3 Aralık, “Dünya Engelliler Günü”ydü… Yılda bir gün kutlamayı bir kenara bırakalım. Biz halen, dünya kadar engeli aşamadık… Farkındalık yaratmak, bazı bilgileri güncellemek, sahip olunun yasal hakları gözler önüne sermek ve en azından ülkemizdeki engellilerin yükünü biraz da olsa hafifletmek adına bu konuyu biraz açalım…
Ülkemizde halen pek çok insan kaldırımlarda, alt geçitlerde üstü kabartmalı sarı çizgileri süsleme sansa da, her ne kadar engellileri görmezden gelse de engelli vatandaşlarımız aslında her yerde.
Türkiye’de yaklaşık 4 milyon engelli vatandaşımız var. Bu da yaklaşık her 100 evden beşinde engelli bir vatandaşımız olduğu anlamına geliyor. Ancak, çeşitli sakatlıklar ve kazalar sonucu belirli becerilerini yitirmiş kişiler de eklendiğinde sayı neredeyse 10 milyonu buluyor!
Biz bu önemli hafta sebebiyle elimizden geldiğince engellilerimizin var olan haklarını ele almak istedik.
Özürlü aylığı
Toplumda genellikle “özürlü aylığı” olarak bilinen ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından 2022 sayılı kanuna göre ödenen aylıktır. Kimler alabilir; hastaneden alınmış sağlık kurulu raporuna göre “özürlü” (özür oranı yüzde 40-69) ve “başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde özürlü” (özür oranı yüzde 70 ve üzeri) olanlar, bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayanlar, güvenlik kurumlarında her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayanlar, bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayanlar, doğrudan bir mevzuat gereği bağlanmış herhangi devamlı bir geliri bulunmayanlar, kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olan kişiler…
Ayrıca yukarıdaki koşullara sahip olup kanunen bakmakla yükümlü olunan 18 yaşını tamamlamamış özürlü yakını bulunanlar, bakımının fiilen gerçekleşmesi ve aylık ortalama gelirinin muhtaçlık sınırının altında olması kaydıyla bu aylıktan faydalanabilirler.
Muhtaç aylığı
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ödenen muhtaç aylığından yararlanmak için yüzde 40 ve üzeri özürlü olmak, sosyal güvencesi olmamak, herhangi bir gelir veya aylığı bulunmamak, mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olmak, gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi gerekmektedir.
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle ortalama aylık geliri 1 aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olması gerekmektedir.
Yukarıdaki kriterlere uyan bakıma muhtaç özürlüler için evde bakım hizmeti için özürlünün 24 saat bakımını sağlayan aile bireyi, akrabaya veya vasisine bir aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılmaktadır. Ayrıca özel araç ve gereçlerde KDV Muafiyeti, motorlu taşıtlarda MTV Muafiyeti, konutlarda Emlak Vergisi Muafiyeti sağlanıyor.
Özel şirketler ne yapıyor?
Özel şirketlerin sağladığı haklar ise şöyle sıralanıyor: Şehirlerarası otobüs şirketlerinde engelli indirimi, THY engelli indirimi, telekomünikasyon engelli indirimleri.
Son söz;
Her insanın hayatta yapamadıkları var, bu bizi engelli mi yapar?
