Enflasyona endeksli tahviller

Hazineden sorumlu devlet bakanı, yakında enflasyona endeksli tahvil ihraç edileceğini açıkladı. Olumlu bir gelişme. Zira geç kalmış bu tür tahvil olanağı piyasaya çıkarsa bunun yararlarından hem piyasalar, hem de ekonomi yönetimi yararlanacak.

Tansu Çiller’in Başbakan Yardımcılığı sırasında 1996 yılında bu konu gündeme gelmişti. Tansu Hanım,çok arzu etmesine karşılık Hazine yönetimi öneriyi pek benimsemedi. Bir iki ihraçtan sonra “maliyet fazla oluyor” gerekçesi ile sistemden vazgeçildi.

Yüksek enflasyonun yaşandığı o dönemde da bu tür tahvillerin alıcısına ya da tahvili ihraç edene ek maliyet yükü getirmesi, bu yükün kime ve nasıl dağıtılacağının bilinmemesinin yarattığı belirsizlik Hazine yönetimini haklı olarak rahatsız etmişti. Şimdi ise düşük bir enflasyonist ortam var. Enflasyondan kaynaklanan risk faktörü de azaldı.

Vadeyi uzatıyor
Bu tür tahviller Hazine’nin borçlanmasında ortalama vadeyi uzatabiliyor. Beş ya da on yıllık tahvil çıkarabiliyorsunuz. Talep oluşuyor. Enflasyon riski bulunmayan bu tahviller yoluyla borç yapınız iyileşiyor. yrıca yaratılacak ek talep da Hazine faizlerini bir miktar aşağıya çekebiliyor. Piyasada seçenekler artabiliyor. Öte yandan bu tahvillerin en önemli yararı, beklenen enflasyonu piyasa kanalıyla günlük olarak ölçebilme olanağına sahip olmasında gözleniyor. Bu fikrin babası geçenlerde vefat eden ünlü iktisatçı Milton Friedman. İsrail başta olmak üzere, ABD, İngiltere ve Avrupa Merkez Bankalarının enflasyonist bekleyişleri ölçmek için, çıkardıkları enflasyona endeksli devlet tahvillerinden yararlanmışlar. Hala da kullanıyorlar.

Enflasyonist eğilimler
Hazine’nin çıkardığı orta ve uzun vadeli enflasyona endeksli tahviller yanında sabit ya da değişken faizli tahviller de piyasada işlem görüyor. Piyasa bunları fiyatlıyor. Enflasyona endekslenmiş olanların fiyatlarındaki değişimler beklenen enflasyon ile ilgili. Diğerlerinin ise piyasa fiyatlarındaki değişimler faiz eğilimlerinden kaynaklanıyor. İki ayrı nitelikteki tahvillerin günlük fiyatları arasındaki fark ileriye dönük enflasyonist gelişmeler konusunda piyasaların fikrini yansıtıyor.

Merkez Bankası’nın beklenen enflasyonu gerçekçi ve çağdaş bir biçimde ölçme yollarından birisi de bu sistem. Ayrıca, verileri piyasa belirlediği için Merkez Bankası üzerindeki baskıları azalıyor. Enflasyonist eğilimlerle ilgili objektiflik de sağlanıyor.

Umarım bu düşünceden vazgeçilmez.