23 Nisan coşkusu! 101 yıllık gurur...
.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı coşkuyla kutlanıyor. Dünyada Atatürk tarafından çocuklara armağan edilen tek bayram olan 23 Nisan coşkusu resmi törenlerin dışında kısıtlamalar nedeniyle evlere taşındı.
Ankara'da 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile TBMM'nin açılışının 101'inci yıl dönümü dolayısıyla devlet erkanı, Anıtkabir'i ziyaret etti.
Anıtkabir'de düzenlenen törene TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Derya Yanık, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu ile bazı milletvekilleri katıldı. Aslanlı Yol'dan yürüyerek, Atatürk'ün mozolesine gelen heyet, Meclis Başkanı Şentop'un mozoleye çelenk bırakmasının ardından saygı duruşunda bulundu, İstiklal Marşı'nı okudu. Misak-ı Milli Kulesi'ne geçen Şentop ise Anıtkabir Özel Defteri'ne şunları yazdı:
"Mâzisi şeref ve faziletlerle dolu aziz milletimizin azim ve kararlılığına istinat eden TBMM'nin 101'inci kuruluş yıl dönümünde, milli mücadelemizin büyük komutanı, cumhuriyetin bânisi, ilk başkanımız ve cumhurbaşkanımız olan zât-ı âlinizin manevi huzurundayız. Aziz milletimizin varlığına ve vatanına kastedilen karanlık bir dönemde Ankara'da milli bir diriliş hamlesi olarak toplanan ve milli mücadelemizin karargâhı olan TBMM'nin taşıdığı büyük mânânın ve üstlendiği vazifenin idrâkindeyiz. Türkiye Cumhuriyeti'nin ve onun hakiki sahibi olan asil milletimizin yüz bir yıl önce olduğu gibi bugün de tarihi idrak ve istikbâli inşa hususunda iradesi kat'idir.
Vatanın birliğini, milli emanet saydığımız coğrafyaların selâmetini ve milletimizin dirliğini temin etmek için var gücümüzle çalışma kararlılığımız ve gayretimizin tahakkuk edeceğine olan inancımız tamdır. İlhâmını, milli mücadelemizi yürüten ve cumhuriyetimizi kuran gazi meclisin şerefli mirâsından alan TBMM olarak ülkemizin gelişmesi, kalkınması ve muasır medeniyetler seviyesinin üzerine çıkması için gayretlerimiz, engel tanımayan bir ısrar ve inançla sürmektedir, sürecektir. Bu vesileyle zât-ı âlinizi ve milli mücadeleyi birlikte yürüttüğünüz bütün milletvekillerimizi rahmetle ve minnetle anıyorum. Ruhunuz şâd olsun."
TBMM Başkanı Şentop, TBMM'de düzenlenen ilk törende de Atatürk Anıtı'na çelenk bıraktı. TBMM Başkanlık Divanı üyeleri, siyasi partilerin temsilcileri ve milletvekillerinin katıldığı törende saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı okundu.
