‘Ölülerinizi hayırla yâd edin’

SORU: “Ölenin arkasından konuşulmaz” sözü doğru mu? (Sonay Aydın)

CEVAP: Yasaklanan şey; kendi başına yaşayan, kimseye zararı dokunmayan, insanları yanlışa yönlendirmeyen kişiler hakkındadır. Günahları olsa da artık Allah ile başbaşa kaldıkları için onların ardından konuşmak doğru değildir. Ama topluma zararı dokunmuş, insanları yanlışa yönlendirmiş kişilerin kötülüklerini söylemekte sakınca yoktur. Çünkü onlar şeytanla işbirliği yapmışlardır. Elbette bunların yanlış yolda oldukları ve yanlış yaptıkları söylenir ki, toplum onların yolunda yürümesin. Kur’ân böyle kötü liderleri kınamakta, onların insanları yanlışa, şirke yönelttiklerini vurgulamaktadır. Firavun gibi, Nemrud gibi, Lut kavmi gibi, İrem kentinin kralları gibi insanlar şiddetle kınanmakta, onların yoluna uyulmaması vurgulanmaktadır. Yalnız kötü yöneticilerin yanlış yolda yürüdükleri anlatılırken söylenen sözlerin gerçeğe uygun olması gerekir. Onların yapmadıkları şeyi yapmış gibi anlatmak iftira, bühtan olur. Bu da büyük günahtır. Fakat sıradan insanların ölümlerinin ardından aleyhlerinde konuşmak hiçbir yarar sağlamadığı gibi onların yakınlarını incitir. Toplumda ayrılıklara, hatta kavgalara yol açar. Fayda sağlamak şöyle dursun, zarar verir. Bu tür davranışlardan uzak durmak gerekir. İşte bunun için Peygamberimizin, “Ölülerinizi hayırla yâd ediniz” buyurduğu rivayet edilir.

Abartılı bir söylem

SORU: “Camide namaz kılmanın sevabı evde kılmaktan bin kat daha fazladır” sözünde gerçek payı var mı? (Çağatay Ata)

CEVAP: Bu, abartıdan ibaret bir söylemdir. Hadis literatürüne yeni bir uydurma hadis girmiş oldu. Hadiste, cemaatle namaz kılmanın, yalnız başına kılmaktan 25 veya 27 derece daha sevap olduğu zikredilir. Ancak bu işi, vakti ve sağlığı müsait olan insanlar içindir. Namazın asıl sevabı, gönlü ve ruhu tamamen Allah’a vermekten gelir. Gönülde Allah düşüncesi baskın olmadıkça nerede kılınırsa kılınsın o namaz gerçek değil, biçimseldir. Ancak yaşlı insanların camiye gitmeleri sağlık bakımından yararlıdır. Çünkü camiye gidip gelmek için yürümek gerekir. Yürümenin de ne kadar yararlı olduğu herkesçe bilinir.