Kazanan da var, kaybeden de!

ANKARA - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni Teşvik Sistemi’ni açıklamasının ardından, sistemin detayları da ortaya çıkmaya başladı. Yeni sistemin uygulama detayları belirginleştikçe, bazı illerin teşvik bölgeleri açısından mevcut sistemdeki yerlerini kaybettikleri, bazılarının da daha üst teşvik bölgelerine çıktıkları görüldü.

Yeni teşvik sisteminde il bazlı ve 6 bölgeli sisteme geçilerek, en fazla teşvik ve destek alacak iller 6. bölgede sıralandı. Bu bölge, mevcut sistemde en fazla teşvik alan illerin bulunduğu 4. bölge kategorisine karşılık geliyor. Ancak mevcutta halen en fazla teşvik alan 4. bölgede yer verilen illerin tamamı, yeni sistemdeki 6. bölgeye alınmadı. Birçok il “en fazla teşvik” alan kategoriden, “daha az teşvik alan” bir üstteki kategoriye konuldu. Bu nedenle de yeni sistemin kaybedenleri başta Tunceli olmak üzere Bayburt, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Malatya, Elazığ, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri oldu.

Daha önce 1. bölgede yer alarak, teşviklerden çok az yararlanan Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli, daha fazla teşvik alabilecekleri bir alt bölgeye alındı. Böylece bu iller İstanbul, Ankara ve İzmir gibi gelişmiş illerin bulunduğu kategoriden, daha çok teşvik alabilecekleri kategoriye alındı.

Mevcut sistemde en fazla teşvik sağlanan illerin sıralandığı 4. bölgede yer alan iller şöyleydi: Kastamonu, Çankırı, Sinop, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır, Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri.

Ancak “en fazla teşvik” kategorisini oluşturan bu listeden, yeni sistemde şu iller çıkarıldı. Tunceli, Bayburt, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Malatya, Elazığ, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri.

Trabzon 2 bölge sıçradı

Kaybedenler listesinde en dikkat çekici kısım, bazı illerin “en az gelişmiş bölge - en çok teşvik” kategorisinden çıkıp, birkaç basamak yukarı sıçraması oldu. Trabzon en çok teşvik alan iller listesini oluşturan son bölgeden çıkarak, 5. ve 4. bölgeyi de atlayarak daha yukarıdaki ve daha da az teşvik alan 3. bölgeye sıçradı.

Yeni sistemde, daha önce 1. bölgede yer alarak, teşviklerden çok az yararlanabilen Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Tekirdag, Edirne, Kırklareli, yeni sistemde daha fazla teşvik alabilecekleri bir alt bölgeye alındılar. Böylece bu iller İstanbul, Ankara ve İzmir gibi illerin bulunduğu ve en az teşvik alan kategoriden kurtuldular.

Tunceli, Bayburt bir anda gelişti

Mevcut sistemde “en fazla teşvik” kategorisinde yer alan illerdeki yatırımlara, yatırıma katkı oranı yüzde 60 ve vergi indirimi de yüzde 90 oranlarına kadar çıkarılmıştı. Bu illerde yatırımcının istihdam için ödemesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının 7 yıla kadar Hazinece karşılanması kararlaştırılmıştı. Ayrıca bu illerde yapılacak yatırımlarda TL cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanının da Hazine tarafından ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanması olanağı getirildi. Ancak yeni sistemde bu ve daha fazla teşvik alacak kategori açıklandığında, bu bölgedeki iller arasında, önceki dönemde en fazla teşviği alan illerin bazıları yoktu. Yeni sistemde “en az gelişmiş-en fazla teşvik alan” bölge kategorisinden çıkarılarak, bir üst bölgedeki ve teşviklerden daha az yararlanabilecek iller arasında yeralan Tunceli tartışma yarattı. Tunceli’nin, Adıyaman ve Kahramanmaraş illeriyle aynı kategoride sayıldığı ve Diyarbakır’dan daha gelişmiş kategoride değerlendirildiği görüldü.