'Umut'suz vaka!

İmralı’da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası çeken Abdullah Öcalan’ın başvurusunu görüşen AİHM iki ihlal kararı verdi: 1 - Ölene kadar cezaevinde kalması umut hakkının ihlali. 2 - 2009 sonuna kadar cezaevi koşulları tecritti ama sonra düzeltildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Abdullah Öcalan’ın avukatlarının 2003, 2004, 2006 ve 2007 yıllarında yaptığı başvurularla ilgili kararını dün verdi. AİHM’in kararları özetle şöyle:

- CEHENEM KAPISI: AİHM, oybirliği ile, İspanya ve İngiltere aleyhine verdiği kararları emsal alarak Öcalan’ın “ölene kadar cezaevinde kalacağına” ilişkin mevzuatı “umut hakkını” ihlal ettiği gerekçesiyle “işkence ve kötü muamele” kapsamında gördü. AİHM kararında hiçbir mahkuma “umutlarını geride bırak ve cezaevine öyle gir” denilemeyeceği belirtilerek “Hapishaneler cehennem kapısı olmamalı” denildi.

Tecrit 2009’da bitti

- TAHLİYE REDDEDİLDİ: Mahkeme AİHS’nin ‘’kanunsuz suç olmaz’’ ilkesi ile ilgili 7. maddenin ihlal edildiği şikayetiyle yapılan başvuruyu oybirliği ile reddetti. Öcalan’ın avukatlarının idam cezasının kaldırılması ile birlikte Terörle Mücadele Kanunu’nda yer alan “idam cezaları TBMM’ye infaz edilmesine karar verilmeyen mahkumların 36 yattıktan sonra şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabileceğine” ilişkin başvurusu reddedilmiş oldu.

- 2009’A KADAR TECRİT: AİHS’nin tutukluluk koşullarıyla ilgili 3. maddesinden yapılan şikayeti inceleyen AİHM, Öcalan’ın tutukluluk koşulları ile ilgili olarak 17 Kasım 2009’a kadar ihlal olduğunu hükmetti. Karar 4’e karşı 3 oyla alındı. AİHM, bu tarihe kadar Öcalan’ın 11 yıl boyunca adada “tecritte” (sosyal izolasyon) tutulduğunu belirterek, “işkence ve kötü muamele yasağının” ihlali kararı verdi.

Kaçırılma ihtimali

- 2009 SONRASINDA İHLAL YOK: Öcalan’ın 17 Kasım 2009 yılından sonra ise tutukluluk koşulları ile ilgili bir ihlal olmadığına karar veren AİHM, bu konudaki hükmünü ise 6’ya karşı 1 oyla verdi. İşkence ve Kötü Muamele Önleme Komitesi’nin İmralı raporlarına dikkati çekilen kararda, tutukluluk koşullarıyla ilgili görülün eksikliklerin düzeltildiğine dikkat çekildi. Bu tarihten sonra cezaevi içinde yeni bir kompleks inşa edildiği, Öcalan’ın hücre dışında da faaliyette bulunabildiği, Ocak 2012’den bu yana bir televizyonu olduğu, cezaevine transfer edilen 5 mahkumla sohbet etme imkanının olduğu belirtildi.

AİHM, Öcalan’ın “tehlikeli bir terör örgütünün lideri” konumunda olduğu, yandaşlarının kaçırmaya çalışabileceği konularında da hükümete hak vererek aile ve avukat görüşünde getirilen bazı sınırlamaların “meşru” kabul edilebileceğini belirtti.

Aile için kısıtlama

AİHM, AİHS’nin özel ve aile yaşamına saygı ile ilgili 8. maddesinin Türkiye tarafından ihlal edilmediğine hükmetti. Bu karar, 4’e karşı 3 oyla alındı. AİHM, Öcalan’ın ailesiyle görüşüne getirilen sınırlamaların, hükümetin Öcalan’ın PKK üyelerine talimat verme endişesi nedeniyle getirdiği sınırlamalar kapsamında “haklı bir korkuya” dayandığını belirtti.

‘Ergenekon ve diğer örgüt yöneticileri yararlanabilir’

Türkiye’nin mahkum olmasına neden olan düzenleme nedeniyle aralarında Ergenekon’un da olduğu “terör örgütü” davalarında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanların ölene kadar cezaevinde kalması öngörülüyordu. Ergenekon davasında bu cezaların Yargıtay’ca onanması durumunda bu sanıkların ölene kadar cezaevinde kalması öngörülüyordu. Yasa değişikliği yapılması durumunda Ergenekon davası dışında Salih Mirzabeyoğlu gibi yüzlerce mahkum “ölene kadar cezaevinde kalmaktan” kurtulabilecek. Öcalan’ın avukatlarından Rezan Sarıca, AİHM kararı doğrultusunda yasanın değiştirmesi gerektiğini savundu. Sarıca, “Bu durumda olan yüzlerce hükümlü var. Şimdi onların tamamının Türkiye’yi mahkum ettirme olanakları var” dedi.


‘Uzmanlar detaylı çalışmalı’

Kopenhag’da bulunan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Abdullah Öcalan’la ilgili kararı değerlendirdi. “AİHM bu sabah Abdullah Öcalan ile ilgili kararını açıkladı. Şartlı salıverme olanağı tanınması gerektiğini söyledi. Sizin bu karara yorumunuz nedir ve bundan sonraki süreci nasıl etkileyecektir bu karar?” şeklindeki sorusuna, Gül, şu yanıtı verdi: “Bununla ilgili kararı gördüm; sabah bahsettiler ama bunu detaylı olarak bir çalışmak gerekir eminim ki. Uzmanlarımız, görevliler bunu önce detaylı bir şekilde çalışması lazım. Ondan sonra konuşmak isterim.”


‘Türkiye bu defteri kapattı’

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ şunları söyledi: “Bu yeniden yargılama anlamına gelmez. Çünkü daha önce Türkiye bu defteri kapattı. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi de Türkiye’nin, AİHM’in bu doğrultuda verdiği kararın gereğini yerine getirdiğini tespit etti. İdam cezası, eski hukukumuzu bilenler bilirler ki infaz edilene kadar Meclis’te bekler, şartlı tahliyeden yararlanmaz. AİHM, zaten bu yöndeki iddiayı reddetmiş, bu konuda bir ihlalin olmadığını ifade etmiştir.” Bozdağ, kararın Büyük Daire’ye taşınacağını da belirtirken, “Türkiye’nin bu konudaki mevzuatını değiştirme gibi bir düşüncesi yoktur” dedi.