Yılbaşı yemeğine dikkat edin!
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zehra Buğra’ya yılbaşı yemeğinde nelere dikkat etmemiz gerektiğini sordum.
Babamın bir arkadaşı yılbaşı yemeğinden sonra kalp krizi geçirerek vefat etti. Ağır yemek sonrası neden kalp krizi geçirilebiliyor ?
Ağır bir yemek sonrasında kanda yükselen lipidler, endotel disfonksiyonuna yol açarak mevcut olan koroner arter hastalığını aktif hale geçirebilir. Bu durum mevcut aterosklerotik (damar sertliği) plaklarda çatlama- yırtılmalara ve kalp krizine yol açabilir. Daha önce bilinen koroner arter hastalığı olmayanlarda bile ilk kriz ile kendini gösterebilir.
Diyabeti ve tansiyonu olanlar dikkat
Ağır ve çok miktarda tüketilen yemeklerden sonra görülen diğer olumsuzluklar ise kan şekerinde ve kan basıncında yükselmedir. Yılbaşı davetleri, dini bayramlar ve özel günlerdeki kutlamalar sonrasında kalp, diyabet ve hipertansiyon hastaları için, sık görülen bir durum olmasa da, böyle bir riskin olduğunu bilmek ve ona göre tedbir almak gerekir.
- Kişi, sağlıklıyken de ağır bir yemek sonrası kriz geçirebilir mi?
Ağır yemeklerden sonra kalp krizi geçiren hastaların çoğunluğu daha önceden görüntüleme yöntemleri ile koroner arter hastalığı tanısı konulmuş veya kalp krizi geçirmiş ve takipte olanlardır. Ancak, o güne kadar hiçbir şikayeti olmamış olan insanlarda da kalp krizi riski olabilir. Ağır yemek, sindirim sistemi için de ağır bir iştir, zorlu sindirim sırasında kan basıncı yükselir, nabız hızlanır ve bu durum da kalp için bir yük oluşturur.
Göğüs ağrısı işaret
- Kalp krizinin en somut belirtileri nelerdir?
Kalp krizinin en önemli ve tanı koyduran belirtisi, hasta istirahatte iken aniden başlayan göğüs ağrısıdır. Göğüs kemiğinin hemen üzerinde hissedilir. Hasta tarafından baskı veya yanma tarzında, sıkıştırıcı diye tanımlanabilir. Sıklıkla sol omuz, sol kol ve boyuna yayılır. Süresi 30 dakika veya daha uzun olabilir, nefes darlığı, aşırı terleme, bulantı ve kusma eşlik edebilir. Nadiren hasta kendisini kaybedebilir.
- Kriz geçiren kişinin yanındakiler ne yapmalı? İlk müdahale nasıl olmalı?
Evde tansiyon aleti mevcut ise kan basıncı ve nabız dakika sayısını ölçmek gerekir. Sistolik kan basıncı 90 mm Hg’nın altında ise hastanın bacaklarını yukarıya kaldırmak doğru olur. Bazı kalp krizlerinde hasta kendinden geçebilir, senkop gelişebilir. Hasta baygın halde ise, tansiyon ve nabız alınamıyor ise, ambulans gelinceye kadar kalp masajı ve suni solunum desteği ile yardımcı olunabilir.
- Yılbaşı yemeğinde hangi noktalara dikkat etmeli?
Sadece yılbaşı yemeğinde değil, tüm kutlamalar ve öğünlerde kalori kısıtlaması, yağlı, kızartma, sindirimi zor gıdalardan uzak durmak veya sadece tatmak esas olmalıdır. Aşırı doymak risk oluşturur. Yemek sırasında boyutu küçük bir tabak seçmek, salata ile başlamak, aralarda bol su içmek işi kolaylaştırabilir. Yağlı etler, kolesterolü yüksek olduğu bilinen deniz ürünleri, yağlı hamur işleri, ağdalı tatlılar tadımlık dozda olmalıdır. Aşırıya kaçıldığı takdirde kalp krizi gibi pek çok rahatsızlık kendini gösterecektir.
- Ne tip yaşayan ve beslenen insanlar daha çok kalp krizi geçiriyor?
Genetik faktörler ve stres de kalp krizi açısından önemli. Hasta grubu yaş açısından incelendiğinde 45-65 yaş arası çoğunluğu oluştururken, erkeklerde daha sık görülür. Düzenli yaşayanlarla yaşamayanlar ve beslenmesine dikkat edenler ve etmeyenler yarı yarıya denilebilir. Yine klinik çalışmalarda, koroner arter hastalığının önlenmesine dair en net kanıt sigaranın bırakılması ile ilgilidir.
