Kırılgan olduğu kadar zamansız bir büyü: Cam’ın yolculuğu

Cam ile yolculuğunuz nasıl başladı?

Cama olan ilgim çocukluk yaşlarımda başladı. 2003 yılında Cam Ocağı Vakfı kuruldu ve vakfın davet ettiği sanatçılar birbiri ardına uzun dönem eğitimler vermeye başladı. Önce sıcak cam üfleme, ardından kalıpla şekillendirme, soğuk cam heykel, kuma döküm gibi birbirinden farklı alanlarda son derece değerli sanatçılardan eğitimler aldım. Sıcak camda Tim Shaw, kuma dökümde PinoCherchi ve Bertil Valien, soğuk camda Vladimir Klein adını verebileceğim camdaki yolumu belirlememde bana destek olan ve etkilendiğim sanatçılardır. Neredeyse 10 yılı bulan bu meraklı öğrenim serüveni hem atölyemde yaptığım üretimler, hem de vakfın sağladığı atölye kiralama olanakları sayesinde yaptığım çalışmalarla sürüp gitti. İlk sanatsal katılımım, Tüzüm Kızıcan’ın küratörlüğünü yaptığı Ege Art Sanat Günleri’ne soğuk cam heykel olarak ürettiğim ‘Dionisian’da davet edilince gerçekleşti. O tarihten sonra cam heykeller üretmek için seramik atölyemi asistanıma devredip Tuzla’daki atölyeme taşındım.

Glasst nasıl kuruldu?

Tuzla’daki atölyemde sıcak cam üfleme hariç hemen hemen bütün tekniklerde üretim yapabileceğim bir altyapı oluşturmuştum. Diğer yandan yaptığım atölye çalışmalarıyla öğretmenin ve cama ilgi uyandırmanın keyfini de almıştım. Böylelikle içine sıcak camı da dahil edebileceğim, sanatta söylemek istediklerimi bu eşsiz malzemeyle özgürce ifade edip cama ilgi uyandıracağım bir atölye oluşturma fikri kuvvetlendi ve proje zaman içinde netleşti: şehir merkezinde içinde küçük bir cam heykeller galerisi de bulunan, bütün tekniklerde hem sanatsal hem mimari üretim yapıp, atölye çalışmaları düzenleyebileceğim; sanatçılara camla çalışma fırsatı sunabileceğim bir mekân oluşturmaya karar verdim. Önce mekânı buldum, uzun ve zor geçen tadilat sürecinin ardından mekâna uygun ekipmanı hazırladım ve genç, gelecek vaat eden sanatçılardan oluşan bir ekip kurdum. Ve 2015 başında kapılarımızı sanatseverlere açtık.

‘Doğru üretilmiş cam yıllara meydan okur’

Cam kullanım ve tasarım açısından nasıl bir madde?

Doğal. Sanıyorum onu ifade edebilecek en güzel kelime bu. Hem doğal, hem dönüşebilir, hem de yıllara meydan okuyan bir malzeme. Bunun yanında ışığı içine alışı, yansıtışı da onu eşsiz bir estetik değer haline getiriyor. Her ne kadar bir sanat malzemesi olarak kullanımı yaygın olmasa da tasarımcıların çok uzun zamandır çalışmayı tercih ettikleri bir malzeme. Eğer camın üretim teknikleri hakkında bir fikriniz varsa size zengin bir tasarım olanağı sunar.

Cam aslında zamana karşı direnişin de simgesi gibi...

Bu topraklardaki serüvenine baktığımızda, her döneme ait üretimlerin izi bulunabiliyor. Kırılganlığı üzerine her zaman daha fazla konuşulsa bile, binlerce yıllık bulgular camın zamansızlığını ispatlıyor. Kaldı ki kırılganlığını arttıran başlıca neden üretim yanlışı, yani camın üretim aşamalarındaki eksikliklerden dolayı tansiyon kazanıp güçsüzleşmesidir. Doğru üretilmiş cam bin yıllara meydan okur.

‘Meditasyon gibi’

Bir de cam ile ruhsal ve tensel bir iletişim kuruyor onu işleyenler sanki...

Evet, sıcak cam üfleme her zaman daha etkileyici ve mistik bir süreç. Kesinlikle meditatif bir tarafı var. Osmanlı döneminde üfleme ustaları sıcak camı üflerken verdikleri ilk nefese “fıska” adını vermişler ki bunun “fısık” kelimesinden geldiğini biliyoruz. İlk üflediğiniz nefes temeldir. Ne kadar düzgün bir nefes bırakırsanız camın formu o denli iyi olur. Nefesle sürdürülen bu üretim tabii ki kaçınılmaz bir şekilde mistik özellikler barındırıyor. Üretim aşamasında cam halen sıvı olduğu için sürekli kendi ekseninde çevirmeniz gerekli. Bu basit daire size bir şey anlatıyor. Camın sıvıdan katıya yolculuğu sırasında sıcaklık ve soğukluk, nefes, yer çekimi, pür konsantrasyon sizin için de derin bir yolculuk haline dönüşebiliyor. Belki de camdan yansıyan ışıltı aslında budur. Değil mi?

Atölye çalışmalarınızda neler yapıyorsunuz, size kimler geliyor, nasıl bir profil var?

Bütün atölye çalışmalarımız hafta içi gündüz, hafa içi akşam ve hafta sonu olmak üzere, farklı zaman seçenekleri de sunuyor. Özellikle cam üfleme üç kişilik bir ekiple gerçekleştirilebilen bir etkinlik olduğundan, takım ruhunu seven, ya da geliştirmek isteyen küçük grupların da ilgisini çekiyor. Tam bu noktada, Glasst olarak cam sanatının çocukların çok yönlü gelişimine de büyük katkısı olacağını düşündüğümüzden; “Glasst ‘Bütün Çocuklar’ı Arıyor!” çağrısıyla, bilimsel altyapısı üzerinde özenle çalışılmış, sağlam temelleri olan çocuk atölyeleri düzenleyeceğiz. Bununla ilgili duyurularımızı da çok yakın zamanda yapacağız.