Bu muammayı ancak Latife Hanım çözer
‘Atatürk, Topal Osman baskınından çarşaf giyip kaçtı mı’ tartışmasında iddialar sürüyor
Gazeteci-yazar İpek Çalışlar’ın kaleme aldığı Latife Hanım kitabı tartışma yaratmaya devam ediyor. Kitaptaki, “1 Nisan 1923 gecesi, Topal Osman’ın Çankaya Köşkü’ne düzenlediği silahlı baskında Atatürk’ün Latife Hanım’ın çarşafını giyerek köşkten kaçtığı” iddiası yüzünden yazar hakkında ‘Atatürk’e hakaret ve Atatürk’ü Koruma Kanunu’na muhalefet’ gerekçesiyle açılan davada 4,5 yıl hapsi istenirken, tarihçiler ve uzmanlar arasında da görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Kimi Ata’nın o gece Köşk’te değil, istasyonda bir evde olduğunu savundu, kimiyse böyle bir baskının hiç yaşanmadığını, aksine Topal Osman’ın evinin basıldığını öne sürdü. İpek Çalışlar, kitabındaki bu iddiayı Latife Hanım’ın kardeşi Vecihe İlmen’in yakınlarına anlattığı anılarına dayandırıyor. O geceye tanık olan bazı isimlerin hatıratlarında ise çelişkili bilgiler yer alıyor. Peki olayın aslı ne? Ünlü tarihçi, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halacoğlu, bu olayla ilgili düğümü Latife Hanım’ın hatıra defterlerinin çözeceğini söylüyor: “Latife Hanım’ın ailesi noter kanalıyla hatıra defterlerinin açılmasına izin vermedi. Topal Osman olayında büyük tartışma çıkartılıyor. Bu tartışma da bazı hatıratlara dayandırılıyor. Oysa olayı yaşayan Latife Hanım’ın hatıra defterleri bir kenarda duruyor. Orada yazanlar, diğer kişilerin söylediklerinden çok daha önemli. Tartışmaya son noktayı Latife Hanım’ın hatıra defterleri koyabilir.”
Hatıra defterleri neden açıklanmıyor?
Atatürk’le geçirdiği 2.5 yıllık evlilik hayatıyla ilgili hiç konuşmayan Latife Hanım, 1975’te vefat edince, hatıra defterleri ve mektupları mühürlenerek Ziraat Bankası’na teslim edildi. Ancak ‘Latife Hanım’ın yazdığı günlükler açıklansın’ tartışması başlayınca, 1980’de konu mahkemeye intikal etti. 5 ciltten oluşan hatıra defterleri ve özel mektuplarını sadece bilirkişi tayin edilen son ordinaryüs Prof. Dr. Reşat Kaynar okuyabildi. Kaynar mahkemeye defterlerin 25 yıl boyunca açılmamasını tavsiye etti. Böylece belgeler mühürlenerek Türk Tarih Kurumu’nun kasasına kondu. Geçen şubatta ise bu süre doldu. Tam defterler açılacak diye beklenirken, bu kez de Latife Hanım’ın varisleri ’mahremiyet arzusuna saygı gösterilmesi, özel evrakın TTK’da saklanması’ talebinde bulundu. Latife Hanım’ın anılarını okumaya nail olan tek kişi de geçen yıl 96 yaşında vefat etti. Kaynar, VATAN’a verdiği röportajda, “Defter özel anılar içeriyor, açıklanmasına gerek yoktu” demişti. ‘Çarşaf’ iddialarıyla birlikte defterlerin açıklanması tartışması yine alevleneceğe benziyor.
‘Baskınla ilgili kitapta başka anılar da var’
İpek Çalışlar, “Kitapta sadece Vecihe İlmen’in iddiası yok. Rıza Nur’un, Rauf Bey’in de anlatımları yer alıyor” diyor. İşte Topal Osman baskınını anlatan diğer anılar...
* Köşk’te çatışma başladı
Rıza Nur anlatıyor: 2 Nisan günü sabah saat 07.00’de istasyonda Başvekil Rauf Bey Milli Müdafaa Bakanı Kazım Paşa’nın (Özalp) yaverine telefonla şunları yazdırmıştı: “Bugün saat 06.00’dan beri Çankaya’da Gazi’nin köşkü civarında muhafız taburuyla Osman Ağa taburu arasında müsademe başladı. Osman Ağa ve on kadar maiyeti maktul düşmüş. Gazi, Latife Hanım’la birlikte, istasyonda Rauf Bey’in yanında. İsmet ve Kazım Karabekir Paşalar’ın gelmesini istiyorlar. Derhal gittim. Gazi’yi çok müteessir buldum. Muhafız nizamiye taburunun kendi dairesini delik deşik ettiklerini anlattı.”
* Operasyonu Ata yönetti
Rauf Bey’in anılarından kuşatmayı Mustafa Kemal’in yönettiği anlaşılıyor; ama o, olayı Latife Hanım da yanlarındaymış gibi anlatıyor: “İstasyondaki dairede yemek yerken bir de baktım Mustafa Kemal Paşa ile Latife Hanım beraber otomobille geldi. Mustafa Kemal Paşa muhafız taburu kumandanı İsmail Hakkı Bey’i çağırdı ve nereden ne suretle hücum edilmesi gerektiğini krokisini çizerek anlattı. (...) Bir müddet sonra haber geldi, Osman Ağa
6 yardımcısı ile vurulmuş ve ele geçirilmişti.”
* Tebdili kıyafetle çıktı ama...
Yeni Aktüel Dergisi 2006 Haziran tarihli 49’uncu sayısında da Topal Osman’ın en yakın arkadaşı Yazıcıoğlu Mehmet’in torunu Atilla Yenel, şunları söylüyordu:
“Topal Osman işlediği suçlar nedeniyle arandığı dönemde dedem Yazıcıoğlu Mehmet’in (Bilal Kaptan) evinde saklanıyor. Canlı tanıklardan edindiğim bilgilere göre Atatürk, Çankaya Köşkü’nden tebdili kıyafetle çıkıyor. Ancak bu kıyafetin çarşaf olup olmadığını bilmiyorum.”
