MB, soğutmak isterken piyasa zatürre olmasın

Merkez Bankası, (MB) politika faizlerini beklenti doğrultusunda değiştirmeyerek sabit tuttu, munzam karşılıkları ise yüzde 12’den yüzde 15’e yükselterek şaşırttı.

Eminim ki bu yazımı okuyan okurlarım, arkadaş nedir bu “munzam karşılık” diyor. Bankalar topladıkları mevduatın bir bölümünü Merkez Bankası’na yatırır ve o meblağı kullanamaz. İşte biz ona munzam karşılık veya zorunlu karşılık diyoruz.

Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde başlayan halk hareketleri sonucunda bu ülkelerde petrol üretimi düştü veya üretime ara verildi. Bu nedenle dünyada petrol fiyatları yükselmeye başladı. Bu da Merkez Bankası’nın planını bozdu. MB, petrol ve emtia fiyatlarındaki artışın enflasyon raporundaki varsayımların üzerine çıktığını belirterek, temel mal gruplarındaki artışın süreceğini öngördü. Bu nedenle piyasadan bir miktar para çekerek piyasayı soğutmaya devam etmek istedi.

MB’nin munzam karşılıkları arttırması, bankaların maliyetini arttırır. Bankaların maliyeti artınca da hem kredi faizleri artar, hem de müşteriye kullandıracağı kredi miktarı azalır. Yani Merkez Bankası bankalara diyor ki, ey arkadaş, kredi musluklarını biraz daha kıs.

MB, munzam karşılık oranlarını yüzde 12’den yüzde 15’e yükseltmekle, piyasadan 19.1 milyar Tl çekmiş olacak. Yani bankaların müşterisine kullandırabileceği meblağdan 19 milyar daha eksilmiş oldu. Bunun hem reel sektöre, hem diğer sektörlere de yansıması beklenmelidir. Konuttan, otomotive her türlü bireysel kredilerin faizi artacak ve faiz artışı bu sektörleri olumsuz yönde etkileyecek.

Öte yandan, işletme sermayesi sıkıntısı çeken sanayici, tüccar ve esnafın kullanmakta oldukları faiz oranları da artacak, onlar da bu maliyet artışını ürettikleri mal ve hizmet fiyatlarına yansıtacak, böylece düşme eğilimindeki enflasyon artmaya başlayacak.

MB, bugüne dek politika faizleri ile munzam karşılıklardaki artışı birlikte yaptığı için etkilerini fazla hissetmiyorduk. Ancak bu son alınan radikal karar ile bankalar oldukça sıkıntı yaşayacak ve o sıkıntıyı ciro edeceği sektörler bulacak.

Ancak buna rağmen, bankaların yapılarında ciddi değişikler kaçınılmaz gibi görünüyor.

MB’yi en çok ürküten, cari açık ve enflasyon. İşin kötüsü, aldığı bu radikal kararla bir tarafı düzeltmeye çalışayım derken diğer tarafı daha da bozabilir. Anladığım kadarıyla MB, piyasayı soğutmaya devam etmek istiyor ama korkarım ki bu kez bunu derin dondurucu ile yapmaya çalışıyor. İnşallah piyasalar zatürreye yakalanmaz.