Milli Eğitim Bakanı Selçuk, Keçiören Kalaba Anaokulu öğrencileri Sarp Kerimoğlu (6) ve Arya Çetinkaya'nın (6) ellerinden tutarak, Aslanlı Yol'dan yürüyüp, beraberindeki heyetle Atatürk mozolesine geldi. Bakan Selçuk mozoleye çelenk bıraktıktan sonra saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu. Ardından Misak-ı Milli Kulesi'ne geçen Bakan Selçuk, Anıtkabir Özel Defteri'ne şunları yazdı: "Türkiye Büyük Millet Meclisimizin kuruluşunun 101'inci yıl dönümünü ve Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutlamak için 18 milyon öğrencim ve bir milyon öğretmenim adına huzurunuzdayım. Milletimizin; hürriyetini kaybetmekle yüz yüze kaldığı, millî varlığının tehdit altında olduğu tarihi bir dönemeçte 'Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır' diyerek kararlılıkla yol göstermeniz, milli iradeyi en üste koyarak yüce Meclis'imizin kurulmasını sağlamanız tarihimizin en önemli vakalarındandır. Aziz Atatürk, çocuk sevgisini insan sevgisinin temeline yerleştirdiniz ve çocuklarımıza 23 Nisan'ı bir bayram olarak hediye ettiniz. İşte bu yüzden onlar kendilerini değerli görüyor, geleceğe umutla bakıyorlar. Bugün güçlükler karşısında yılmamaları gerektiğini sizi örnek alarak idrak ediyor, güçlü bir vatan sevgisi ile geleceğe hazırlanıyorlar. Bilmenizi isteriz ki bu milletin çocukları dünyadaki diğer çocuklardan eğitimin hiçbir alanında geri kalmayacak; bilimde ve teknolojide başarılar elde etmeye, daima göklere yani istikballerine umutla bakmaya devam edecek. Ve onlar sizi sadece 23 Nisan'larda değil, her gün hürmetle anmayı, işaret ettiğiniz evrensel ilkeler ve fikirler ışığında azimle yürümeyi sürdürecek. Bu vesileyle şehitlerimizi ve şahsınızda gazilerimizi minnetle anıyoruz. Ruhun şad olsun."
Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ'da çocuklar 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı evlerinde kutladı. Evlerinin camlarını akşamdan süsleyen Trakya'da yaşayan çocuklar geçen yıl olduğu gibi bu sene de salgın tedbirleri nedeniyle bayram coşkusunu evlerinde yaşadı.
Öğrenciler, okullarında çevrim içi düzenlenen programlara katılarak sınıf arkadaşlarıyla sevinçlerini paylaştı. Edirne'de 106.2 frekansından yayın yapan Trakya Üniversitesi radyosu Günebakan FM çocuklara özel yayın yaptı.
Üzerinde ay ve yıldız olan kırmızı rüzgar gülü, Türk bayrağı, balonlar ve süsler bulunan armağan paketleri, köy çocuklarına öğretmenler aracılığıyla ulaştırıldı. Bu köyler arasında yer alan Kofçaz ilçesinin Malkoçlar köyündeki çocuklar evlerinin odalarını ve pencerelerini büyük bir heyecan ile süsledi. AA ekibi, öğrencilerden Şerif Cem Öz , Osman Alp Öz, Ahmet Arda Öz, Ömer Gür, Eylül Üzel, Emir Üzel, Aylin Üzel ile Aysun Üzel'in coşkularına tanıklık etti.
Köylerde yaşayan çocuklarda armağanlarıyla sevindiler
Kırklareli'nin Balkan sınırına yakın köylerinde yaşayan çocuklar da 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı coşkusunu evlerinde yaşadı. Kırklareli Valisi Osman Bilgin talimatıyla merkeze uzak Balkan sınırındaki köy çocuklarının bayramlarını coşkulu kutlamaları ve evlerini süslemeleri için armağanlar hazırlandı.
Bazı öğrenciler evlerinin penceresine, bazıları ise bahçeye çıkarak şiirler okudu. Öğrencilerden 10 yaşındaki Eylül Üzel, AA muhabirine, bugün çok mutlu ve neşeli olduklarını söyledi. Gazi Mustafa Kemal'in dünya çocuklarına armağan ettiği 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı evlerinde kutladıklarını anlatan Üzel, kendilerine armağan edilen bayramı kutlamanın sevinci içerisinde olduklarını ifade etti.
Van, Muş, Hakkari ve Bitlis'te 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla törenler düzenlendi. Van Valiliği bahçesindeki tören, İl Milli Eğitim Müdürü Hasan Tevke'nin Atatürk Anıtı'na çelen sunumuyla başladı.
Günün anlam ve önemiyle ilgili konuşmaların ardından saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu. Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, törene katılan öğrencilerin bayramını kutladı.
