Çocuklarımız okulda ne yemeli?
Türkiye’de öğretim ilköğretim çağındaki 12 milyon öğrencinin çoğu öğle yemeklerini okul yemekhanesinde yiyor. Günlük kalori ihtiyacının üçte birini buradan alıyorlar. Yapılan araştırmalar beslenmenin okul başarısı üzerinde önemli etkisi olduğunu gösteriyor. Arkadaşlarla birlikte yenen yemek çocukların gelecekteki beslenmesini de şekillendiriyor. Peki Türk ve dünya çocuklar ne yiyor??
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya
Türk çocuklarının geleneksel beslenme tarzımız nedeniyle karbohidrat ağırlıklı yiyecekler tükettiğine dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya, özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocukların protein, yağ ve karbondiratı dengeli olarak yemesi gerektiğini anlatıyor: “Bu yiyeceklerin yanı sıra demir, vitamin B12 ve omega-3 yağ asitlerinden zengin beslenme sadece zeka üzerinde değil aynı zamanda anlık dikkati geliştirmesi anlamında önemli. Bu besinler problem çözme yeteneğini iyileştiriyor, konsantrasyonu artırıyor ve çocukları hiperaktiviteden koruyor. Dengeli ve sağlıklı beslenen çocuklarda okul başarısı daha yüksek oluyor.”
Protein ve sebze mutlaka olmalı
İlkokul çağındaki bir öğrencinin günlük 1700-1800 kaloriye ihtiyacı olduğunu söyleyen Ayça Kaya çocukların öğle yemeğinde en az 400, en fazla 600 kalori alması gerektiğini vurguluyor: “Anne babalar okul mönülerini iyi incelemeli. Mönülerde karbonhidratla birlikte yeteri kadar ptotein ve sebze bulunmasına özen gösterilmeli. Yemekte çeşitliliği sebzeden yana yapmakta fayda var. Sebze yemekleri lif açısından zengin olduğu için hem doyurucudur hem de bağırsakları çok güzel çalıştırır. Bir öğünde yeteri kadar protein bulunursa hem tokluk süresi uzar hem de çocuklarda boy uzamasına ve kas yapımına katkısı olur. Yani her öğünde mutlaka hayvansal protein (et, tavuk, balık, peynir veya yumurta..) bulundurulmalı. Bununla beraber süt, yoğurt ve ayran tüketimi de unutmamalı. Günde en az 3 bardak mümkünse 4 bardağa kadar süt, ayran içilmeli yoğurt yenmeli.”
Çocuğunuza çok harçlık vermeyin!
“Yemeğin öğrenilmiş bir davranış” olduğunu söyleyen Kaya, “Kişinin yeme şekli ailesinden, gördüğü yiyeceklerden ve arkadaşlarının yeme şeklinden etkilenir. İlkokulda çocuğa bol harçlık verilirse, çocuk bakkal ve kantinden sık alışveriş yapar. Arkadaşlarının da etkisi ile paketli uzun ömürlü çikolata, bisküvi, gazlı ve şekerli içecekler gibi abur-cubur türü yiyecekleri alır. Bol yağlı ve besleyicilik değeri düşük hazır gıdaları daha çok yer. Çocuk ergenlikte de tek yönlü beslenen, yemek seçen, şeker ve yağ oranı yüksek yiyecekleri tercih eden bir erişkin haline gelebilir” diyor.
Keki şeker yerine pekmezle yapın
Ayça Kaya ara öğünler için ise şu tavsiyelerde bulunuyor:?“Ara öğünlerde çocuklar için en iyi seçim meyve, yoğurt ve yağlı tohum üçlemesidir. Mesela çocuk okuldan geldi. Akşam yemeğine 2 saat var ve çok aç olmadığını düşünüyorsanız; 1 kase yoğurt, 1 elma rendesi ve 3 bütün cevizle güzel bir meyveli yoğurt yapabilirsiniz. Ya da az yağlı, şeker yerine pekmez konulmuş, 1 ince dilim Anne Keki ile birlikte 1 bardak süt içirebilirsiniz.”
Hazır ürünler kesinlikle mönüye girmiyor!
Bilfen Eğitim Kurumları Catering Bölümü Üretim Müdürü Gıda Mühendisi Sezai Sarıkçı, hijyene ve taze malzeme kullanına önem verdiklerini belirterek, başka okullar için de yemek hizmeti sunduklarını söylüyor. Okullarında hazırlanan mönülerle ilgili şunları anlatıyor: “Mönüler gıda mühendisleri ve diyetisyenlerden oluşan komitece hazırlanıyor. Amacımız çocuğun gün içerisinde harcadığı kaloriyi dikkate alarak mevsimsel meyve ve sebzeler ile hazırlanmış yemekleri sunmak. Gün içerisinde mutlaka süt veya süt ürünü, karbonhidrat, hayvansal kaynaklı protein, sebze, meyve vb tüketmelerini sağlıyoruz. Ortalama günlük 1500-1800 kcal.’lik mönüler hazırlanıyor. (Bilfen’de mönüler sabah kahvaltısı, öğle yemeği ve ikindi beslenmesi şeklinde üç öğün olarak hazırlanıyor.) Hazır ürünler kesinlikle tüketime sunulmuyor. Öğrenciler en çok mercimek, ezogelin, domates çorbası, ana yemek olarak kuru fasulye, dolma, ıspanak, köfte seviyor. Makarna ve pilavı reddetmiyorlar. Süt tatlılarını tercih ediyorlar.”
