YTL tanıtıldı (2)

"TÜRKİYE'DE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN BANKNOT SAYISI ÇOK FAZLA"
Birinci emisyon grubu banknotların tedavüle çıkarıldığı 1927 yılından bugüne kadar, toplam 7 emisyon grubunda, 21 farklı değerde 114 tertip banknotun dolaşıma çıkarıldığını anlatan Serdengeçti, "İlk 4 emisyon grubundaki banknotların tamamı ile 5. ve 6. emisyon grubundaki banknotların bir kısmı yurt dışında bastırılmıştır. Banknot Matbaamızın 1958 yılında faaliyete geçmesiyle birlikte, genel olarak tüm banknotlarımızın basımı Merkez Bankası tarafından gerçekleştirilmiştir. Matbaamızda basılan ilk banknot 5. emisyon grubu 3. tertip 100 TL'lik banknottur" diye konuştu. Halen kullanılmakta olan 7. emisyon grubu banknotlar ise ilk defa 1979 yılında tedavüle çıkarıldığını ifade eden Serdengeçti, "Burada dikkat çekici olan konu, 1927 yılından 1981 yılına kadar, yani 54 yıllık dönemde, 50 Kuruş ile 1.000 TL arasında 10 farklı değerde banknot tedavüle çıkarılmışken, enflasyonist sürecin etkisiyle, 1981 yılından bu yana, son 23 yıllık dönemde, üst değerde 11 yeni kupürün tedavüle çıkarılmış olmasıdır" şeklinde konuştu. 1990'lı yıllardan itibaren, her üst kupür tedavüle çıkarıldığında, genel teamül ve uluslararası uygulamalar dikkate alınarak, en alt değerdeki kupür dolaşımdan çekildiğini ve tedavüldeki kupür sayısının 6 ile sınırlandırıldığını belirten Serdengeçti, şunları söyledi: "Tüketici fiyat endeksi ile emisyon hacmi arasındaki ilişki, üst değerdeki yeni kupür ihtiyaçlarını açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Yüksek enflasyonist süreç, doğal olarak yeni sıfırları ve yeni kupürleri de beraberinde getirmiştir. Üst değerde yeni kupürlerin dolaşıma çıkarılmasının genel olarak dolaşımdaki banknot sayısını azaltması beklenmektedir. Bununla birlikte yüksek enflasyon ortamında, bu azaltıcı etki, 1995 yılının başında 1 milyon TL'nin ve 1999 yılının sonunda 10 milyon TL'nin dolaşıma çıkarılmasında olduğu gibi, ya hiç hissedilememiş ya da 2001 yılının sonunda 20 milyon TL'nin dolaşıma çıkarılmasında olduğu gibi kısa süreli bir azaltıcı etki ile karşılaşılmıştır. Son 23 yıllık dönemde, tedavüldeki banknot sayısı ortalama yaklaşık 1 milyar adet civarındadır. 2004 yılının Eylül ayı sonu itibariyle tedavülde yaklaşık 13,9 katrilyon TL değerinde, 1 milyar 355 milyon adet banknot bulunmaktadır. Tutar olarak tedavüldeki banknotların yaklaşık yüzde 84'ünün 20 millyon TL'lık banknotlardan oluşması dikkat çekicidir. Son 23 yıllık genel durum dikkate alındığında, özellikle vezne işlemlerinde ihtiyaç duyulan kolaylığın sağlanabilmesi için 50 ve 100 YTL'nİn tedavüle çıkarılmasının gereği açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan, 2003 yılı sonu İtibariyle, Banknot Baskıcıları Konferansına üye toplam 20 ülkedeki kişi başına düşen banknot adedi incelendiğinde, gerek adet olarak, gerekse Euro bazında tutar olarak, kişi başına düşen banknotların ülkemizde en düşük seviyede olduğu görülmektedir."

Serdengeçti, sonuç olarak, Yeni Türk Lirası'na geçiş ve ekonomik istikrar ortamıyla birlikte; paramızın değişim ve kıymet saklama aracı olma fonksiyonlarının yeniden işlerlik kazanması ve banknot kullanımının orta değerdeki kupürlerde yoğunlaşmasının beklendiğini söyledi. Serdengeçti, Yeni Türk Lirası'na geçilmesiyle piyasada bulunan banknot ve madeni paraların 2005 yılı sonuna kadar gebçerli olacağını belirterek, "Halen kullandığımız banknot ve madeni paralar 2005 yılı sonuna kadar geçerlidir. Diğer bir ifadeyle, 2005 yılı boyunca hem bugünkü Türk Liraları hem de Yeni Türk Liraları birlikte tedavül edecektir. Dolayısıyla, vatandaşlarımızın bu değişim için acele etmelerine gerek yoktur" dedi. Serdengeçti, değişimin işlemlerin doğal akışı içinde gerçekleşeceğini vurgulayarak, "Şubat ayı sonu itibariyle, tedavüldeki banknot tutarının yaklaşık yüzde 90- 95'inin Yeni Türk Lirası'na dönüşmesi beklenmektedir. Türk Lirası banknotlar 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren tedavülden kaldırılacak, ancak, bu tarihten itibaren 10 yıl boyunca, yani zamanaşımı süresince, Merkez Bankası Şubeleri, (Merkez Bankası Şubesi bulunmayan yerlerde Ziraat Bankası Şubeleri) tarafından değiştirilecektir" diye konuştu.