Günde 5 porsiyon meyve-sebze tüketin
Yiyecekler konusunda ilk aklınıza gelen sağlık öğüdü nedir? Çoğunuz buna ‘Günde 5 porsiyon sebze-meyve yemek’ diye yanıt verirsiniz. Tamam da kaçımız bu öğüde uyuyor? Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel beslenme stratejisinin anahtar önerilerinden biri, günde 400 gr., yani günde 5 porsiyon meyve ve sebze tüketilmesi. Bu yaklaşım, ABD’de ve AB’de uygulanan “5 a day” kampanyalarının temelini oluşturuyor. “Günde 5 porsiyon ” kampanyası kapsamında bir bardak meyve suyunun (200ml) , günlük meyve gereksiniminin 1 porsiyonunu karşılayabileceği kabul ediliyor. Ancak son yıllarda meyve suyu eleştiri bombardımanı altında: Çok şekerli, dişleri mahvediyor, gereksiz kalori gibi…. İyi hoş da, çocuklar meyve suyu yerine gazozlu içeceklere yöneliyor. Dubai’de katıldığım kongrede tek kadın konuşmacı gururla izlediğim bir Türk kadın oldu: Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) Genel Sekreteri Ebru Akdağ. ODTÜ Gıda Mühendisliği bölümü mezunu. Ayrıca Avrasya ve Doğru Avrupa bölgelerini temsilen Dünya Meyve Suyu Federasyonu (IFU)’nun Yönetim Kurulu üyesi. Üstelik Dünya Meyve Suyu Günü’nün de fikir anası!
Dünya Meyve Suyu Günü İspanya’da da kutlanıyor
Dünya Meyve Suyu Günü‘nün fikir anası sizsiniz. Nerden aklınıza geldi?
Haksız eleştirilere hedef olan meyve sularının aslında kutlamaya layık olduğu düşüncesiyle bu öneriyi Dünya Federasyonu’na sundum. 2011 yılında IFU tarafından fikir anası olduğum Dünya Meyve Suyu Günü’nün küresel elçisi ilan edildim. İlki Türkiye’de kutlanan Dünya Meyve Suyu Günü, bugün İspanya ve Rusya’da da kutlanmaya başlandı.
Peki ortalıkta meyve suyu, meyve nektarı, aromalı içecekler var. Bunların farkları ne? Hangisini içmek daha doğru?
Türk Gıda Kodeksi (TGK)’ne göre meyve suyu ve benzeri içecekler; meyve oranına göre çoktan aza yüzde 100 meyve suyu, meyve nektarı, meyveli içecek ve aromalı içecek olmak üzere 4 gruba ayrılıyor. Bu kategorizasyon Avrupa’da da aynı şekilde yapılıyor.
- Meyve suyu; tümüyle meyveden dönüşen, eklenmiş şeker ve koruyucu katkı içermeyen, meyve oranı yüzde 100 olan içecektir.
- Meyve nektarı: Yüzde 100 meyve suyundan sonra meyveye en yakın içecek kategorisi , minimum meyve oranı üretildiği meyveye göre değişiyor. Meyve nektarları yüzde 25 ile yüzde 99 arasında meyve oranına sahip olabilir. Limon, vişne gibi tatları çok ekşi olan ya da şeftali kayısı gibi çok yoğun kıvamlı olan bazı meyvelerin suyunu doğrudan tüketmek uygun değildir. Bu nedenle bu meyvelerin suları belirli bir miktar suyla seyreltilir ve tat dengesinin sağlanması için şeker ve/veya bal ilave edilir.
- Meyveli içecek: Meyve oranı yüzde 10-24 arasında değişebiliyor n Aromalı içecek meyve oranı yüzde 0 -9 arasında değişebiliyor.
Bu iki grubun besleyici değeri meyve suyu ve meyve nektarına göre oldukça düşüktür.
Bizim gözdemiz şeftali, vişne; Avrupalı’nın portakal suyu
Halkımız en çok hangisini seviyor?
Halkımızın öncelikli tercihine gelince, hem damak tadı hem de satın alma gücüyle paralel olarak, Türkiye’de en çok meyve nektarı tüketiliyor. Tek başına yüzde 100 suyu üretilemeyen şeftali, vişne ve kayısı tatları ise her zaman en çok tüketilen tatlar olmuştur.
Diğer ülkelerde bu nasıl?
Avrupa’daki tüketim profiline baktığımızda ise tüketim terc ihi daha çok yüzde 100 meyve suyundan yana… Ülkemizde şeftali, vişne ve kayısı tatları toplam tüketim tercihlerinin yüzde 70’ine yakınını oluşturuyor. Dünya genelinde ise en çok tercih edilen tatlar, yüzde 100 meyve suyu üretimine uygun olan portakal veya elma olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin, Avrupa meyve suyu ve nektarı pazarında en çok terci h edilen tatlar portakal ile elmadır. Dünya genelinde ağırlıklı olarak portakal ilk tercih, Almanya Avrupa ülkeleri arasında elma tercihi ile bir istisna; Akdeniz ülkelerinden İspanya ise en ön sırada olmasa bile bizim gibi nadir şeftali sevenler arasında.
Diğer ülkeler le karşılaştırıldığında biz süt gibi meyve suyunu da mı az içiyoruz?
Türkiye’de kişi başına düşen meyve suyu ve nektarı tüketimi Amerika ve Avrupa ortalam alarıyla kıyaslandığında düşük seviyelerde seyrediyor. 2014 yılında kişi başına düşen yıllık ortalama toplam meyve suyu ve nektarı tüketim miktarımız 8,7 litre civarında. Aynı dönemde Avrupa’da kişi başına düşen yıllık ortalama meyve suyu ve nekt arı tüketimi 22 litre civarında. Sağlıklı beslenme için günde 1 bardak meyve suyu içilmesi tavsiye ediliyor.