Hakkari Valiliği önündeki tören, İl Milli Eğitim Müdürü Bilal Gür'ün Atatürk Anıtı'na çelenk sunmasıyla başladı. Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından tören, günün anlam ve önemini belirten konuşmayla son buldu. Törene, Vali ve Belediye Başkan Vekili İdris Akbıyık, Cumhuriyet Başsavcısı İsmet Çınar, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Ahmet Kavukçu, Dağ ve Komando Tugay Komutan Vekili Albay Kemal Kahraman, İl Emniyet Müdürü Salavat Mete Pınar, kurum amirleri, okul müdürleri ve siyasi parti temsilcileri katıldı.
Bitlis Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlenen törende, İl Milli Eğitim Müdürü Mehmet Emin Korkmaz, Atatürk Anıtı'na çelenk sundu. Saygı duruşunda bulunularak İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Korkmaz, günün anlam ve önemini belirten konuşma yaptı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirlerine uyularak düzenlenen törende, yarışmalarda dereceye giren öğrencilere ödülleri verildi. Şiirlerin okunmasıyla son bulan törene, Milli Eğitim şube müdürleri, öğretmen ve öğrenciler de katıldı.
23 Nisan’ın birbiriyle iç içe geçen üç önemli anlamı var. 23 Nisan 1923’te Meclis’in açılmasıyla birlikte egemenliğin millete geçmesi yönünde tarihi bir adım atıldı. İkincisi, kurtuluş savaşı milli mücadelenin zorlu koşulları içinde oluşturulan bu Meclis’in yönetiminde verildi. Türkiye’de milli iradeye dayalı yönetimi oluşturan Meclis, aynı zamanda vatanın kurtuluş mücadelesini de yönetti. Bu nedenle 23 Nisan’ın hem Anadolu’da emperyalizme karşı mazlum milletlerin bayraktarlığını yapacak bir devletin ilk nüvesinin atılması hem de demokrasi tarihimiz açısından özel bir önemi var.
Zaman içinde 23 Nisan, çocuk bayramı olma gibi bir üçüncü anlam daha kazandı. 23 Nisan, çocuk bayramı olarak ilk kez resmi törenlerle 1933 yılında kutlandı. Atatürk, çocukları makamında kabul etti. Makamlara çocukların oturması da, ilk kez 1933’de uygulandı. 1935 yılında çıkan yasada bayramın adı Milli Hakimiyet Bayramı idi. 1980 yılındaki yasal düzenleme ile de bayramın adı Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak değiştirildi. Türkiye, çocuklara milli bir bayramın armağan edildiği tek ülke. 23 Nisan’ı milli mücadele tarihimizde önemli kılan sürecin kısa hikâyesi özetle şöyle:
Çoban Mektebi günleri
Mustafa Kemal Paşa, 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldi. Ankara’ya adım attığında yetkisini, Sivas Kongresi’nde oluşturulan Heyeti Temsiliye’nin başkanı olmasından alıyordu. Ankara halkı, Mustafa Kemal’i coşku içinde karşıladı. Mustafa Kemal, Ankara’da ilk önce Keçiören’deki Ziraat Mektebi’nde karargahını kurdu. İkametgahı da burası oldu. İki odadan birisi çalışma diğeri yatak odasıydı.
Çoban Mektebi de denilen Ziraat Mektebi binası, Çubuk çayını gören tepelerin yamacında, iki katlı taştan bir yapıydı. Mustafa Kemal, 1920 yılının ilk aylarında milli mücadele açısından en zorlu günlerini bu mektep binasında geçirdi. Alt katta, karargahı koruyan muhafız birliği askerleri kalıyordu. Ayrıca şifre odası ve telgrafhaneyle bir de yemekhane vardı. Üst katta ise yatak odalarıyla bürolar vardı. İstanbul’un kışkırttığı isyanların kara gölgesinin iki adım ötede hissedildiği günlerdi. Bazen telgraf tellerinin kesildiği olurdu. Muhafız birliği tetikteydi. Her an baskın olabilirdi. Mustafa Kemal’le birlikte bir avuç kahraman, bu binanın içinde gece gündüz çalışarak, milli mücadelenin örgütlenmesini sağladı. Mustafa Kemal, bu karargahta 118 gün çok zorlu koşulları altında verdiği mücadelenin ardından 23 Nisan 1920’de Ankara’da Meclis’in toplanmasını sağladı.
