az yüzde 5’ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday seçilecek.

- Cumhurbaşkanı “Devlet başkanı” olacak, yürütme yetkisini üstlenecek, Başkomutanlığı temsil edecek.

- Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek.

- Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunacak.

- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek.

- Kanunda açıkça düzenlenen konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak.

- TBMM’nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz olacak.

- TBMM cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında soruşturma açılmasını isteyebilecek.

- Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı seçim kararı alamayacak.

- Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek.

- Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak.

- Milletvekilleri, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek.

- TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek.

- Cumhurbaşkanı, ilgili şartların gerçekleşmesi halinde OHAL ilan edebilecek.

- Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak.

- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun adı, Hakimler ve Savcılar Kurulu şeklinde değişecek.

- Bütçeyi Cumhurbaşkanı Meclis’e sunacak.

- Bakanlar Kurulu olmayacak. Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılacak ve yerine getirilecek.

- TBMM’nin bir sonraki seçimi ve Cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacak.

- Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler kalkacak.

Bahçeli: Hayırlı uğurlu olsun

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, teklifin kabul edilmesinden sonra “Milletimiz için hayırlı uğurlu olsun. İnşallah Türk milleti, yapacağı kendi değerlendirmesiyle de yine milletimize bir fayda sağlayacaktır” dedi.

TEŞEKKÜR KONUŞMASI

‘Biz teklifi yaptık mühür millette’

Başbakan Binali Yıldırım mecliste bir teşekkür konuşması yaptı. Yıldırım, şunları söyledi: Bugün burada bir anayasa değişikliği yapmadık. Bir anayasa değişikliği teklifi yaptık. Anayasayı değiştirecek olan aziz Türk milletidir. Biz üzerimize düşen görevi yaptık, asıl görevi milletimize arz ediyoruz. Şimdi söz milletindir, yetki milletindir, karar milletindir, mühür milletin elindedir. Halkımız son sözü söyleyecek, son kararı verecektir. Türk milleti, cumhuriyetin kazanımlarına aşık bir millettir. Bu milletin ferdi olmak hepimiz için onur ve gururdur. Bu yüce millet 23 Nisan 1920’de meclisi ilan etti, 29 Ekim 1923’te cumhuriyeti ilan etti, sahip çıktı ve bugünlere getirdi. Millet sandık her önüne geldiğinde, istisnasız olarak en doğru kararı verdi. Millet bu anayasa değişikliği konusunda da en doğru kararı verecektir. Milletin vereceği karar en isabetli karar olacaktır. Millet her şeyin en iyisini bilendir. Mecliste oylama sırasında çalışan, hizmet veren herkese teşekkür ediyorum. En büyük teşekkür yüce Türk milletinedir. Artık karar milletimizindir, milletin verdiği karar başımız gözümüz üzerinedir. Bu anayasa değişikliğinin Türkiye’nin aydınlık yarınları için uğurlu olmasını diliyorum.