Partenogenez Nedir, Çeşitleri Nelerdir? Partenogenez Hangi Canlılarda Görülür?
Pek çok canlının neslini sürdürebilmesi adına üremeye gereksinimleri vardır. Bu üreme ise kendi çeşitlerine ve yapılarına göre değişik şekillerde gerçekleşebilmektedir. Üremeler; eşeysiz ve eşeyli şekilde gerçekleşmektedir. Partenogenez; eşeyli ancak döllenmeye gerekmeden gerçekleşen döllenmedir.
Eşeyli üreme kategorisinde olan partenogenez; üremenin döllenme olmadan gerçekleşmesidir. Bununla beraber bu durum; biyolojide oldukça özel bir durum şeklinde kabul edilmektedir. Bu döllenmeyi gerçekleştirebilen canlı sayısı başkalarına göre daha az şeklinde ifade edilmektedir.
Partenogenez Nedir?
Canlı nesli; üreme yolu ile devam etmektedir. Canlılar tek hücreli dahi olsa kendilerine has şekillerde ürerler. Canlılarda eşeyli veya eşeysiz üreme gerçekleşmektedir. Eşeysiz üreme bünyesinde üreme hücreleri ve döllenme durumu söz konusu değildir. Bakterilerin ikiye bölünmesi, bir tür eşeysiz üreme olarak tanımlanabilir.
Bitki türlerinde görülen yumru, çelik ve soğan ile üremeler de eşeysiz üremeye örnek gösterilebilir. Eşeyli üreme bünyesinde mayoz bölünme ile oluşmakta olan üreme hücrelerine ve döllenmeye gerek duyulmaktadır. Kimi canlılarda üreme hücresi oluşmaktadır ancak döllenmeden gelişip yeni birey oluşturulur. Bu özel üreme şeklinde partenogenez adı verilmektedir.
Eşeyli ya da eşeysiz şekilde gerçekleşen üremeler; çeşitlerin özel vaziyetlerine göre değişkenlik göstermektedir. Eşeysiz şekilde üremelerin oluşması durumunda; döllenmeye ya da hücreye gereksinim duyulmadan üreme gerçekleşmektedir.
Eşeyli üreme durumunda hücrelere ve döllenmeye gereksinim duyulmaktadır. Bazı canlılarda, üreme hücresi oluşmaktadır. Fakat döllenme söz konusu olmadan yeni bir birey haline gelmektedir. Eşeyli üreme ile beraber oluşan bu değişik duruma ise partenogenez ismi verilmektedir.
Parteneogenez üreme mayoz bölünenin çeşitlerinden birisidir. Bu nedenle bu üreme şeklinde çeşitlilik olduğu söylenebilir. Ancak üremede sağlanan çeşitlilik, biyolojide kalıtsal çeşitlilik olarak ifade edilebilir.
Partenogenez üreme; bal arıları ve başka kimi canlılarda yumurta hücrelerinin döllenmeye gereksinim duymadan, vakit içinde gelişmesi olarak da tanımlanabilir. Gelişim tamamlandığı zaman döllenmeye gereksinim duyulmayacak biçimde birey ortaya çıkmaktadır.
Döllenme olmadığı için bu durum eşeysiz üreme şeklinde kabul edilmektedir. Ancak hücre gereksinimi olduğu için eşeyli üreme kategorisinde yer almaktadır. Bilim adamlarına göre gerçekleşen bu üreme türü hem eşeysiz hem de eşeyli şeklinde kabul edilmektedir. Hücreye gereksinim duyulmadan üreme yapılsaydı eşeysiz, hücre ile beraber döllenmeye gereksinim olsaydı eşeyli üreme şeklinde kabul edilebilme olasılığı vardı.
Partenogenez Çeşitleri Nelerdir?
Partenogenez durumunun iki türü bulunmaktadır. Bunlar ise haploid, diğeri ise diploid partenogenez şeklindedir. Partenogenez şekli arılarda görülmektedir. Bunun yanı sıra bal arılarında görülen bu durum; haploid veya arzuya bağlı partenogenez şeklinde tanımlanabilir.
Partenogenez Hangi Canlılarda Görülür?
Partenogenez üreme; biyoloji dersleri bünyesinde daha çok arılar ile örnek gösterilerek anlatılır. Ancak bu üreme tarzı yalnızca arılara özel değildir. Bunun yanı sıra kurbağa, balık, sürüngenlerin bazı türleri, türlü kuş çeşitlerinde partenogenez üreme biçimi görülmektedir. Partenogenez üreme; çoğu zaman arılarda bilinse de yalnızca arılara özgü değildir.