‘Ankara’ya gelin’ çağrısı
Ankara; 27 Aralık 1919 tarihinden 23 Nisan 1920 tarihine kadar yani yaklaşık 4 ay süreyle Temsil Heyeti yönetiminin merkezi olarak kaldı. Çok zorlu günlerdi. Mustafa Kemal, 19 Mart 1920’de bir genelge yayınladı ve Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir Meclis’in açılması gerektiğini ilan etti. Seçimin ardından da mebusların, 15 gün içinde Ankara’ya gelmelerini istedi. İşgalci güçler tarafından dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin üyelerine de, Ankara’ya gelmeleri için çağrı yaptı.
Anadolu’nun askeri gücü
Mondros Mütarekesi’nin ardından Osmanlı ordusu silahsızlandırılarak önemli ölçüde zayıflatıldı. Bazı komutanların kişisel gayretleriyle silahlı güç mümkün olduğunca korunmaya çalışılıyordu. Ankara’da meclisi toplayarak milli mücadeleyi düzenli bir kuvvet ve milletin meşru temsilcileriyle yönetmeyi planlayan Mustafa Kemal’in dayanacağı kuvvetler içinde üç kolordu öne çıkıyordu. Ankara’daki 20. Kolordu’nun komutanı Ali Fuat Paşa, Mustafa Kemal’in harp okulundan sınıf arkadaşıydı. Mevcudu oldukça dolgun olan 15. Kolordu’nun komutanı Kazım Karabekir ile Mustafa Kemal, İstanbul’daki görüşmelerinde milli mücadelenin başlatılması konusunda ana hatlarıyla mutabık kalmışlardı. 15. Kolordu!’ya bağlı 3. Kafkas Tümeni Tortum’da, 9. Kafkas Tümeni Erzurum’da, 11. Kafkas Tümeni Van’da ve 12. Tümen Hasankale-Horasan bölgesinde bulunuyordu. Sivas’taki 3. Kolordu’nun komutanı Refet Bele, Bandırma Vapuru’nun yolcuları arasındaydı ve Mustafa Kemal ile birlikte Anadolu’ya geçmişti. Meclisin açılacağı günlerde bu üç kolordunun kuvveti, Mustafa Kemal için önemli bir dayanaktı.
Afyon ovasında kader değişti
Yunan Büyük Taarruzu, 23 Ağustos 1921’de başlatıldı. Sakarya’nın gerisinde tertiplenen Türk ordusu, üstün düşman güçlerine karşı efsanevi bir direniş gösterdi. Sakarya Savaşı ile Yunan Büyük Taarruzu geri püskürtüldü. 26 Ağustos 1922’de sabahın erken saatlerinde Kocatepe’de Mustafa Kemal’in yanında Hoca Paşa dediği Fevzi Paşa ile İsmet Paşa vardı. 30 Ağustos’ta Başkomutan Meydan Muharebesi kazanıldı. İzmir’e kadar kovalanan Yunan ordusu imha edildi. Büyük Zafer, 26 Ağustos’ta başlayan ve 30 Ağustos’ta sona eren Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile elde edildi. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildi. Vatanın kurtuluşu, millete dayalı bir yönetimle ve milletin bağrından çıkan bir kahramanın dehası ile sağlanmıştı. Kurtuluşla birlikte mazlum milletlerin sesi olacak ve bunu her daim güncelleme potansiyeline sahip bir devletin temeli atılmıştı.
Ankara taşından yapıldı
1920 yılının bahar günlerinde ruhları; esareti yabancı bir doku gibi reddeden, kalpleri güneşten yontulmuş ışık gibi parıltılı yiğitler, vatanın her köşesinden çorak Ankara’ya koşacaktı. Meclis, 23 Nisan 1920’de böyle bir ruh hali içinde açıldı.