Köpeğin senin hakkında ne düşünüyor?

Köpeklerin soylarının kurtlardan geldiği kabul ediliyor. Ancak kurtlar bir problem karşısında sonuna kadar uğraşıp onu çözerken, köpeklerde durum çok farklı. Onlar evcilleştikleri için bu yeteneklerini çoktan kaybetti. Yaklaşık 500 milyon yıldır insanla birlikte yaşayan köpeklerin bizleri ne kadar anladıkları da araştırmalara konu olmuş durumda. Mesela bizim duygularımızı anlıyorlar mı ya da biz evde yokken özlüyorlar mı, masadan yemek çalarken suçluluk hissediyorlar mı? Araştırmaların sonuçlarına göre köpekler, tepkilerini sahiplerinin davranışına paralel olarak ayarlıyor. Konuyu, Köpek Psikolojisi Hakkında Her şey kitabının yazarı Prof. Dr. Tamer Dodurka ile konuştuk.

Üzüntüleri yalan

Köpekler bir suç işleyip sahipleri tarafından azarlandığında, takındıkları üzüntülü yüz ifadesi de gerçek duygularını yansıtmıyor. Oldukça gelişmiş empati yetenekleri onların henüz sahibi kızmadan bu duyguyu hissetmesini sağlayıp anında tepki geliştirmesine neden oluyor. Dodurka konuya ilişkin olarak şunları söylüyor. “Sahipleri duygularının köpekleri tarafından algılandığını, köpeklerinin de buna göre davrandıklarını söyler. Bu doğrudur. Örneğin sahibi kızdığında vücutlarını ufaltır, dizlerini büker, bakışlarını farklı bir yana çevirir, sahiplerinin ellerini yalar. Sahibi çok daha kızgınsa ortadan kaybolabilir. Bunlar köpeklerin biz insanların duygularını anlayabildiğini, ona göre de tavır aldığını gösteriyor.”

Mimikleri çözüyorlar

Bunu nasıl yapıyorlar? Kimilerine göre emosyonel durumlarda salgılanan kokuları ayırt edebiliyorlar, kimilerine göre telepati kurabiliyorlar, kimilerine göreyse sahiplerinin tepkilerini izleyerek öğreniyorlar. Yani sahiplerinin mimiklerinin anlamını çözebiliyorlar. Sonuç olarak köpekler, çok sosyal hayvanlar ve hiçbir etik kaygıları olmadan durumu idare edebilme yeteneğine sahipler.

Beyinde insanınki ile aynı bölgeler çalışıyor

İleri görüntüleme teknikleri kullanılan beyin araştırmalarında insanların duygu durumları sırasında çalışan beyin bölgeleri köpeklerde de gözlenmiş ve bu tür duygular esnasında hemen hemen insandakilerle aynı bölgelerde kanlanmanın arttığı saptanmış. Yani zamanı gelince bu duygular hatta söz konusu bu yetenekler beş duyumuzla değil, daha teknik ve bilimsel yöntemlerle de ortaya konulabilecek. Ama bu konuda daha ileri çalışmalara ihtiyaç var.

Kendisine yönelik kelimeyi anlıyor

Muhtemelen insanda mental olaylar esnasında salgılanan hormon ya da benzeri maddelerin vücutta oluşturduğu koku değişikliklerinin algılanmasıyla köpek, bütüncül olarak sahibinin duygularının anlamını kavrar. Ancak ne kadar iyi koku alırsa alsın sahibinin duygularını anlamada en önemli etken onun beden dilidir.

Duyguların ötesinde sahibiyle iletişimi iyi olan köpekler sahiplerinin söylediği kelimelerden anlam çıkarabiliyor. Köpek, kendisine öğretilen kelimelerin anlamını anlayamaz, ancak akustik olarak karakterini ayırt edebilir. Bir kelimeyi duyduğu sırada, onun vurgusuna ve onu çıkaran insanın sesine dikkat eder. İnsanın bu kelimeyi söylerken yaptığı mimikler de köpeğin o kelimeyi anlamasında rol oynar. Araştırıcılara göre bunda telepati yeteneği de rol oynar, çünkü aynı kelimeleri tesadüfen başka amaçlarla kullandığımızda köpek tepki göstermez ama kendisine yönelik olanları bu telepati yöntemiyle ayırt eder.