Hz. Muhammed okuma-yazma bilirdi

Soru: Sevgili Süleyman Ateş. Peygamberimizin (SAV) okuma yazması olmadığını öğrendim. Biraz şaşırdığımı söyleyebilirim. Bu bilginin gerçekliği konusunda beni aydınlatır mısınız? Kendisi ilmin önemini her fırsatta vurgulayan birisi. Acaba neden okuma-yazma öğrenmemiş olabilir? Saygılarımla...

Cevap: Hz. Peygamber'in okur yazar olmadığı görüşü genel anlamıyla doğru olamaz. Bu anlayış, Kur'ân'ın, Hz. Muhammed'in, daha önce bir 'Kitap' okumadığını ve eliyle kitap yazmadığını belirten Ankebût Suresi'nin 48'inci âyetin yanlış anlaşılmasından kaynaklanır. Oysa o âyette Hz. Muhammed'in okuma yazma bilmediği değil, o çevrede tek dinî Kitap olan Tevrat'ı okumadığı ve onu yazmadığı, Kur'ân'ı bir yerden okuyarak değil, vahiy ile aldığı anlatılır. Bazı 'Kitap' ehli kimseler, Kur'ân'da anlatılanların Tevrat ve İncîl'den iktibas edildiğini söylemiş olmalılar ki 47. ve 48. âyetler, Peygamber (SAV.)in, önceden bir 'Kitap' okumadığını, yazmadığını; bu söylediklerinin, kendilerine ilim verilmiş olanların hafızalarında bulunan âyetler olduğunu belirtiyor.

Peygamber'in (SAV) tahsil görmediği, tam anlamıyla okur yazar bir insan olmadığı bir gerçektir. Fakat bu, onun hiç yazı bilmediği anlamına gelmez. Hz. Muhammed gibi son derece zeki ve aynı zamanda ticaret filosu yönetmiş bir insanın, en az arkadaşları Ebubekir, Ömer vb. kadar yazı bilmiş olması gayet doğal. Çünkü özel bir eğitim görmemiş olan o insanlar da Hz. Muhammed ile aynı ortam içinde yetişmişlerdi. Onlar yazı bilirken Hz. Muhammed niçin zorunlu şeyleri yazacak kadar yazı bilmesin ki?

Buhârî'deki rivayete göre Hudeybiye Barış Antlaşması yazılırken Kureyş delegesi "Allah'ın Elçisi Muhammed" sözünü kabul etmeyince Hz. Muhammed, antlaşmayı yazan Alî'ye "Allah'ın elçisi" sözünü silmesini emretmiş, fakat Alî, bu sözü silemeyeceğini söyleyince Peygamber (S.A.V), sayfayı alıp, o sözü silmiş ve kendi adını yazmış.

Bir başka rivayette de "yazısı iyi değildi" kaydı vardır.

Kadı Ebû'l-Velîd el-Bâcî, bu rivayete dayanarak Peygamber'in yazı bildiğini ispat etmek için bir kitap yazmış ve bu kitap, yazarın üzerine şimşekleri çekmiştir.

Bir rivayete göre de Peygamber (SAV) Mu'âviye'ye, Akra ve Uyeyne için ta'lîmât yazmasını emretmiş, Uyeyne, bu yazılan ta'lîmatı "Götüreyim mi?" diye sorunca Allah'ın Elçisi yazılan sahîfeyi alıp bakmış ve: "Sana emredilenleri yazmış" demiş. Bu rivayeti aktaran Yunus: "Bize göre Allah'ın Elçisi, kendisine vahiy geldikten sonra yazı yazmıştır" demiştir.

Kadı İyâd da gelen haberlerin, Peygamber'in harfleri ve bunların güzel yazılımını bildiğini kanıtladığını belirtmektedir.

Bu konuyla ilgili yazıma yarın da devam edeceğim.