Bilanço dedektifi!

Şirketlerde hile ve yolsuzluk yapanların tek korkusu sadece Maliye ve denetim elemanları değil. Bilanço dedektifleri de artık hile yapanların izini sürüyor. Son yıllarda ortağı, eşi, kardeşi ya da çalışanının şirketle ilgili bazı bilgileri kendiyle doğru paylaşmadığını düşünenler bilanço dedektifi tutuyor.

Adli Muhasebe Uzmanı Fikriye Aslan da Türkiye’deki az sayıda bilanço dedektifinden biri. 5 kişilik bir ekibi ile hileleri ve yolsuzlukları çözdüklerini anlatan Aslan, sadece şirketlerde değil en yakınımızdaki apartman ve site yönetimlerinde de ciddi hilelerin yapıldığını söylüyor. Aslan, hileye başvuran apartman yöneticilerinin genellikle 10 liraya yaptırılacak işi faturayla 15 TL’ye yaptırılmış göstererek haksız kazanç elde ettiklerini belirtiyor.

Yatırımcıya tuzak kuruyorlar

Finansal raporlarda yapılan hilelerin ya şirketi olduğundan daha iyi ya da daha kötü göstermek için yapıldığına dikkat çeken Aslan, “Vergi ödemek, temettü dağıtmak istemeyen şirketi kötü gösteriyor. İyi gösterenleri ise 3 grupta toplayabiliriz. Bunlardan ilki organize suçlular. Bu grubun içine şirket ortakları ve hissedarlar giriyor. Varlıkları olduğundan fazla gösteriyorlar, stokları şişiriyorlar, sahte hasılatla alacakları yükseltiyor, şüpheli alacağı şüpheli yapmıyorlar, tefeciden aldıkları parayı bankada şirket varlığı gibi tutuyorlar. Bu yöntemlerle kendisine yatırım yapacakların gözü boyanmaya çalışılıyor. Örneğin yılın son dönemlerinde özellikle bayilik sistemi ile çalışan sektörlerde sanal hasılat yaratılır. Daha sonra mal iadesi yapılır. Bu süreçte satıcı primini alıp ayrılmış olur.” Aslan, şirketlerde CEO, CFO gibi üst düzey yöneticiler ve satınalma, muhasebe gibi daha alt kademelerdekilerin mevkilerini korumak için hileye başvurduğunu belirtiyor. Faturalara dokunmanın önemli olduğunun altını çizen Aslan, “Genelde evraklara dokunmayı tercih ederim. Eskimemiş, hiç lekelenmemiş, el değmemiş faturalar ipucu olabilir. Bu sayede kendi akrabasına bayi açan ve yedek parçaları hep aynı bayiden alan satınalma departmanı çalışanı tespit ettik” diyor.

Kot firmasının başına gelenler

Çalışan ya da ortakların yaptıkları hilelerin şirketlerin yıllık gelirlerinin yüzde 5’ine denk geldiğini ifade eden Fikriye Aslan ünlü bir kot firmasında karşılaştıkları hileyi şöyle anlatıyor: “Çok sayıda tüketiciden kotun boya saldığı yönünde şikayet geliyor. İnceleme sonucu boyanın nedeni kullanılan ipten olduğu anlaşılıyor. Bu ipin kimden alındığını araştırdığımızda satınalma departmanında çalışan birinin eşine ait bir şirket olduğu ortaya çıktı.”

Sanal çalışanları ‘tuvalette’ buldu

2 bin kişinin çalıştığı bir nakliye firmasında sanal çalışan avına çıktıklarını anlatan Fikriye Aslan yaşananları şöyle aktardı: “Şirkette birinci derece akrabalar çalıştırılmıyordu. Soyadları süzdük, doğum yerlerine baktık eşleşen yoktu. Aynı adreste oturanlar da yoktu. Daha sonra annesinin adı aynı olanları araştırdık. Birinin baba adı, soyadı değişebilir ama anne adı değişmez. Bu şekilde

10 kişi tespit ettik. Şirkette tuvaletlere de kartla giriliyordu. Biri yemek yemeyebilir ama tuvalate mutlaka gider. Bu yöntemle şirkete gelmeyip maaş alan 15 kişi bulduk.”