Tüketerek büyüdük
Türkiye ilk çeyrekte yüzde 4.8’le tahminlerin üzerinde büyüdü. Kesintisiz büyüme serisi 26 çeyreğe çıktı.
Ekonominin güçlü büyümesinde Suriyeli mülteciler ve zamlı asgari ücretin tetiklediği iç tüketim etkiliydi.
Bu performansla Türkiye ‘Avrupa’nın en hızlısı’ unvanını aldı. Bu tempo sürerse 34 ülkeli OECD içinde üçüncü olacak.
Türkiye ekonomisi jeopolitik riskler ve küresel dalgalanmaların devam etmesine karşın yılın ilk çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüdü. Ekonomi, sayıları 3 milyona yaklaşan Suriyeliler ve başta asgari ücret artışı olmak üzere özel tüketimin güçlü rüzgarıyla yüzde 4.8’lik büyümeye imza attı.
Türkiye böylece kesintisiz büyüme serisini 26 çeyreğe çıkardı. Ekonomistler, ülkenin ilk çeyrekte yüzde 4.5’lik performans göstermesini bekliyordu. Türkiye ekonomisi yüzde 4.8’lik büyüme rakamıyla Avrupa’nın en hızlısı olurken, dünyada da Hindistan, Filipinler, Çin ve Endonezya’dan sonra 5’inciliği aldı.
Kişi başı gelir 8.999 $
Orta Vadeli Program’da (OVP) 2016 yılı tamamı için belirlenen yüzde 4.5’lik hedef yolunda önemli bir adım atıldı. TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle ilk çeyrek itibarıyla kişi başına düşen milli gelir 8 bin 999 dolar oldu. 2015’te bu rakam 9 bin 261 dolardı.
TÜİK’in verilerine göre, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) cari fiyatlarla yüzde 12.5 artarak 499 milyar 315 milyon liraya (169 milyar 478 milyon dolar) yükseldi. Söz konusu rakam, 2015’nin ilk çeyreğinde 443 milyar 890 milyon lira (180 milyar 792 milyon dolar) seviyesindeydi. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH, bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.5, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.8 artış gösterdi.
Güçlü iç talep
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 6.9, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 10.9 arttı. Büyümenin özel sektörün ve iç tüketimin öncülüğünde devam ettiği dikkati çekti. Özel tüketim harcamaları yüzde 6.9 arttı. İlk çeyrekte büyümeyi iç talep 6.4 puan yükseltirken, ihracat 1.5 puan aşağıya çekti.
Büyümeye özel sektör harcamaları 4.7 puan, kamu sektörü 1.2 puan katkı sağladı. İç talebi; Suriyeli nüfusunun ekonomiye genel etkisi, kamu maaş artışları ve asgari ücrette yapılan yüzde 30’luk zam olumlu etkiledi.
AB’nin en hızlısı
Türkiye bu yılın ilk çeyreğindeki yüzde 4.8’lik büyüme oranıyla Avrupa ekonomileri arasında ilk sıraya yerleşti. Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) verilerine göre, Türkiye, kendisinden sonra en hızlı büyüyen İsveç ve Romanya’ya da 0.6 puanlık fark attı. Yılın ilk çeyreğinde İsveç ve Romanya yüzde 4.2 ile Avrupa’nın en iyi büyüme performansını sergileyen ülkeler olarak kayıtlara geçti.
Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 1.6 büyürken, GSYH artışı İngiltere’de yüzde 2, Fransa’da yüzde 1.4 düzeyinde gerçekleşti.
‘32 ülkeyi sollar’
Ekonomik ve İşbirliği Kalkınma Örgütü’ne (OECD) göre Türkiye büyümede 34 üye ülke arasında bir basamak yukarı çıkarak yıl sonunda ilk üçte alacak. Türkiye, 2017’de ikinci sıraya yükselecek. OECD üyesi ülkeler arasında büyümede yüzde 5 ile İrlanda ilk sırada yer alacak. İrlanda’yı yüzde 4.4 ile İzlanda, yüzde 3.9 ile Türkiye izleyecek. OECD, Türkiye için 2016 büyüme tahminini yüzde 3.4’ten 3.9’a yükseltmişti.
Suriyeli mülteciler ve asgari ücret tetikledi
Oyak Yatırım Başekonomisti Mehmet Besimoğlu, “Tamamen iç taleple gerçekleşen bir büyüme, net dış talep büyümeyi aşağı çekiyor. İç talepte tetikleyen etkenler arasında artan Suriyeli nüfusunun ekonomiye genel etkisi ve AK Parti’nin seçim öncesi vaatleri yer alıyor. Özellikle kamu maaş artışları ve asgari ücrette yapılan yüzde 30 zam artan gelirlerin, harcamalara etkisinin iç tüketime yansıdığını gösteriyor” diye konuştu. Besimoğlu, şöyle devam etti: “Güvenlik endişelerinin ve Rusya’nın turizm sektörüne ve ihracata negatif etkileri yılın genelinde büyümenin ilk çeyrekten biraz daha yavaşlamasına neden olacak yine de beklentilerden iyi bir trend gösteren ilk çeyrek verileri ardından yıl sonu beklentimizi yüzde 3’ten 3.5’e revize ediyoruz.”
