Eserini aldığınız sanatçıyla tanışıp beraber sergi gezmeye ne dersiniz?

Tansa Mermerci Ekşioğlu ve
Zeynep Öz sayesinde Türkiye ilk ve tek güncel sanat eğitim ve üretim platformuna kavuştu. Ve ardından gelen üyelik platformu SPOTTER ile sizi Türkiye’de bulunan sanatçılarla, küratörlerle bir araya getirmeye çoktan başladı bile. Eğer sanatı seviyorsanız ya da “sanatı yalayıp yutmaya vaktim ve imkanım olmadı ama bir ucundan yakalamalıyım” diyenlerdenseniz Spot tam size göre. Günlük koşuşturmanın içerisinde kendiniz için, ruhunuz için yapabileceğiniz bir iyilik... Sadece kişilere değil kurumlara da workshoplar düzenliyorlar. Geniş koleksiyona sahip olmanıza ya da sanat konusunda süper bilgili olmanıza da gerek yok. Bu eğitim programlarında konuşarak paylaşarak, galerileri gezerek birlikte okuyarak bilgileniyorsunuz... Spotter programında beni heyecanlandıran imkanlardan biri de sanatçı ile sergi turları yapmak, sanatçı ile tanışmak; düşünsenize genele kapalı koleksiyoner evlerini ziyaret etmek ve koleksiyonerle tanışıp sorularınızı sormak... Spot ezberbozan programlarıyla adından daha çok söz ettirir.



Türkiye’de sanat piyasası son 10 yılda 20 kat büyüdü. 2001’de 5 milyon dolar olan sanat piyasası 2010’da 105 milyon dolara ulaştı. Son iki yılda ise 300 milyon dolara yaklaştığı tahmin ediliyor... Artık sanat bir yatırım aracı. Koleksiyonerliğe başlayanlara ne tavsiye edersiniz?

Tansa Marmerci Ekşioğlu: Güncel sanat dünyada bir meta haline geldi, aynı gaz veya soya fasulyesi gibi. Güncel sanat piyasasının 2003’ten beri Standard&Poor’s’un 500 hisse senedi listesinin üzerinde performans gösterdiği belirtiliyor. Hal böyle olunca, sanat bir yatırım aracı oldu. Herkesin sorduğu soru tüm ekonomik olumsuzluklara rağmen sanat piyasalarında yaşanan “boom”un sürekliliğini nasıl sağladığıdır. Bunu cevaplamak zor fakat sanat piyasasının ekonomik verilerin aksine hareket ettiği söyleniyor. İnternette geçen senenin müzayede ve fuar raporlarından yola çıkılarak derlenmiş birçok araştırma var. Buradan başlanabilinir. Dünyanın en önemli fuarlarında, belli başlı galerilerin temsil ettiği sanatçıları incelemek de önemli.
Bir koleksiyonda bir sanatçıdan kaç eser olmalı?

Mermerci: Bu tamamen göreceli bir durum. Koleksiyonerin tercihine göre değişir. Kimi koleksiyoner yatay olarak tabir edilen farklı sanatçıların işlerinden oluşan koleksiyonlar yapar. Kimileri dikey olarak tabir ettiğimiz, çoğunlukla belirledikleri birkaç sanatçının işlerini alırlar ve böyle derinleşirler.
Çağdaş mı yoksa klasik sanatçıların eserlerine mi yatırım yapılmalı?

Mermerci: Bu da göreceli bir durum. Koleksiyonerin sanat algısı, tercihi ve bütçesi ile direkt orantılı. Dünyanın önde giden 200 sanat yatırımcısından yüzde 84’ünün güncel sanat yatırım yaptığı söyleniyor.

‘En çok resim ve fotoğrafa yatırım yapılıyor’



En çok hangi sanat eserlerine yatırım yapılıyor?

Mermerci: Resim hâlâ revaçta diyebiliriz. Bunu fotoğraf, ardından heykel, enstelasyon ve en son olarak video sanatı izliyor.

Sanat eserleri aynı zamanda bir güç gösterisi de... Büyük şirketlerin girişinde, misafir salonlarında bu tablolar sergileniyor.

Mermerci: Sanatı desteklemenin gelişmiş bir toplumun simgesi olduğunun farkına varıldı. Şirketlerde de aynı durum söz konusu. Sanata birebir destek vermenin ancak belli bir ekonomik seviyeden sonra olacağı varsayılarak belli bir doyum noktasına gelen şirketler sanata yöneldi.

Herkes koleksiyoner olabilir mi?

Mermerci: Tabii, neden olmasın? Herkesin zevkine ve bütçesine uygun sanat eserleri var. Bunlarla da bir koleksiyon yapılabilinir. Niyet önemli.

Dünyanın en önemli sergisinde Cevdet Erek ve Füsun Onur vardı



Türk çağdaş resmi sizce dünya resim sanatının neresinde duruyor? Geleceğin yatırım yapılması gereken Türk sanatçıları kimler?

