Rekor ihracata ‘hayali’ gölgesi

Bunların 946 milyon 574 bin lirası kabul edildi, 1 milyar 121 milyon liralık iade ise usulsüzlük ve hatalı işlem gerekçesiyle reddedildi. İhracatta her 100 liralık KDV iadesinin 50.8 lirası için uygun değil kararı çıktı.

Ekonomik krizden önce rekor üzerine rekor kıran ihracat rakamlarına “hayali gölgesi” düştü. Maliye Bakanlığı Gelirler Kontrolörleri’nin ihracatta katma değer vergisi iadesi incelemeleri, son yıllarda ihracatla birlikte sorunlu vergi iadelerinde de ciddi artış olduğunu ortaya koydu.

Gelirler Kontrolörleri’nin ihracatta KDV iadesi incelemelerinde 1995 yılında usulsüz ve hatalı işlem oranı yüzde 5.02 olarak tespit edildi. Bu oran 1998 yılında yüzde 31.78’e, 1999 yılında ise yüzde 45.48’e yükseldiyse de 2000’de yüzde 1.96’ya geriledi. 2001’de iadesi istenen verginin yüzde 24.41’i, 2002’de yüzde 13.28’i, 2003’te yüzde 7.11’i, 2004’te yüzde 20.65’i, 2005’te yüzde 14.29’u sahte fatura, şişirilmiş iade ve KDV iadesine konu olmayan maliyet unsurlarını barındırdığı gerekçesiyle reddedildi.

KDV iadeleri reddediliyor

İhracatta ciddi bir artışın yaşandığı son yıllarda KDV iadelerindeki usulsüz ve hatalı işlem oranı da yükseldi. Gelirler Kontrolörleri, 2006’da iadesi istenen 1 milyar 766 milyon 643 bin 728 liralık vergi iadesi incelemesi gerçekleştirdi. Vergi iadelerinin 975 milyon 26 bin 837 liralık bölümü usulsüzlük ve hatalı işlem nedeniyle geri çevrildi. 2006’da 788 milyon 979 bin 345 liralık KDV iadesine ise onay verildi ve böylece söz konusu yıl reddedilen iade oranı yüzde 55.19 olarak belirlendi.

2007’de 171 milyon 364 bin 921 liralık KDV iade incelemesinde, kabul edilen iade tutarı 95 milyon 299 bin 533 lira, reddedilen iade tutarı da 76 milyon 65 bin 388 lira oldu. 2007’de reddedilen iade oranı da yüzde 44.39 olarak gerçekleşti. Geçen yıl da 132 milyon 379 bin 834 liralık KDV iadesi incelemesinde bulunuldu. Gelirler Kontrolörleri, bunların 62 milyon 295 bin 610 lirasını onayladı, 70 milyon 84 bin 223 liralık KDV iadesinde ise mevzuata aykırılık tespit edildi. Geçen yıl KDV iadelerindeki red oranı da yüzde 52.94 olarak hesaplandı.

Son 3 yılda ihracatçıların 2 milyar 70 milyon 388 bin 483 liralık KDV iade talebi büyüteç altına alındı. Bunların 946 milyon 574 bin 488 lirası kabul edildi, 1 milyar 121 milyon 176 bin 448 liralık iade ise usulsüzlük ve hatalı işlem gerekçesiyle reddedildi. Bu şekilde son 3 yıllık dönemde ihracatta her 100 liralık KDV iadesinin 50.8 lirası için “uygun değil” kararı çıkarken, iadesi kabul edilen tutar 49.2 lirada kaldı.

Tüm belgeler tek tek inceleniyor

Gelirler Kontrolörleri, ihracatçıların KDV iadesi taleplerinin incelenmesi sırasında “ihracatın gerçekten yapılıp yapılmadığına, belgelerin sahte olup olmadığına, malların gerçekten gümrükten geçip geçmediğine, geçti ise gerçek değeri ile çıkış yapılıp yapılmadığına, belgelerde tahrifat olup olmadığına ve yasaların aradığı diğer koşullara uyulup uyulmadığına” bakıyor. Yetkililer, bu çerçevede vergi iadesi talebinin tümüyle reddedilebildiği gibi, bir bölümünün onaylanıp, geri kalanı için red kararı verilebildiğini ifade ediyor. Yetkililer, bazı yıllarda iadesi istenen vergi, kabul edilen iade ve reddedilen iade tutarları arasında oluşan farklılıkların da mahsup oranlarındaki değişimden kaynaklandığını belirtiyor.

İhracat son 13 yılda 5’e katlandı

Yıllar İhracat miktarı (Milyar $)

1996 23.224

1997 26.261

1998 26.974

1999 26.587

2000 27.775

2001 31.334

2002 36.059

2003 47.253

2004 63.167

2005 73.476

2006 85.535

2007 107.272

2008 132.003

2009* 35.850

(TÜİK) * İlk 5 aylık