Türkiye dünyanın güvenli limanı
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, yılın ilk çeyreğindeki yüzde 4.8’lik büyüme oranının, Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada halen güvenli bir liman olma özelliğini sürdürdüğünün göstergesi olduğunu bildirdi. Elvan, Türkiye’nin birinci çeyrek büyümesinin, Hindistan, Filipinler, Çin ve Endonezya’dan sonra yakalanan en yüksek büyüme hızı olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: “Türkiye ekonomisi son dönemde, yurt içinde yaşanan terör olaylarına, Rusya ile yaşanan sorunlara, Suriye’den gelen göçmenlere, AB ülkelerinde yavaş seyreden büyümeye, turizm sektöründeki daralmaya ve Fed’in faiz kararı sürecinin uluslararası finans piyasalarında yarattığı belirsizliğe ve zorlaşan dış likidite koşullarına rağmen büyümesini sürdürüyor.”
Gereksiz ithalata tedbir geliyor
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye’nin OVP’de 2016 için öngörülen yüzde 4.5’lik büyümeyi yakalayabilecek hatta üstüne çıkabilecek potansiyele sahip olduğunu belirtti. Zeybekci, ihracatı artıracak gereksiz ithalatı önleyecek tedbirlerle büyümeye pozitif katkı sağlayacaklarını söyledi.
İnşaattan % 6.6’lık performans
Sektörler bazında bakıldığında sabit fiyatlarla en yüksek büyüme yüzde 9.7 ile dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinde görüldü. İlk çeyrekte sanayi yüzde 5.9, inşaat yüzde 6.6, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 6.5, ulaştırma yüzde 3.8, imalat sanayi yüzde 5.9, tarım ve ormancılık yüzde 2.7 büyüdü.
Sanayiciler umutlu
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Türkiye ekonomisinin özellikle sanayi sektöründen aldığı güçlü desteğin katkısıyla takdir edilecek bir büyüme oranı yakaladığını belirtti. Bahçıvan, sanayi sektörünün yüzde 4.8’lik büyümenin 3’te 1’ini yaratma başarısı gösterdiğini ekledi. Bahçıvan, “Özellikle nitelikli üretim ve büyümeye destek verecek, cari dengeye sürdürülebilir katkı sağlayacak, kaliteli ve kalıcı bir büyüme modeline geçiş fırsatı doğdu” dedi.
Yüksek gelirli ülke olacağız
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Türkiye ekonomisinin güçlü büyüme performansını devam ettirdiğini belirterek, “İlk çeyrekte Türkiye, AB ve OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ekonomilerin başında geliyor” dedi. “Türkiye ekonomisi kapsamlı yapısal reform ajandası ile uygulanan politikalar sayesinde yüksek istihdam yaratmaya devam ediyor” diyen Şimşek, şunları kaydetti: “Önümüzdeki dönemde güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme ile yüksek gelirli ülkeler arasında yer alma hedefimize ulaşmak için yapısal reformları kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz.”
Pozitif ayrıştık
Maliye Bakanı Naci Ağbal, Türkiye ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde yüzde 4.8 büyüyerek son dönemde yakaladığı güçlü momentumu devam ettirdiğini belirterek, “Bu performans, bölgemizde artan jeopolitik gerginliklere, dış ticaretteki sorunlara ve küresel finansal piyasalardaki dalgalanmaya rağmen elde edilmiştir” ifadelerini kullandı. Ağbal, şunları kaydetti: “Bu performans, bölgemizde artan jeopolitik gerginliklere, dış ticaretteki sorunlara ve küresel finansal piyasalardaki dalgalanmaya rağmen elde edildi. Önümüzdeki dönemde de ekonominin büyüme performansını geliştirecek ve özellikle yatırımları destekleyecek reform niteliğindeki gerekli düzenlemeleri hayata geçireceğiz.” Orta ve uzun vadede yüksek büyüme performansıyla Türkiye’nin diğer gelişmekte olan ülkelerinden pozitif yönde ayrışacağına işaret eden Ağbal, “Bunda temel belirleyici, sürdürülebilir büyümeyi, nitelikli istihdamı ve katma değeri yüksek yatırımları destekleyecek reformları hızla yürürlüğe koymamız ve AB ile entegrasyonu hızlandırmamız olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
