Oruçlunun misvâk kullanması da orucuna zarar vermez. Misvâk ağzı temizler. Ağza su vermek nasıl mekruh değilse, misvâk kullanmak da mekruh değil, tersine sünnettir. Peygamber (s.a.v.) oruçlu iken de misvâk kullanmıştır. Misvâkin kuru ve yaş olmasında bir sakınca bulun-madığı gibi, su ile ıslatılmasında da bir sakınca yoktur (el-Mebsût: 3/99). Buna göre dişleri fırça ile temizlemek de caizdir. Ma’cun kullanmak orucu bozmamakla beraber, ihtiyaten kullanmamak daha iyidir.
Oruçlu abdestte ağzına su verirken su boğazına kaçsa, oruçlu olduğunu biliyorsa Hanefîlere göre orucu bozulur. Eğer oruçlu olduğunu anımsamıyorsa orucu bozulmaz. Bu adam, unutarak su içen kimse gibi olur. İmam-ı Şâfi‘î’ye göre ağzına su verirken kendi isteği dışında mîdesine su kaçması, hiçbir suretle orucu bozmaz. Ona göre bu adam, unutarak yiyen kimseden daha ma‘zurdur. İmam-ı Şâfi‘î, Peygamberimizin: “Ümmetimden hatâ, unutma ve zor karşısında yaptıkları şeyler affedilmiştir” meâlindeki hadîsi delîl getirmektedir. ( a. g. e. : 3/66-67).
Sakız çiğnemek orucu bozar mı?
Orucu bozmamakla beraber mekruhtur. Ancak sakızın orucu bozmaması için ıslanmış, yumuşamış doğal sakız olması gerekir. Bugünkü şekerli, naneli çikletleri çiğnemek orucu bozar. Sakızı çiğnerken dağılan eczası mîdeye varırsa orucu bozar (a.g.e. : 3/100; el-İhtiyâr: 1/134). Her türlü yabancı maddeden arınmış, bitkiden elde edilmiş, yumuşatılmış, çiğnerken hiçbir suretle dağılıp kendisinden mîdeye bir şeyler gitmeyen sakızı çiğnemek orucu bozmaz, fakat mekruhtur, orucun sevabını azaltır.
Yıkanmak, denize girmek orucu bozar mı?
Yıkanmak ve ağızdan mîdeye su kaçırmamak suretiyle yıkanmak orucu bozmaz. Yıkanan kimse, suyun soğukluğunu ciğerinde hissetmiş olsa da orucuna zarar gelmez (Merâkî’l-felâh: s. 361). Yalnız İmamı A’zam, serinlemek için suya girmeyi ve yaş elbiseye sarılmayı mekruh saymıştır. İmama göre bunun oruç bozmakla bir ilgisi yoktur. Ancak bu davranış, ibadetten usanma belirtisi sayıldığından dolayı mekruhtur.
Fakat Ebu Yûsuf’a göre yıkanmak, yaş elbiseye sarılmak usanç belirtisi değil, ibadete yardım etmek olduğundan mekruh değildir. Peygam¬ber (s.a.v.), oruçlu iken susuzluğunu yahut hararetini gidermek için başına su dökmüştür. Abdullah ibn Ömer ise elbisesini ıslatıp vücuduna sararmış.
Demek ki denize veya ırmağa girip yıkanmak orucu bozmaz. Ancak burun veya boğazdan mîdeye su kaçmaması gerekir. Kulağa su kaçması oruca zarar vermez. Tahtâvî, kulağa su kaçmasının, orucu bozup bozmayacağı hakkında görüş ayrılığı bulunduğunu, fakat doğrusu, kulağa su kaçmasının, orucu bozmadığını söylüyor (Tahtâvî: s. 362).
Dinin temeli ruhu arıtmak, ahlakı yüceltmektir...
İbadet Allah’a şükrün fi’li ifadesidir. Allah’ın Elçisi, Geceleri o kadar namaz kılardı ki ayakta dura dura ayakları şişerdi. “Senin geçmiş ve gelecek günâhın bağışlanmadı mı?” denildi de: “Şükreden bir kul olmayayım mı?” dedi (. Buhârî, Teheccüd: 6, Tefsîr, sûre: 48/2; Müslim, Münâfikîn: 79-81).
Kıssadan hisse...
ŞÜKÜR: İyilik edenin iyiliğini anarak O’nu övmektir. Şükür: Minneti görüp hürmeti korumaktır (Allah’ın lütfunu görüp yasaklarından kaçmaktır).
Rivâyete göre Sehl ibn Abdillâh’ın huzuruna bir adam girdi: “Evime hırsız girdi, eşyamı çaldı” dedi. “Allah’a şükret (ki kalbine îmânı çalan şeytan hırsızı girmemiş). Eğer kalbine şeytan girip tevhîdi bozsaydı ne yapardın?” dedi. Edep, saygı her ahlâkın başı, gerek kul ile Allah, gerek kul ile kullar arasındaki her işlemin şartıdır. Saîd ibn el-Müseyyib: “Allah’ın kendisi üzerindeki hakkını bilmeyen, O’nun emir ve yasaklarına uyma edebiyle edeplenmeyen kimse, edepten tamamen uzaktır” demiştir.