Mermerci: 2011’de yapılan bir rapora göre dünya güncel sanat piyasası tüm sanat piyasası hacminin yüzde 11’ine sahip. Dünya güncel sanat piyasasının lideri yüzde 40 pay ile Çin. Bunu yüzde 25 pay ile Amerika ve yüzde 22 pay ile İngiltere izliyor. Kalan ise Fransa, Türkiye, Almanya, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Singapur arasında dağılıyor. Fransa hariç bahsettiğim diğer ülkelerin dünya güncel sanatındaki payı yüzde 1 oranında. Türkiye adına bu küçümsenecek bir durum değil. Çin’in sanat piyasasındaki üstünlüğüne bakarak sanat piyasaları ilgisini ve yoğunluğunu batıdan doğuya doğru çeviriyor demek yanlış olmaz... Mesela, Cengiz Çekil’in işleri Amerika’nın en önemli müzelerinden MoMa tarafından alındı. Geçtiğimiz yıl gerçekleşen ve en önemli uluslararası sergi kabul edilen Documenta 13’te Türkiye’yi Cevdet Erek ve Füsun Onur temsil etti. Yine geçen yıl Paris Trianial’inde işlerini gördüğümüz Koken Ergun, iki sene önceki Venedik Bienali’nde Türk pavyonunu temsil eden Ayşe Erkmen, yine aynı yıl İstanbul Bienali’ne davet alan Nilbar Güreş ve Kutluğ Ataman gibi isimler öne çıkıyor.


‘Kapımız öğrenciye de koleksiyonere de açık’


Spot Contemporary Art Projects’i sizden dinleyelim ?

Zeynep Öz: Gündelik yoğunluğun içinde sanata, sanatla ilgili bilgi alışverişine en verimli, en efektif, en faydalı şekilde nasıl yer verebiliriz veya bu bilgiyi nasıl pekiştiririz, sanat konusunda toplumu nasıl bilinçlendiririz, hamiliği nasıl ve ne şekilde yaygınlaştırırız diye sorguladığımızda karşınıza SPOT Contemporary Art Projects çıksın istedik. SPOT Projects genel bir kitleye hitap etmek amacıyla var oldu. Sanatseverlerden, öğrencilere, koleksiyoner olmak isteyenlerden, koleksiyonerlere, sanatçısından, küratörüne kapımız herkese açık.

SPOT’ta neler sunuyorsunuz?

Öz: SPOT’ta uluslararası ve yerel güncel sanat seminerleri sunuyor, sergi gezileri, sanatçı atölyesi ziyaretleri ve özel koleksiyonlara erişim olanakları sayesinde güncel sanatla ilgilenenleri biraraya getirip, bir sanat platformu oluşturmayı amaçlıyoruz. Bu platform sayesinde, katılımcılar İstanbul’daki dinamik sanat ortamında Türk ve uluslararası sanatçılar tarafından üretilen işleri yakından takip edebilecek, sanat ve sanat projeleri hakkında bilgilendirilecek, eleştirsel yorumlar üretebilecektir.

Mermerci: Sanat tarihi seminerleri, koleksiyonerlik üzerine pratik bilgi seminerleri ve güncel sanat alanında geziler düzenliyoruz.

Öz: SPOT Projects, eğitim programlarından gelen gelirle genç ve yetenekli sanatçılara fikirlerini üretebilmek için üretim desteği yaratmaktır. Bundaki amacımız sanatta hamilik ve üretim kültürünün anlaşılmasına katkı sağlamak. Geçen yıl Üretim Fonu olarak gerçekleştirdiğimiz ilk projede Işıl Eğrikavuk’la çalıştık ve “Dönüşüm Muhteşem Olacak” adlı performansı hayata geçirdik. Proje hem sanatsal açıdan oldukça başarılı oldu, hem de zamanlı konusu itibariyle sanal dünyada oldukça ses getirdi. Çalıştığımız sanatçıların kariyerlerinde olgun bir yerde bulunmaları, fakat daha uluslararası dolaşıma girmemiş olmaları seçim kriterlerimizden biri. Son zamanlarda SPOT.TER konuşuluyor. Spotter olmak hayatta ne katkı sağlıyor?

Mermerci: SPOT.TER, SPOT Contemporary Art Projects’in üyelik platformudur. SPOT.TER üyelik programı sizi Türkiye’de bulunan yerli ve yabancı küratörlerle, sanatçılarla, müze, sanat mekanı ve galeri direktörleri ile, koleksiyonerler ve sanat yazarları ile birebir tanışmaya, konuşmaya davet eder.

‘Başkalarını izleyek zevklerini belirliyorlar’

Ne alacağını bilmeyen ama eser almaya hazır birisi size mi gelmeli?

Öz: Tabii gelmeli. Önce seminer ve atölyelerimize yazılarak başlayabilirler. İlk başta sanatçıların neyle uğraştığını öğrenebilir, o sanatçıyla eşzamanlı sanat işi üreten kişilerin ne yaptığından haberdar olabilirler. Bilinçli olmak ilk basamak galiba. Bakınmak, okumak, diğer koleksiyonerlerin neler yaptığından haberdar olmak bu sayede insan örneklerle üzerinden kendi zevklerini, kendi eğilimlerini de belirliyor.

SPOT Projects yakın gelecekte neler yapacak?

Öz: SPOT Projects 14 Mart 2013 günü SPOT.TER tanıtımını Happily Ever After’da gerçekleştirecek. İlkbahar dönem üyeliği de 26 Mart’ta başlayacak.

Mermerci: Üçüncü uluslararası seminerimiz 4 Mayıs’ta gerçekleşecek. Seminerimizin konusu yükselişte olan sanat piyasaları olacak. Daha fazla bilgi almak isteyenler www.spot-projects.com’dan faydalanabilir.