Kıdem tazminatında BES’e yakın model

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan yeni kıdem tazminatı düzenlemesiyle ilgili Başbakan Binali Yıldırım’a sunum yapıldı. 14.6 milyon sigortalı çalışanı direkt ilgilendiren kıdem tazminatında, yeni sisteme geçilmesi için çalışmalar hız kazandı.

Avusturya’da uygulanan modelden fon sisteminin örnek alındığı yeni düzenlemeye göre, kıdem tazminatı çalışanın kişisel hesabında birikecek. Böylelikle işsizlik sigortası fonundaki gibi işveren, çalışanının kıdem tazminatını her ay sisteme düzenli yatıracak. Fondan, kaldığı süreye bağlı nemalanacak kıdem tazminatı birikimlerini çalışanlar, belli koşulları sağladıktan sonra çekebilecek.

Çalışanların hak kaybının olmaması hassasiyetiyle hazırlanan düzenlemede, mevcut sistemdeki 30 günü koruyacak katsayı da oluşturuldu. Tüm çalışanların 1 günlük de olsa kıdem hakkından yararlanmasının hedeflendiği yeni düzenleme, ilgili bakanlıkların görüşünün alınmasının ardından paylaşılacak.

Düzenleme son şekliyle BES modeline benzetildi. Bu arada her çalışanın mecburi katılacağı BES sistemi ile kıdem tazminatı fonunun birlikte çalıştırılması da masada bir alternatif olarak duruyor.

80-90 bin giriş 60-75 bin çıkış

Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, BES’e aylık ortalama 80-90 bin giriş, 60-75 bin çıkış olduğunu belirtti. Sincek, “Aylık 300 milyon TL çıkış yaşanıyor” dedi.

KATILIM Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) ilk yarı performansını değerlendirdi.

Sektörde katılımcı sayısının 6.3 milyona ve fon toplamının 53.4 milyar TL’ye ulaştığını söyleyen Ayhan Sincek, “Katılımcı sayısı 2016’nın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.6, fon toplamı yüzde 28 artış gösterdi” dedi.

BES’in diğer enstrümanların getirileriyle kıyaslanmasına değinen Sincek, “BES’i, Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) dediğimiz diğer yatırım fonlarıyla karşılaştırmak gerekiyor. BES’i mevduatla karşılaştırırsak, BES’i hiç kimseye anlatamayız. Hiç kimse de memnun olmaz. Bu elma ile armutu karşılaştırmak demektir. İnsanların yüzde 91’i fon konusunda tercih yapmıyor. ‘Fon karmamızı değiştirelim’ diyen kişi sayısı da çok az. Katılımcıların yüzde 70-80’i sabit getirili enstrümanlardan oluşan standart fonları seçiyor. Bu fonun getirisi enflasyon üzerinde 1-2 puan olursa çok başarılıdır” diye konuştu.

300 milyon TL çıkış

Sincek, sisteme aylık giriş-çıkışlarla ilgili, “Sisteme aylık 80-90 bin giriş, 60 bin-75 bin çıkış oluyor. Giriş daha fazla. Ortalama birikimi 5 bin lira ve 60 bin çıkış olarak hesaplarsak, 300 milyon TL civarında çıkışın yaşandığını söyleyebiliriz. BES’te tasarrufun kısmi çekilmesi diye bir şey yok. Ama şu an konuşulan konular arasında bulunuyor. Parasını çekenlerin çoğu ihtiyaçtan yaptığını söylüyor” değerlendirmesini yaptı. Sincek, şirketlerde maliyet anlamında başa baş noktasına 6-7 yılda gelindiğini de bildirdi.

Sendikalar farklı düşünüyor

KIDEM tazminatında yeni sistem tartışmaları, işçi konfederasyonlarının da gündemini meşgul ediyor. Türk-İş ve DİSK kıdem tazminatının mevcut haliyle kalmasını savunurken Hak-İş kıdemin fona devredilmesine sıcak bakmakla birlikte her bir yıla 30 günlük kıdem hakkından geriye gidilmemesini istiyor. Katsayı sistemi ile 30 günlük haktan kayıp olmayacağına dair kağıt üzerindeki hesaba da kuşkuyla bakıyorlar.

Kıdem tazminatı, bir iş yerinde en az 1 yıldır çalışan işçinin, belirli şartlar oluştuğunda, işten ayrılırken aldığı toplu ödeme tutarı ifade ediyor.

Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin en son ay eline geçen brüt ücret esas alınıyor. İşçiye, iş yerinde geçirdiği her bir yıl için bir aylık brüt ücreti tutarında ödeme yapılıyor ve bu ödemeden sadece damga vergisi kesiliyor.